İdrarda yapılan gebelik  testinde çift çizgiyi görmek anne babalık planlayan ailelere tarif edilemez bir mutluluk verir.Bu mutluluk aynı zamanda heyecan ve pek çok soruyu beraberinde getirir.Gebelik takibi için hangi doktoru seçmeliyim? Doğum ne zaman olur? Doğum normal mi, sezaryenle mi olur?

Doğumum hangi hastenede olmalı? gibi pek çok soru işaretleri sıralanır.Arkadaş tavsiyeleri, internet araştırmaları derken aileler hem bütçelerine uygun hem de güvendikleri bir doktor seçimi yaparlar.

Gebelik süresince salgılanan hormonlar anne adayında duygu durum değişikliklerine neden olur.Hem bedensel hem de fiziksel değişiklik yaratan,  kadın hayatının en önemli süreci olan gebelikte ve doğumda, eşlerin, doktorun ve sağlık personelinin tıbbi desteği dışında duygusal desteği de çok önemlidir.Sağlık, bedensel ve ruhsal iyi olma halidir.

Gebelik takibi  gebeliğin başından doğum sonrası döneme dek, , anne adayı ve bebeğin sağlık durumunun değerlendirilmesi, olası problemlerin önlenmesi, tespiti ve tedavisini sağlamak için gebenin belirli aralıklarla muayenesinin yapılması  sürecidir.Bu süreçte anne ve baba adayının sağlıklı bilgilendirilmesi önemlidir

Gebelik takibinde doktorunuzun size yeterli zaman ayırması,  muayene ve tetkiklerinizi gereken zamanlarda yapması, tüm sorularınıza sabırla cevap vermesi, sizin duygu durum değişikliklerinizi anlayışla karşılaması,  her an ulaşılır olabilmesi önemlidir.Acil durumlarda 7/24 cep telefonumdan gebelerim bana ulaşabilir.

gebelik

Gebelik Öncesi Danışmanlık

İdeal olan gebelik öncesi muayene olarak danışmanlık alınması, gerekli ön testlerin yapılmasıdır.

Gebelik öncesi rutin testlerin yapılması, hepatit ve rubella (kızamıkçık) enfeksiyonuna karşı bağışıklık yoksa aşıların tamamlanması, gebelikten en az 3 ay öncesinden başlanarak 400 mikrogram folik asit (metilfolat) içeren vitamin kullanılarak gebelik olması tercih edilir.

Gebelik öncesi anne adayının troid bezinin normal çalışması hem üreme sistemi hem de gebelik süreci için önemlidir.Gebelik planlayan anne adayları muayene olmalı, rahim ve yumurtalıklar değerlendirilmelidir .Üreme sisteminin gebelik öncesi değerlendirilmiş olması, gebelikte problem yaşama riskini azaltır.Cinsel ilişki 1 yılı doldurmuşsa rahim ağzı kanseri tarama testi olan pap smear alınmalıdır.Pap smear gebelikte de yapılabilir.Muayene ve testler değerlendirilerek anne adayımızın gebe kalması planlanıyorsa yumurtlama günü hesaplanarak ilişki önerilir.

Gebelik öncesi yapılan rutin testler (bilinen başka bir hastalık yoksa)

  • Tam kan sayımı
  • Biyokimya
  • Troid fonksiyon testleri
  • Hepatit B  taşıyıcılığını ve bağışıklığını gösteren testler.Taşıyıcı olan gebelerin bebeklerine hepatit B aşısı yanında, özel bir immun globulin yapılmalıdır.Hepatit B taşıyıcısı olan annelerin bebeklerine  doğumda hepatit B enfeksiyonu bulaşabilir.Hepatit B aşısı olmayan anne adaylarının gebelik öncesi hepatit B aşısı yaptırmaları önerilir.
  • Rubella yani kızamıkçık hastalığı testi yapılması gereklidir.Gebelikte rubella enfeksiyonu bebekte ağır hasar bıraktığından dolayı anne adaylarının gebelik öncesi aşı olmaları gerekir.Kızamıkçık aşısı canlı virüs aşısı olduğundan dolayı aşıdan 2 ay sonra gebe kalınmalıdır.
  • Vit B12 değerine, vejeteryan anne adaylarında bakılmasında fayda var.

Gebelik Nedir? Nasıl gerçekleşir?

Gebelik erkeğin menisindeki spermle, kadının yumurtalıklarından atılan yumurtasının döllenmesi ile meydana gelen zigotun, kadının döl yatağına yerleşmesi, bölünerek büyüyen bebeğin kadın bedeninde fizyolojik değişiklikleri meydana getirmesi olarak tanımlanan 37-40 haftaya kadar (doğum haftası) olan süreçtir.

Gebelik pek çok faktörün etkisiyle sperm ve yumurtanın döllenmesi ile gerçekleşir.Kadınlar ayda 1 kez yumurtlar, erkeklerin spermleri her boşalmada mevcuttur. Düzenli adet gören bir kadın, haftada 2 gün yada adetin 12-14-16. günlerinde ilişki kurduğunda gebe kalma şansı artar.Yumurta hücresi, yumurtlama olduktan sonra 24 saat, sperm hücreleri de kadın bedeninde 72 saat canlı kaldığından  bu günlerde olan ilişkilerde gebe kalma şansı artar.

Gebelik Belirtileri Nelerdir?

Cinsel olarak aktif olan bir kadının adeti geciktiğinde ilk akla gelen gebeliktir.Ancak adet gecikmesi nedeni sadece gebelik değil, hormonal bozukluklar, yumurtalık kistleri, yumurtlama döneminde alınan bir ağrı kesici bile olabilir.Bilinmeli ki 7 güne kadar olan adet gecikmeleri normaldir.

Mide bulantısı, kusma, halsizlik, sık idrara çıkma, ağız tadında değişiklik, göğüslerde şişkinlik, hassasiyet, kasık ağrısı gibi gebeliği gösterebilen şikayetler subjektiftir, gebe olduğunuzun kesin göstergesi değildir.

Gebeliğin en belirgin belirtisi adet gecikmesidir. Nadiren gebelikte yerleşme kanaması, düşük tehdidi veya başka nedenlerden dolayı  adetten az yada adet gibi kanama olabilir.Şüpheli her durumda muayene ve gebelik testi ile tanı konulmalıdır.

Gebe Takibini Kim Yapar? 

Gebelik takibini kadın hastalıkları ve doğum uzmanı yapar.Bazı kadın doğum uzmanları gebelik takibi yapmak istemeyebilir.Bu nedenle doktor seçiminizde gebelik takibi ve doğum yaptıran , deneyimli, konusunda uzman 7/24 ulaşabileceğiniz bir doktor seçmelisiniz.

Gebelik Takibi Ne Zaman Başlar?

Gebelik takibi gebelik öğrenildiği andan itibaren başlamalıdır.

Anne adayları genellikle adet gecikmesi olduğunda gebelik testi yapar yada kanda gebelik testi yaptırır.Beklenen adetten 7 gün geçtikten sonra gebelik ultrasonografide görülür.

Bazen de anne adayları adet gecikmesi olmadan erken gebelik testi yaparak yada kanda gebelik testi yaptırarak gebeliğini öğrenir.Ancak bu kadar erken haftalarda gebelik kesesi ultrasonda görülemez.

Gebelik Ne Zaman Ultrasonda Görülür?

Beklenen adetten 7 gün geçtikten sonra gebelik ultrasonografide görülür. Ancak her zaman ultrasonografik bulgular, son adet tarihinizle uyuşmaz.Gebelik kesesi Beta Hcg (kanda gebeliği gösteren hormon) 1800iU/L olduğunda vajinal ultrasonla, 4000iU/L olduğunda karından yapılan ultrasonla görülebilir ki bu da hamileliğin 5. haftasına tekabül eder.Sağlıklı gebeliklerde Beta Hcg değeri 2 günde en az 2 katına çıkar.2 günde 2 kat artmayan değerler gebeliğin sağlıksız olduğunun göstergesidir. 

gebeik takibi ankara

Gebelik Takibi Nasıl Yapılır?

Gebelik takibi, gebe riskli gebelik kategorisinde değilse 32 haftaya kadar ayda 1, 32-36 hafta arası 15 günde 1, 36 hafta sonrası haftada 1 aralıklarla yapılır.40 haftayı geçen gebeliklerde takip 3 gün aralıklarla olmalıdır.

Gebeliğin ilk 12 haftası sağlıksız gebeliklerin düşükle sonuçlandığı kritik bir süreçtir.Bu süreçte bebek hareketli olsa da gebeler bebek hareketlerini hissedemez ve kaygılı olurlar.Bu nedenle benim tercihim ilk 12 hafta 15 gün aralıklarla gebelik takibini yapmaktır.Hatta gebeliğin başında ultrasonda sadece gebelik kesesini görmüşsem, kesenin sağlıklı büyümesini takip için haftalık aralıklarla görmek isterim.

Gebelik takibinde ultrasonografik muayeneler yanında anne adayının tansiyon  ve kilo takibi  önemlidir.Erken gebelik haftalarında kronik hipertansiyon, ileri gebelik haftalarında anne ve bebek hayatını tehdit eden preeklampsi (gebelik zehirlenmesi) tanısı tansiyon ölçümleri ile konur.İlk aylarda kilo alımı az olmalıdır.Kontrolsüz kilo artışı yüksek tansiyon, gebeliğe bağlı şeker hastalığı, iri bebek, doğum travmaları ve emboli (pıhtı atma) riskini artırır.

Gebelik takibinde beslenme programı önemlidir.Gebeler sağlıklı beslenme ve ideal kiloda olabilmek için gebelik takiplerini isterlerse bir beslenme uzmanı ile birlikte de yürütebilir.

Gebelik takibinde gerekli olduğu zamanlar vajinal muayeneler yapılabilir.Bebeğin sağlığını değerlendirmek, rahim ağzı uzunluğu ve açıklığını değerlendirmek, bebeğin eşi ve rahim ağzı ilişkini değerlendirmek için vajinal ultrason yapılabilir.Vajinal enfeksiyonlar, kanama, genital siğiller, bartholin bezi hastalıkları,  genital bölge varisleri, ilişki sonrası kanama vajinal muayene gerektidir.Doğum yaklaştığında rahim ağzı açıklığı, kemik pelvis değerlendirmeleri vajinal muayene ile mümkündür.Plasenta previa ( bebeğin eşinin rahim ağzını kapatması) problemi olmayan tüm gebelere vajinal muayene yapılabilir.Vajinal muayene ve vajinal ultrason düşük, erken doğuma neden olmaz.

Gebelik takibinde muayene sonrası gerekli ise testler yapılır.Takip eden muayene zamanı belirlenir.Sonraki muayenede yapılması gereken rutin testler varsa testlerin neler olduğu ve ne için yapıldığı konusunda anne baba adayı bilgilendirilir.

 Gebelik Takibinde Kullanılan Takviye ve Vitaminler

Dünya Sağlık Örgütü tüm anne adaylarına gebelik öncesi ve gebeliğin ilk 12 haftasında 400 mikrogram folik asit ,gebeliğin ilerleyen haftalarında da demir takviyesi önerir.Yine Dünya sağlık Örgütü hipertroidi hastalığı olmayan gebelere günde 150 mikrogram iyot takviyesi önerir.

Tüm anne adaylarım ve gebelerime bu takviyeleri öneriyorum.Ayrıca multivitamin, omega 3 takviyeleri de gebeler için önemli.Yapılan kan testlerinde vitamin B12 ve D vitamini değerleri düşükse gebeler güvenle B12 ve D vitamini takviyeleri kullanabilirler.Vitamin takviyeleri doktor önerisine, reçetesine göre kullanılmalıdır.

Gebeliğin Takip Edilmesi Önemli Midir?

Her gebenin gebelik süresince takip olması hem kendi hem de bebeğinin sağlıklı olması için önemlidir.Bazen gebelik takibinde yolunda gitmeyen anne karnında bebek ölümü, bebekte kromozom yada yapısal anomaliler gibi problemler görülebilir.Annede yüksek tansiyon, derin ven trombozu gibi hayatı tehdit eden problemler, troid, şeker hastalığı gibi anne ve bebek sağlığını etkileyen hastalıklar görülebilir (gebelikte olası problemler buraya yazılamayacak kadar çoktur).

Hastalıkların önlenmesi, tanısı ve tedavisi için gebeliğin düzenli takibi önemlidir.Riskli gebelik durumlarında doğumun planlanması, yenidoğan ekibinin hazır olması, tam teşekküllü hastane ve ekip seçimi  çok önemlidir.Örneğin kalp hastalığı tanısı konan, doğum sonrası hemen ameliyat gerektiren bebekler, pediyatrik kalp damar cerrahisi olan hastanelerde doğurtulmalıdır.Erken doğumlar prematüre bebeğe bakım ve tedavi hizmeti verebilen yeni doğan servisi olan hastanelerde gerçekleştirilmelidir.

Gebelik Takiplerinin Sıklığı Nasıl Olmalıdır?

Gebelik takipleri riskli olmayan gebeliklerde, 32 haftaya kadar ayda 1 , 32-36 hafta arası 15 günde 1, 36 haftadan sonra haftada 1 yapılmalıdır.40 hafta sonrası takip 3 gün aralıklarla yapılır.Çoğu doktor ilk 12 haftada 15 gün aralıklarla takip yapmayı tercih eder.

İlk Muayenede Neler Yapılır?

İlk muayenede gebelik doğrulanmalı, gebelik haftası hesaplanmalıdır.Rahim ve yumurtalıkların değerlendirilmesi önemlidir.

Anamnez(hikaye):Çoğu kez ilk muayene anne baba adaylarının doktoruyla ilk tanıştığı muayenedir.Ailenin tüm bilgileri kayıt altına alınır.Gebenin yaşı, eşiyle akarabalığı, kan grubu, hastalık, ameliyat, ilaç öyküsü, ailede diabet, kanser, emboli, doğuştan engelli akraba hikayesi öğrenilir.Son adet tarihinin ilk günü sorgulanır.Yapılan görüşme, konuşma muayene öncesi aile ve doktor arasında iletişimin ve güvenin sağlandığı ilk adımdır.

Muayene:Gebelik haftası son adetin ilk gününe göre hesaplanır.Aslında gebeliğiniz tabii ki adetten 14 gün sonra ki ilişkide gerçekleşmiştir.Bizim hafta hesabımız son adet tarihine göredir.Adet düzensizliği varsa, son adet tarihinizi hatırlamıyorsanız gebelik haftasını ultrason ölçümlerine göre hesaplarız.Bazen de ultrason ölçümü son adetinizle uyumlu olmayabilir, yumurtlamanız farklı bir zamanda olmuştur.

Gebelik haftasını ultrasonla en doğru hesapladığımız hafta 8. gebelik haftanızdır.Gebelik haftanız hesaplandıktan sonra tahmini doğum tarihiniz belirlenir.Gebelerin çoğu 37-40 hafta arasında doğum yapar.Kilo ve tansiyon ölçülür.

Bilgilendirme:Hikayeniz ve muayene bulgularınıza göre ayrıntılı bilgilendirme yapılır.Beslenme, cinsellik, kozmetikler, çalışma hayatı, izinler, doğumla ilgili kısa bilgilendirme, gerekli testler hakkında bilgilendirmeler yapılır.Gerekli vitamin takviyeleri planlanır.Riskli bir durum tespit edildiyse olasılıklar hakkında anne baba  adayı bilgilendirilir, acil durumlar anlatılır.Takip eden muayene günü belirlenir.Ben gebelerime akıllarına takılan soruları not etmelerini, sonra ki muayenede sormalarını öneririm.Aileler çekinmeden tüm soruları sormalılar ki güven ortamı oluşsun.

Trimester Nedir?

Gebelik döneminin 3 er aylık dönemine verilen isimdir.Trimester Latincedir ve 3 ay anlamına gelir.

Hamilelikte Hafta Hafta Hangi Muayene Ve Tahliller Yapılmalı?

Gebelik takibinde ben neler yapıyorum?Sizler için derledim.

Gebelikte ilk 3 ay:(İlk trimestir)Beklenen adet gününüz 1 hafta(yedi gün) geçtiğinde gebelik kesesini ultrasonla görebiliyoruz.Bazen yumurtlama günü adet tarihi ile hesaplanamaz.Böyle durumlarda kanda bakılan Beta Hcg değeri bize yol gösterir.Beta Hcg 1800 İU/L olduğunda transvajinal ultrasonla, Beta Hcg değeri 4500 İU/L olduğunda pelvik ultrasonla gebelik kesesini görebiliriz.Transvajinal ultrasonla 5 haftadan sonra, pelvik ultrasonla 7 haftadan sonra fetal kalp atımını görebiliyoruz.Transvajinal ultrason bebeğinize zarar vermez, düşüğe neden olmaz endişelenmeyin.

Sizlerle tanışmamız, genellikle gebeliğin başında oluyor.Aile olma öykünüz, çalışma durumunuz, daha önce yapılmış olan testlerinizi konuşuyor, muayenenizi gerçekleştiriyorum.Siz nasıl ki bize rahat ulaşmak istiyorsanız, ben de size rahat ulaşmak için, adresiniz, siz ve eşinizin telefonlarını, bilgilerinizi kayıt altına alıyorum.Muayene sonrası gebelikte beslenme, gebelikte cinsellik, gebelik lekeleri, çatlak önleme kremleri, folik asit neden kullanıyoruz, bulantı ile baş etme yöntemleri vs pek çok konuda konuşuyoruz.

Tüm testler için muayenehanemde kan alıyorum, kan ve idrar testlerinizi anlaşmalı olduğum laboratuvara ben gönderiyorum.Sonuçlar mail yolu ile bana ulaşıyor, size tlf , isterseniz mail yoluyla sonuçlarınızı iletiyorum.

İlk 3 ay içinde yapılan testler

  • Tam kan sayımı, kan grubu, biyokimya, hepatit markerları, troid fonksiyon testi, idrar kültürü, kızamıkçık, toxoplazma ve CMV enfeksiyon testleri yapıyorum.Toxoplazma, kedi dışkısından etlere bulaşan ve pişmemiş enfekte etin yenilmesi, dokunulması, enfekte kedi dışkısına dokunulması ile gebelere bulaşabilir ve bebeği etkileyebilir.Ellerin yıkanması, evde kedi besleniyorsa dışkısına dokunulmaması, çiğ et tüketilmemesi, çiğ ete dokunulmuşsa ellerin yıkanması çok önemlidir.
  • 11-14 hafta arası down sendromu tarama testi olan ikili tarama testi için kan alıyorum.Ultrasonda bebeğinizin ölçümleri, ense kalınlığı sizin yaşınız, kanda bakılan Bhcg ve PAP A(pregnancy associated plasma protein A-gebeliğe özgü plazma protein A) hormonlarının sonucu ile bilgisayar, bize riske ait bir oran veriyor.Bu orana göre down sendromu olma riskini belirliyoruz.İkili tarama testinin güvenirliliği %80 dir.
  • 9 hafta sonrası anne kanında fetal DNA testi adı verilen down sendromu tarama testi, güvenirliliği %99 olan bir tarama testidir.Sizden aldığımız 1 yada 2 tüp kan içinde genetik uzmanları, bebeğe ait hücreleri bulup DNA çalışıyorlar.Ne yazık ki pahalı bir test, ülkemizde çalışılmaya başlandı, ücretlerin düşmesini umut ediyoruz.İkili tarama testinde risk yüksek çıkarsa, anne yaşı ileri ise, muayene bulgularında bebeğin ense kalınlığında artış, burun kemiğinin görülmemesi, 1. derece yakınında down sendromu olanların bu testi yaptırmaları bize daha sağlıklı bilgi verir.

İkinci 3 ayda yapılan testler

2. trimestir olarak adlandırdığımız 2. 3 aylık(12-28 hafta) dönem sizin genel olarak kendinizi iyi hissettiğiniz bir dönemdir.12 haftadan sonra bulantılarınız azalacak, 16-20 haftadan sonra bebeğinizin hareketlerini hissedeceksiniz.12 hafta sonrası plasenta oluştuğu için beslenmenize özen göstermelisiniz.12 haftadan sonra bebeğimizin 4 boyutlu güzel görüntülerini yakalar isem CD’e kaydederek size veriyorum.

  • Gebelikte özellikle önerdiğim, yoga, pilates, yüzme, yürüyüş gibi egzersizlere başlayabilirsiniz.Özellikle yogada öğretilen nefes egzersizleri ve meditasyon, zihin-beden kontrolünü sağlamakla beraber, gebelikte sık gördüğümüz sırt, bel ağrılarını azaltacak ve doğum eyleminde bize çok yardımcı olacaktır.Nefes çalışmalarını gün aşırı evde de güzel bir müzik eşliğinde yapmanızı öneririm.
  • Doğumla ilgili konuşmalar, bilgilendirmeler yapmamızda fayda var.Daha erken diyerek sormak istediğiniz soruları lütfen ertelemeyin.
  • Sağlık Bakanlığı gebelikte tetanoz ve difteri aşısı öneriyor.Aile hekimleri sağlık ocağında gebelikte 2 doz aşı yapıyor.Benim önerim 27-30 hafta arası tetanoz, difteri ve boğmaca aşısının tek doz olarak yapılması ve gebelerime muayenehanemde bu aşıyı yapıyorum.
  • 24 hafta ve üzeri gebeler, nöbet tutulan bir meslek yapıyorsanız nöbetten çıkmak için ‘24 haftalık gebe’ olduğunuza dair yazı almayı unutmayınız.Kamuda çalışan gebeler 24 hafta sonrası covid 19 pandemisi nedeni ile izinliler.24 hafta yazınızı muayenehanemde veriyorum.
  • 28 hafta ve üzeri gebeler uçak seyahatine çıkmadan önce ‘uçakla seyahat edebilir’yazısı almayı unutmayınız.

İkinci 3 ayda yapılan testler

  • Dörtlü tarama testi:16-20 hafta arası down senromu tarama testi olan dörtlü tarama testi için kanınızı alıyoruz, aynı ikili tarama testinde olduğu gibi bebeğin ölçümü, sizin yaşınız ve kanda bakılan 4 hormon (Beta Hcg, estriol, alfa fetoprotein, inhibin A) bize bebeğin down sendromu olma riskini veriyor.İkili ve dörtlü tarama testi yapılan gebelerde testlerin güvenirliliği %90 a çıkıyor.Anne kanında fetal DNA testi çalışıldı ise dörtlü tarama testine gerek yoktur.
  • Ayrıntılı ultrason(fetal anomali taraması), 18-22 hafta arasında radyolog meslektaşım muayenehanemde  ayrıntılı ultrasonunuzu yapıyor ve birlikte değerlendiriyoruz.
  • 24-28 hafta arası testler:50 gr glukoz tarama testini 24-28 hafta arası yapmak gerekiyor.Test için aç olmanız şart olmayıp, o gün şekerli gıdalar tüketmemeniz gerekli.Özel hazırlanmış, elma aromalı glukozlu sıvıyı içiyorsunuz.1 saat muayenehanemde bekledikten sonra kan alıp kan şekerinize bakıyoruz.Tabii bu bekleme sırasında muayenenizi  de gerçekleştiriyoruz.Kan sayımı ve TSH değerinizi   bu haftalarda kontrol etmek gerekiyor.Kan uyuşmazlığı olan çiftlerde (gebe Rh (-), eşi Rh (+) ) uyuşmazlığa yönelik kan testi ve sonuca göre kan uyuşmazlığı iğnesi yaptırmanız gerekir.

Son 3 ayda yapılan testler

3. trimestir bu keyifli yolculuğumuzun sonunu gösteriyor.32 haftayı dolduran, çalışan gebelerimiz yasal izin yazısını SGK anlaşmalı özel merkezler yada devlet kurumlarından alabilirler.Son 3 ay içinde özellikle vajinal akıntı, kaşıntı şikayetiniz varsa vajinal muayene, gerekirse vajen kültürü almamızda fayda var.Artık doğumla ilgili ayrıntılı konuşma zamanımız geldi.Doğum genellikle 37 ile 40 hafta arasında gerçekleşir.36 haftada bebeğimiz gelmek isterse erken değildir.

Bazen de 40 hafta geçtiği halde doğum başlamaz, yakın takiple 41 haftaya kadar bekliyoruz.Doğum için bütün özel hastanelerle anlaşmam olmakla beraber en çok Memorial, Lösante TOBB Hastanelerini tercih ediyorum.Ekibimiz, özel ebe, 2 anestezi doktorundan oluşmakta.Doğumda bize eşlik edecek ebemize rahat ulaşabilmeniz için telefon numaraları size verilecektir.

Meme başı kontrollerimizi, emzirme ile ilgili eğitimlerimizi doğum yaklaştığında yapıyorum.37 haftadan sonra meme başınızı yumuşatan lanolin içeren kremleri sürmenizde fayda var.Kreminiz doğum çantanızda olsun.Doğum yaklaştığında halk arasında ‘çatı muayenesi’ denilen vajinal muayenenizi yaparak bebeğinizin başı ile pelvis kemiğinin uyumunu değerlendiriyorum.Kesinlikle ağrılı bir muayene değildir.

Bu muayene bize doğumun vajinal olabileceği konusunda yol gösterir ancak kesin olarak bilemeyiz.Bebeğin doğum kanalında ilerleyişini ancak doğum eylemi başladığında takip edebiliriz.

  • Çalışan gebeler 32 haftada SGK anlaşmalı kurumlardan çalışabilir yada çalışamaz yazısı almalı.Gebelerimi muayenehaneme yakın bir tıp merkezine yönlendirerek raporu almalarına yardımcı oluyorum.
  • 35 haftada doğum çantanızı hazırlayınız.
  • Riskli bir gebe değilseniz 36 haftadan sonra NST(nonstres test) haftada 1 yapacağız.Karın bölgenize 2 bağcıkla tutturduğumuz problardan birisi ile bebeğimizin kalp atımlarını, diğeri ile rahim kasılmalarınızı takip ediyoruz.Elinize verdiğimiz butona, bebeğiniz hareket ettiğinde basmalısınız.NST, doğum eylemi sırasında da hastanede zaman zaman fetal iyiliği değerlendirmek için yapılacaktır.

Bebeğin Kalp Atışları Kaçıncı Haftada Duyulur?

Bebeklerde ilk oluşan sistem dolaşım sistemidir.Bu sayede bebeğin canlı olduğu çok erken dönemde anlaşılır.Vajinal ultrasonla 5 hafta, abdominal yani karından ultrasonla 7 haftada bebeğin kalp atımı görülür.Kalp atımı görüldüğünden itibaren kalp sesi duyulabilir.Bebeğin kalp atımını duyabilmek için ultrason, doppler ayarına getirilir ki bu ayar ses dalgası ile çalışan ultrason probunun bebeğe ısı vermesine neden olur.

Bebeği ısıdan korumak için kalp atımını sadece görmek yeterlidir, ses olarak ailelere dinletmeyi yukarda yazdığım nedenlerden dolayı 8 haftadan sonra öneriyorum.

Ayrıntılı Ultrason Nedir?

Ayrıntılı ultrason bebeğin tüm organlarının, amnion mayi ve plasentanın incelendiği, bununla beraber anne rahmine ve bebeğe olan kan akımlarının değerlendirildiği bir ultrason muayenesidir.Ayrıntılı ultrasonda sadece bebek değil, bebeğin sıvısı, plasentası, göbek kordonu, gebe rahmi, rahim ağzı, yumurtalıklar ve kan akımları  değerlendirilir.Ayrıntılı ultrason, detaylı ultrason, anomali taraması aynı anlamda kullanılır.

Ayrıntılı Ultrason Kaçıncı Haftada Yapılır?

Bebeğin organ gelişiminin tamamlandığı en erken 18 en geç 22 haftada yapılır.Detaylı ultrason olarak da bilinir.

Ayrıntılı Ultrasonu Kim Yapar?

Ayrıntılı ultrasonu, perinataloji yan dalı yapmış kadın doğum hekimleri, bu konuda deneyimli radyologlar ve kadın doğum hekimleri yapar.

Gebelikte Ayrıntılı Ultrason Gerekli mi?

Gebelikte ayrıntılı ultrason 18-22 hafta arasında yapılmalıdır.Daha erken haftalarda bebeğin organ gelişimi henüz tamamlanmadığından kalp, böbrek gibi organlar küçük olduğundan net değerlendirme yapılamaz.Daha ileri haftalarda bebek büyür,anne karnında öne eğilmiş ve büzülmüş pozisyon alır.Bu nedenle özellikle kolları, elleri, ayakları net değerlendirilemez.Ayrıca yaşamla bağdaşmayan anomalilerin sonlandırılması isteniyorsa zaman geçirilmiş olur. 

Ayrıntılı Ultrasonla 4 Boyutlu Ultrason Aynı Mı?

Renkli ultrason, 4 boyutlu ultrason, detaylı ultrason, ayrıntılı ultrason tanımlarını hastalar karıştırırlar.

Ayrıntılı ultrason gebeliğin 18-22 hafta arasında, bebekte yapısal problemlerin değerlendirilmesi için 2 boyutlu ultrasonla yapılır.Şart olmamakla beraber bebek, 4 boyutlu görüntüleri ile de değerlendirilir.Detaylı ultrason, anomali taraması, 2. basamak ultrason olarak da bilinir.

4 boyutlu ultrasonla bebeğin hareketleri ve 3 boyutlu görüntüleri izlenir.Gebelik takibinde yapılması şart değildir.Ancak bebeğin hareketlerini, özellikle yüzünü, ellerini görmek aileleri çok mutlu eder.Halk arasında renkli ultrason olarak bilinir.12 haftadan sonra güzel görüntüler alınabilir.

4 boyutlu ultrason cihazlarının gri beyaz skalaları daha kaliteli olduğundan ayrıntılı ultrasonlar, şart olmamakla beraber genellikle 4 boyutlu görüntüleme özelliği olan ultrason cihazları ile yapılır.

Renkli doppler, anne rahmine ve bebeğe olan kan akımlarını değerlendiren bir görüntülemedir.Ayrıntılı ultrason yapıldığı haftalarda renkli dopplerle bu değerlendirmeler yapılır.İleri haftalarda gerekli durumlarda renkli doppler ile bebeğin iyilik hali takip edilir.

Ultrason Hangi Bilgileri Verir?

Ultrason gebelik takibinde en önemli enstrümandır.Ultrason bebeğin sağlığı, gelişimi, tahmini doğum kilosu, amnion sıvısı, bebeği besleyen plasenta, kan akımları, bebeği taşıyan rahim ve rahim ağzı hakkında bilgi verir.

Ultrason Bebeğe Zarar Verir Mi?

Ultrason radyasyon içermeden ses dalgaları ile görüntü sağlayan bir görüntüleme yöntemidir.Gebelikte yapılan ultrasonların bebeğe bir zararı gösterilmemiştir.Vajinal ultrasonda probun bebeğe daha yakın olması ek bir risk oluşturmaz.

Ultrasonda dokuya yayılan enerjinin bir kısmı emilir, bir kısmı ısıya dönüşür.Renkli doppler uygulanmasında bölgede daha fazla tarama yaptığı için daha yoğun bir enerji açığa çıkar.Enerji ısıya dönüşerek termal etki yaptığından gebeliğin ilk 8 haftasına kadar doppler uygulanması önerilmez.İlk 8 hafta bebeğin organlarının oluştuğu kritik haftalardır.Bebeğin kalp atım sesini  doppler ile duymak mümkün olduğundan 8 hafta sonrasına ertelenmelidir.Erken gebelikte kalp atımını görmek bebeğin canlı olduğunu anlamamız için yeterlidir.

Cinsiyet Ne Zaman Öğrenilir?

Aileleri en çok heyecanlandıran konulardan biride bebeklerinin cinsiyetidir.Bebek anne rahmine yerleştiği an cinsiyeti bellidir.Bebeğin cinsiyetini annenin yumurta hücresini dölleyen babanın spermi belirler.Ultrason ile bebeğin cinsel organı görünür hale geldiği zaman cinsiyet anlaşılır.Dış genital organlar 16 haftada tam görünür hale gelir.

14 haftadan sonra cinsiyet ultrasonda görülebilse de kesin cinsiyet kararı 16 hafta ve sonrasında alınır.Gebelik kesesinin yerleşimi, bebeğin kalp atım hızı, kemik yapısı cinsiyeti göstermez.Cinsiyet ultrasonun gri-beyaz skala görüntüsünde bebeğin cinsel organı görülerek anlaşılır.

Bebeğin bacakları kapalı ise, bacak arasında kordon varsa net görülemeyebilir.Aynı gün hareket ettikten sonra yada birkaç gün sonra tekrar bakılarak cinsiyete karar verilir.Cinsiyeti görmek için renkli ultrasona ihtiyaç yoktur. 

İkili Tarama Testi Nedir?

Gebeliğin 11-14 haftaları arasında bebeğin ultarasonografik olarak baş popo mesafesi, burun kemiği ve ense kalınlığı kayıtları ile gebenin yaşı ve kanındaki Beta Hcg ile PAPP-A adı verilen iki hormon değerlerinin eklenerek gebelikte trizomi 21(down sendromu), trizomi 18 ve trizomi 13 riskinin hesaplandığı bir tarama testidir.%80 olasılıkla doğru tahmin yapılır.

Down sendromunun ultrasonografik belirteçlerinden ense kalınlığında artış, burun kemiğinin olmaması yada kısa olması ileri düzey genetik inceleme gerektirir.İkili tarama testinde trizomi 21(down sendromu), trizomi 18 ve trizomi 13 taranır.

Üçlü Tarama Testi Nedir?

Üçlü tarama testi, gebeliğin 16 – 20. haftaları arasında yapılır.Ultrasonografi ile bebeğin baş çap ölçümü kayıt altına alınır.Gebe yaşına ilaveten alfa-fetoprotein ( AFP), estriol ( E3) ve Beta Hcg kandaki değerlerine bakılır ve ‘üçlü test’ adı verilir. Üçlü tarama  testi ile down sendromlu bebeklerin ortalama %60 – 65’i saptanabilmektedir; diğer bir deyişle down sendromlu bebeklerin yaklaşık %40’ı üçlü test ile saptanamamaktadır.Üçlü tarama testinde trizomi 21(down sendromu), trizomi 18 ve trizomi 13 taranır.

Dörtlü Tarama Testi Nedir?

Üçlü tarama testine, gebe kadının kanındaki “inhibin A” değerinin eklenmesi ile dörtlü test tarama testi yapılmaktadır. Gebeliğin 16 – 20. haftaları arasında yapılan dörtlü test ile %80 oranında down sendromu saptanabilmektedir.Muayenehanemizde gebelerimize ikili ve dörtlü tarama testi yapılmaktadır.Dörtlü tarama testinde trizomi 21(down sendromu), trizomi 18 ve trizomi 13 taranır.

Fetal DNA Testi (NIPT non invaziv prenatal test) Nedir?

Noninvaziv prenatal tanı testi, anne kanında fetal DNA testi olarak da bilinir. Farklı firmaların farklı isimlerde testleri bulunmaktadır.

Anne karnında gelişmekte olan bebekte belirli genetik hastalıkların taranması (özellikle trizomi 21-down sendromu, trizomi 13 ve trizomi 18) amacıyla yapılmaktadır. 10. haftadan itibaren yapılabilir. Bu test ile anne kanında bebeğe ait DNA parçaları tespit edilerek bebeğin belirli genetik hastalıklar için ne kadar risk taşıdığı hesaplanır.

NIPT testi, anne adayından test için özel olarak üretilmiş tüp içine 18 – 20 cc kan alınması, 7- 10 günlük bir inceleme süresi sonunda da incelenen kromozomlar ve genetik hastalıklar yönünden %98’in üzerinde bir doğruluk payı ile raporlanması şeklinde gerçekleştirilen bir tarama testidir. Yeterli hücre bulunamayabilir.Yeterli hücre bulunamayan gebelerde koryon villüs biyopsisi yada amniosentez yapılmalıdır. 

Koryon Villus Biopsisi Nedir?

Bebeğin plasentası koryon villüslerinden oluşur. Ultrason eşliğinde bebeğin plasentasından biopsi alma işlemi koryon villus biopsisi olarak adlandırılır.  İşlem vajinal yada abdominal yani karından ultrason eşliğinde gebeliğin 11 ile 14 haftası arasında yapılır, alınan parça genetik laboratuarında incelenir. Tarama testlerinde riskin yüksek çıkması, ultrasonografide kromozom anomalisi düşündüren bulgular ve ileri anne yaşı koryon villüs biopsisi yapılmasını gerektiren durumlardır. Kan uyuşmazlığı olan çiftlerde işlemden  sonra 72 saat içinde kan uyuşmazlığı iğnesi yapılmalıdır.

Amniosentez Nedir?

Bebeğin içinde bulunduğu sıvı amnion sıvısıdır. Ultrason eşliğinde bebeğin içinde bulunduğu sıvının bir miktar alınması amniosentez işlemidir. İşlem karından ultrason eşliğinde 16-22 hafta arasında yapılır. Bebeğin cilt hücreleri 16 haftadan sonra amnion sıvısına dökülür. Amniosentezde amaç bu hücrelerden genetik inceleme yapmaktır.

Bazı enfeksiyon testleri yapmak için de amniosentez uygulanır. Tarama testlerinde riskin yüksek çıkması, ultrasonografide kromozom anomalisi düşündüren bulgular, ileri anne yaşı, annede olan bazı enfeksiyonların bebeği etkileme tanısı , anne babada kan uyuşmzzlığından bebeğin etkilenmesi amniosentez yapılmasını gerektiren durumlardır. Amnion sıvısı fazla olan gebelerde sıvıyı azaltmak için uygulanabilir. Kan uyuşmazlığı olan çiftlerde işlemden  sonra 72 saat içinde kan uyuşmazlığı iğnesi yapılmalıdır.

Amniosentez işlemi bebeğin sıvısının azalmasına neden olmaz. Bol su içildiğinde 24 saat içinde amnion sıvısı eski hacmine ulaşır.

Gebelikte Ödem

Gebelikte ödemin nedeni hormonların etkisiyle vücutta su tutulmasıdır. Gebeliğin geç döneminde sadece bacaklarda olan, üzerine bastırınca çukurluk bırakmayan ödem gebelikte normaldir. Ödem el yüz ve bacaklarda oluyorsa gebelik zehirlenmesi olarak bilinen preeklampsi hastalığının belirtisi olabilir, acilen değerlendirilmelidir.

Ödem ve tansiyon kontrolü rutin gebe muayenesinin bir parçasıdır.

Fizyolojik ödemin ile baş etmek için

  • Kilo alımı dengeli olmalı, proteinden zengin ve sağlıklı beslenilmeli, günde en az iki litre su içilmeli
  • Uzun süre ayakta kalınıyorsa bacak altına yastık konularak bacaklar dinlendirilmeli
  • Sıkı çorap giyilmemeli
  • Ödem olan bölgeye soğuk uygulama ve masaj
  • Ayakkabı, terlik yüksek topuk ve düz olmamalı, dolgu topuk tercih edilmelidir

Riskli Gebelik Nedir?

Anne ve/veya bebekte hayati risk oluşturan problemlerin var olduğu gebelikler riskli gebelik olarak adlandırılır.

Riskler Nelerdir?

Riskli gebelikler iki başlık altında toplanır

  • Anneye ait nedenler:Gebenin 18 yaş altında, 35 yaş üzerinde olması, gebenin kronik hastalığı (diabet, hipertansiyon, epilepsi, kollajen doku-kalp-akciğer-kan-böbrek hastalıkları), anne babanın akraba olması, derin kansızlık, gebenin sigara alkol tüketmesi, gebenin çok zayıf yada kilolu olması, emboli- tekrarlayan düşük -erken doğum öyküsü gebelikte anneye ait risklerdir.
  • Bebeğe ve plasentaya ait nedenler:Çoğul gebelikler, bebekte yapısal yada genetik anomaliler, bebeğin suyunun az yada çok olması, anne baba kan uyuşmazlığı, bebekte büyüme gelişme geriliği, bebeğin suyunun erken gelmesi riskli gebelik olarak değerlendirilir.Bebeğin eşi yani plasentanın rahim ağzını kapatması, kalın plasenta ve plasentanın erken ayrılması gebelik seyrinde anne-bebek hayatını tehdit eder.

Riskli Gebelik Takibi Nasıl Yapılır?

Gebelik öncesi anne adayında kronik bir hastalık varsa mutlaka hastalığını takip eden doktoruyla görüşülmeli, gebelik planlı şekilde olmalıdır.Kullanılan ilaçlar anneye faydalı olurken bebek için yüksek risk oluşturmamalı, gerekirse ideal ilaç değişimi planlanmalıdır.Gebeliği kadın doğum doktoru takip ederken, hastalığını ilgili branş uzmanı izlemeli, doğum ve doğum sonrası dönemde süreç birlikte yönetilmelidir.

Gebelik takip sıklığı riskli gebeliklerde riskin durumuna göre daha sık olur.Riskli gebeliklerde gebelik takibinde zaman zaman hastaneye yatış gerekli olabilir.Riskli gebeliği olan gebe doktoruna rahat ulaşabilmelidir.

Riskli Gebelik Takibini Kimler Yapar?

Riskli gebelik takibini perinatoloji uzmanı olan kadın doğum hekimleri ve riskli gebelik konusunda deneyimli kadın doğum uzmanları yapar.

Gebelikte Beslenme Nasıl Olmalıdır?

Gebelik döneminde annelerin yeterli ve dengeli beslenmesi hem kendi sağlığının korunabilmesinde hem de bebeğin sağlıklı doğması ve gelişmesi için çok önemlidir.Gebeliğin başından doğuma kadar 11-13 kilo almak yeterlidir.Kilolu gebeler kilo alımını 7 kiloda sınırlarsa çok iyi olur.Gebeliğin ilk haftalarında iştahsızlık, bulantı gibi şikayetler yeterli besin ögeleri almanızı engelleyebilir.İlk 12 hafta bebeğinizi büyüten sizin salgıladığınız hormonlar olduğu için kilo kaybınız olsa da bebeğiniz olumsuz etkilenmez endişelenmeyin.

Gebelikte kan şekeri ve tansiyon düşüklüğü olduğu için mutlaka ara öğün alın.Sabah öğününde yumurta peynir, zeytin ve çavdar yada tam buğday ekmeği tüketin.Ara öğünlerde meyve, ceviz, badem fındık gibi kuruyemiş alın.Ana öğünler mevsimine uygun sebze yemeği, et, balık, tavuk veya baklagillerden oluşmalı.İyotlu tuz kullanmalısınız.Gün içinde 1 bardak süt, 1 kase yoğurt tüketin.Günde en az 2 litre su için.Salata en az bir öğününüzde olsun.Yeşillikler iyi yıkanmalıdır.

Salataya  limon sıkarsanız yeşillik içinde olan demir emilimi artar.Haftada 3-4 öğün kırmızı et, haftada 1 tavuk, haftada 2 balık tüketin.Ekmek çavdar yada buğday ekmeği olmalı.Günde 1 fincan Türk kahvesi, çay , ıhlamur içebilirsiniz ama hemen yemekten sonra içmeyin.Ayran, sade maden suyu ,kefir tüketebilirsiniz.Paketli, hazır  hiçbir gıda tüketmeyin, kızartma ve fast food beslenmeden kaçının.Etler iyi pişmeli, çiğ ete dokunursanız ellerinizi sabunlayın.

Sigara ve alkol tüketmeyin.Karbonhidrat ağırlıklı beslenmeyin.Hazır meyve suları ve gazlı içecekler tüketmeyin.Meyveler mevsimine uygun olmalı, ara öğünde alınmalıdır.Meyveleri 3-4 çeşit birlikte tüketmeyin.Ara öğünlerde birer tane yemelisiniz.

Bazen kaçamaklar olabilir, moralinizi bozmayın.Sonraki öğünlerde dikkat ederseniz aldığınız gereksiz kaloriler dengelenir.

Muayeneye gelirken bebeğin yüzünü daha iyi görelim diye şekerli gıdalar tüketmeyin.Siz tok  olun yeterli…

Gebelikte Egzersiz Ve Spor

Gebelikte hareketli olmak değil hareketsiz olmak tehlikelidir. Hareketsiz gebelerde kilo artışı, tansiyon yüksekliği, diabet, pıhtı atma riski artar. Düzenli yapılan egzersizler bel ve karın kaslarını güçlendirir, kas kramplarını engeller, sırt ve bel ağrıları olmaz. Nefes egzersizlerinin de spora eklenmesi vajinal doğumda daha kuvvetli ıkınmayı destekler. Doğum eyleminde doğru nefes teknikleri anne ve bebeğe yeterli oksijen aktarımını sağlar.

Gebelikte riskli bir durum yoksa yürüyüş, yüzme, yoga, pilates, uygun ağırlık kaldırma, lastikle çalışma uygun sporlardır. Yürüyüş yürüme bandında değil açık havada yapılmalıdır. Haftada en az 3 kez 30-60 dakika arası, kalp atımını çok hızlandırmayan aktiviteler yeterlidir.

Egzersizler riskli bir gebelik yoksa gebeliğin başından itibaren yapılabilir. Ancak gebelik kayıpları genellikle ilk 12 hafta içinde olduğundan, düşük ve spor yapma ilişkilendirilmesin diye gebelikte spor çoğu doktor tarafından 12 hafta sonrası önerilir.

Gebelik Psikolojik Değişimlere Sebebiyet Verir mi?

Gebelik bir kadın için hem bedensel hem de psikolojik olarak yaşamı boyunca yaşayacağı en özel süreçlerden biridir.Hem anneye hem de aileye yaşam boyunca pek çok sorumluluklar yükler.İlk haftalarda progesteron hormonu etkisiyle hissedilen depresif duygu durumu, gebelik ve doğumla ilgili kaygılar, bulantı kusmaya bağlı halsizlik, uykuya eğilim, gebelerde psikolojik anlamda değişikliklere neden olur.İlk aylarda yaşanan yoğun olan bu duygu durum bozukluğu ileri haftalarda düzelecektir.

Bedensel ve psikolojik bu değişiklikler hakkında gebeler, doktorları tarafından güzel bir iletişimle bilgilendirildiklerinde her şey yolunda gidecektir.Kilo almayla ilgili kaygılardan kaçının.Emzirme döneminde metabolizmanız artacak ve aldığınız kiloları vereceksiniz.

Unutmayın ki yaşamınızın en keyifli sürecini geçiriyorsunuz.Bu güzel süreçte, bebeğinize, kendinize, eşinize, doktorunuza güvenin.Gebeliği içinizde büyüttüğünüz, yavrunuzla birlikte geçirdiğiniz en keyifli süreç olarak düşünün.Doğum ise bebeğinizden bir ayrılış, aynı zamanda büyük bir kavuşma, bütünleşmedir. Gerçek bir tehlike yada tehlike olasılığı olduğunda hissedilen korkuya bu süreçte yer vermeyin.

Gebelikte İlaç Kullanımı

En çok merak edilen ve kaygılanan konulardan biri de gebeler ilaç kullanabilir mi?İlaç kullanılırsa bebek bu durumdan etkilenir mi?Unutmayınız ki gebeler de hastalanabilir, daha önceden hastalığı olan kadınlar gebe kalabilir ve ilaç kullanmaları gerekebilir.En önemli kural gebelikte tıbbi durum ve yakınmalar ilaç kullanımını gerektirmiyorsa ilaç kullanmamak, ilaç kullanımını gerektiriyorsa mutlaka doktor önerisiyle ilaç kullanmaktır.

Gebelikte ilacın bebeğe etki gebelik kategorileri başlığı altında incelenir.

  • Gebe ve gebe adayları ilaç prospektüsünden ilacınızın gebelik kategorisini öğrenebilirsiniz.Prospektüste yazmıyorsa doktorunuza sorunuz.
  • Gebe ve gebe adayları gebelik kategorisi A ve B grubu ilaçları güvenle kullanabilirsiniz.
  • Etkili bir korunma yöntemi uygulamıyorsanız, gebelik planlıyorsanız mutlaka ilaç reçete eden doktorunuzu bilgilendiriniz.

Gebelikte Kan Uyuşmazlığı Nedir?

Gebe Rh (-) negatif, bebek Rh (+) olan gebeliklerlerde anne bebek kan dolaşımının bazı reaksiyonlara yol açması nedeni ile gebelikte kan uyuşmazlığı önemlidir.Anne rahminde olan bebeğin kan grubu bilinemediğinden babanın kan grubuna göre olasılık değerlendirilir.Baba Rh (+) ise bebek Rh (+) olabilir.Baba Rh (-) ise bebek Rh (-) olacaktır.Yani gebe Rh (-) , eşi Rh (+)  ise bebeğin Rh (+) olma olasılığı nedeniyle gebelikte kan uyuşmazlığından söz edilir.

Kan grubu tayinleri ile kolaylıkla tespit edilen bu durumda, bebeği korumak için gebeliğin 28-30 haftalarında Rh imnunglobulini gebeye uygulanır.Gebelik seyrinde kanama ve  koriyon villüs biopsisi yada amniosentez uygulanması olursa 72 saat içinde Rh imnunglobulini yapılmalıdır.

Gebelikte Sigara ve Alkol

Gebelikte sigara içimi bebek ve anne için risk oluşturur. Sigara içeriğinde olan nikotin, korbonmonoksit ve kadmiyum ile zararlı etkiler gösterir. Nikotin damarların kasılmasına neden olarak bebeğe oksijen ulaşımını azaltır. Sigara içen gebelerde dış gebelik, bebekte büyüme gelişme geriliği, suyun erken gelmesi, erken doğum, gebede troid hormon problemleri, plasentanın erken ayrılması yada rahim ağzını kapatması gibi plasental problemler ve düşük doğum ağırlıklı bebek doğurma riski artar.

Yapılan çalışmalar dumana maruz kalmanın da bu riskleri artırdığını göstermiştir. Sigara içen gebelerin bebeklerinde asthım, infantil kolik, çocukluk çağı obezitesi, ani bebek ölümü riskleri  ne yazık ki artış gösterir. Elektronik sigara içilmesinin gebelikte güvenilirliği konusunda net bilgiler yoktur. Gebelik dışında da elektronik sigara içilmesinin sigarayı bırakmada faydası da kanıtlanmamıştır.

Gebeliğin herhangi bir döneminde alkol kullanımı batı toplumlarında çocuklarda zeka geriliğinin en önemli nedenlerinden  biridir. Alkol içinde bulunan aselaldehid, bebeklerin sinir sistemini etkileyerek yüz anomalileri, işitme sorunları, nörolojik hastalıklar, büyüme gelişme geriliği, hiperaktivite ve zeka geriliği gibi problemlere neden olabilir. Bu etkiler doza bağımlıdır. Doz arttıkça risk artmakta olup hangi dozda riskin başladığı da tam olarak bilinmemektedir.

Gebelikte sigara ve alkol kesinlikle tüketilmemeli, sigara dumanına maruz kalınmamalıdır.

Gebelikte Mide Bulantısı

Gebelerin bir kısmında  mide bulantı  hiç olmazken, bazı gebeler özellikle gebeliğin ilk 3 ayını zor geçirirler. Gebelikte bulantı kusmanın nedeni tam olarak bilinmese de gebelik hormonu BetaHcg nin yükselmesi sorumlu tutulmaktadır. Bulantı ve kusma şikayeti BetaHcg hormonunun yükseldiği 6. haftalarda başlayıp 8-9. haftalarda pik yaparak 10 haftadan sonra azalır. Çoğu gebede 12 haftadan sonra şikayetler tamamen geçer. Bazı gebelerde nadiren gebelik boyu devam eder. İkiz gebelik, midede ülser ve gastrit olması, safra kesesi taşı hikayesi, annesi kendisine gebe iken bulantı kusma yaşamış olması gebelik bulantı ve kusma riskini artırır.

Bazı gebelerde sadece bulantı varken bazı gebelerde kusma da eşlik edebilir. Günde 1-2 kez kusmak, 4-5 kiloya kadar kilo kaybı normaldir. Beslenme yetersizliği vücutta açlık meydana geliyorsa ilaç tedavisi ve serum takviyesi gerekli olabilir.

Bulantılarla baş etmek için karbonhidrat ve protein ağırlıklı beslenme önerilir. Yağlı gıdalar bulantıyı artırır.  Midenin boş kalmasını engellemek için gün boyunca azar azar ve sık aralıklarla besin tüketilmeli, yağlı ve baharatlı yiyeceklerden uzak durmalıdır. Su ve sıvı alımı bulantıyı artırdığından, yemeklerle değil yemek aralarında sıvı tüketilmelidir. Sabah şikayetler fazla olduğundan, yataktan kalkmadan tuzlu kraker yemek, yatakta dinlenmek iyi gelir. Uyanır uyanmaz su, süt tüketilmemelidir.

Hafif tuzlu tavuk suyu çorba, şehriye çorbası, tuzlu krakerler, leblebi, ayva, yağsız peynirle yapılmış tost, zeytin rahat tüketilebilir. Yumurta ve süt tüketimi bulantı kusmayı artırabilir, ısrar edilmemelidir. Yemeklerden sonra dişleri fırçalamak, tükürüğü yutmamak bulantıyı hafifletir.

Parfüm, yiyecek, koku, sigara, sıcak, gürültü gibi bulantı kusmayı tetikleyici şeylerden kaçınılmalıdır.
Soğuk gıdalar, sıcaklardan daha rahat tolere edilir. Gebenin farklı bir evde kalması, mekan değişikliği, psikolojik destek rahatlamasını sağlar. Demir ilaçları bulantı kusmayı artırabilir. Gerekli görülmedikçe ilk 3 ay kullanılmamalıdır. Doktorunuz gerekli görürse mide bulantısı tedavisinde kullanılan ilaçlar reçete edebilir, serum takılarak sıvı açığı giderilir.

Gebelikte Saç Boyası? 

Gebelikte saç boyasının anne ve bebeğe zarar verdiğine dair bilimsel bir veri yoktur.Gebelik döneminde saç boyası veya ilaç verilerek ileriye yönelik çalışmalar yapmak etik değildir.Ancak bilimsel yayınlara bakıldığında(geriye dönük saçlarını boyatan ve boyatmayan gebeler karşılaştırıldığında) gebelik döneminde saç boyamanın zararlı olmadığı anlaşılmaktadır.Her üründe olduğu gibi markalı ve kaliteli ürün kullanmakta fayda vardır.Kına kullanılmasında da sakınca yoktur.

Boya yapılan ortam iyi havalandırılmalıdır.Kimyasallar soluma yoluyla da vücuda girebilir.Boya gereğinden uzun süre saçta bırakılmamalı, iyi durulanmalıdır.Gebeliğin ilk 12 haftasından sonra saç boyası uygulanabilir. 

Gebelikte Kramplar Neden Olur? 

Kramp ani ve şiddetli ağrıya neden olan kas spazmıdır.Gebeler genellikle baldır kaslarında kramplardan şikayet ederler.Kilo alma, sağlıksız beslenme, uzun süre ayakta kalma, hareketsiz bir yaşam tarzı, kaslarda zorlanma kramplara neden olabilir ve genellikle 24 haftadan sonra görülür.24 hafta sonrası kalsiyumlu, magnesyumlu gıda ihtiyacı artar.Ayrıca büyüyen rahim toplardamarlara baskı yaparak kaslarda dolaşımı yavaşlatabilir.

Dengeli beslenme, kilo kontrolü, gebeliğe uygun fiziksel aktiviteler gerekirse ilaç kullanımı ile kramplar kontrol altına alınır.Kramp girdiğinde kasılan kasın tersi yönünde kası germek rahatladır.Sonrasında masaj, sıcak uygulama, duş alma iyi gelir.

Gebelikte Banyo Nasıl Olmalı?

Gebelikte duş şeklinde ayakta yada oturarak banyo yapılmalıdır.Su sıcaklığı ideal olmalı çok soğuk ve sıcak sudan kaçınmalıdır.İleri gebelik haftalarında sakarlık olabilir, kaygan zemine dikkat edilmelidir.Gebelerin cilt kuruluğu sık olduğundan sabun değil vücut nemlendirici özelliği olan duş jelleri kullanılmalıdır.Uzun süre küvet, termal havuzlar önerilmez.Gebeler temiz havuz ve denizde yüzebilirler.Kramp riskinden dolayı ayaklar yere değecek şekilde yüzülmelidir.

Gebelikte Cinsellik

Gebelik hormonal ve bedensel değişiklerin yaşandığı, kadın hayatında önemli bir süreçtir.Cinsellik bu önemli süreçte bazen kesintiye uğrayabilir.

Riskli bir gebe değilseniz, gebelik boyunca cinsel ilişkide yasaklama söz konusu değildir.Bazı kadınlar gebelik sırasında bulantı, kusma, sırt ağrısı, memede hassasiyet, bebeğine zarar verme korkusu ile cinsel istek duymayabilirler, cinsel ilişkiden kaçınabilirler.Kilo aldıklarından bedensel olarak kendilerini çekici hissetmeyebilirler.Bazen de cinsel istekte azalma erkeklerde olur.Cinsel ilişki hem kadına hem de erkeğe haz vermeli ve karşılıklı istekle gerçekleşmelidir.

Gebelikte cinsel ilişki pozisyonu tamamen çiftlerin rahat olabileceği, kendi keşifleriyle belirledikleri pozisyonlar olmalıdır.Örneğin sırtüstü yatmak yerine sizin üstte olduğunuz pozisyonlar, eşinizin yanına uzanarak aldığınız pozisyonlar uygun olabilir.Ani hareketlerden kaçınılmalı ve bebeğe baskı yaratacak pozisyonlar olmamalıdır.Gebelerin orgazm olmasında sağlıklı gebeliklerde sorun yoktur.

Gebelikte cinsel ilişkide prezervatif kullanımına gerek yoktur.Sadece erkekte cinsel yolla bulaşan bir hastalık varsa önerilir.Bazı çiftler meninin bebeğe zarar vereceği düşüncesi ile prezervatif kullanmak isterler ki bu da onların tercihidir.

Gebelikte Yatış Pozisyonları

Gebelik haftası ilerlediğinde gebelere yan yatma, özellikle sola yatma tavsiye edilir.24 hafta sonrası büyüyen rahim annenin omurgası önünde uzanan ana damarlara baskı yapar ve kalbe dönen kan azalır.Bu durum gebede tansiyon düşüklüğü, halsizlik, baygınlık hissi oluşturabilir.Kalbe dönen kanın azalması, rahme ve bebeğe giden kan azalmasına neden olur.Bu nedenle gebelere 24 hafta sonrası sol yada sağa yatmaları önerilir.

Sırtüstü yattığınızda bebeğinizde  hemen problem olacağını düşünmeyin, endişe etmeyin.Zaten bedeniniz sizi nasıl yatmanız gerektiği konusunda uyarır.Yani en rahat ettiğiniz pozisyon ilerleyen haftalarda yan yattığınız pozisyon olur.Yatarken sırtınızı, bacak aranızı yastıkla destekleyebilirsiniz.

Gebelikte Mide Yanması, Mide Ekşimesi

Gebeliğin ilk haftalarında hormonların etkisi ile ileri haftalarda bebeğin büyümesi ve mideye baskısı nedeni ile mide yanması, mide ekşimesi sık görülür.Yemekler sık sık azar azar tüketilmelidir.Yağlı, soslu gıdalar, çay, kahve, kakao gibi gıdalardan kaçınılmalıdır.Rahat elbiseler giymek, yemek sonrası yürüyüş yapmak iyi gelir.Gerekli olursa doktorunuz size antiasit yada mide koruyucu ilaçlar reçete edebilir.

Gebelikte Kabızlık

Gebelikte hormonların etkisi ile bağırsak hareketlerinin yavaşlaması, rahmin büyüyerek bağırsaklara baskı yapması nedeni ile kabızlığa eğilim olur.

Kabızlık olmaması için

  •  Sebze, meyve, tam tahıl ürünleri, kuru baklagiller gibi posa içeriği yüksek besinler tüketilmelidir.
  • Günde en az 5 porsiyon sebze ve meyve, kepekli ekmek, tam tahıl ürünleri ve haftada iki kez kurubaklagil yemekleri tüketerek posa miktarı artırılmalı, yenilebilen her şey kabukları ile yenmelidir.
  • Günde en az 8-10 bardak su içilmelidir.
  • Bu dönemde muz, şeftali, elma yememeli, armut, kuru erik, kuru kayısı ve incir gibi meyveler tüketilmelidir.
  • Düzenli fiziksel aktivite yapılmalıdır. Yürüyüş, yüzme ve hafif egzersizler gebelik süresince yapılabilecek en iyi egzersizlerdir.
  • Yoga nefes çalışmaları bağırsakları hareketlendirir, kabızlığı engeller.
  • Alaturka tuvalette çömelme hareketi ile dışkılama tavsiye edilir.Alaturka tuvalet yoksa klozette otururken ayakların altına basamak konularak bacakların bükülmesi sağlanır.

Gebelikte Makattan Olan Kanamalar

Gebelikte makattan (anüsten) olan kanamalar genellikle tipik olarak halk arasında basur denilen hemoroidler yada halk arasında makat çatlağı denilen anal fissürden kaynaklanır.Gebelikte kabızlık nedeni ile hemoroid ve fissür sık görülür.Gebeler kanama gördüklerinde düşük tehlikesi olarak yorumlayabilir, mutlaka muayene ile değerlendirerek kanamanın vajinadan yada anüsten geldiği ayırdedilmelidir.Düşük tehdidinde kırmızı yada kahverengi kanamalar olabilir.Hemoroid ve fissüre bağlı kanamalar kırmızı renktedir.

Önlemek için:

  • Bol su için:Günde 8-10 bardak su içilmelidir.Dışkı yumuşak olmalı, gebelik süresince dışkılama sağlıklı bir şekilde olmalıdır.
  • Lifli Gıdalar Tüketin.: Daha fazla meyve sebze ve tam tahıl yiyin. Bu dışkının hacmini artırır ve yumuşatır, ıkınma azalır.
  • Tuvalet alışkanlığı: Genellikle dışkı yapmak için en uygun zaman sabah kahvaltısından sonradır. Bazıları için akşam da uygun olabilir. Bunun önerilmesini nedeni gastrokolik reflekstir.
  • Gastrokolik refleks yemek yedikten sonra kalın bağırsağın hareketlenmesi olarak özetlenebilir. Eğer vücut buna alıştırılırsa kabızlık önlenmiş olur. Büyük tuvalet ihtiyacı duyar duymaz tuvalete gidin. Gaitayı tutmak sertleşmesine ve kabızlığa neden olur.
  • Spor yapın. Hem kilo vermenize yardımcı olur hem de hemoroidlerdeki kan basıncı azaltır Uzun süreler oturmaktan hele hele tuvalette oturmaktan kaçının.
  • Hemoroid , anal fissür muayene, tanı ve tedavisi genel cerrahlar tarafından yapılır.

Gebelikte Gaz Sancısı

Gebelikte salgılanan hormonlar ve büyüyen rahmin bağırsaklara baskısı gaz sancılarına neden olabilir.Gebelikte sindirim sisteminde düz kaslar gevşer.

  • Bol su içmek, suyu bardakla ve oturarak içmek önemlidir.Su tüketimi yemekle değil yemek aralarında olmalıdır.
  • Bol kıyafetler giyilmelidir
  • Gaz yapıcı pişmemiş sebzeler, salata, süt, portakal gibi gıdalar gece tüketilmemelidir.
  • Acılı, baharatlı gıdalar, kızartmalar tüketilmemelidir.
  • Yemek yerken konuşmamalı hava yutmamalıdır.
  • Baklagiller pişirmeden önce ıslatılmalı, suyu dökülmelidir.Kimyon eklemek gaz oluşumunu azaltır
  • Beslenme önlemleri ile rahatlama olmuyorsa gastroentereloji uzmanına muayene olmak gerekir.
  • Ani gaz sancılarında diz dirsek pozisyonu rahatlatabilir.
  • Gaz sancıları doğum sancılarına benzer.Sancı ritmik oluyorsa doktorunuza ulaşın.

Gebelikte Kuyruk Sokumu Ağrısı

Omurganın en alt kısmı kuyruk sokumu yada pöç kemiği olarak bilinir.Gebelikte salgılanan hormonlar tüm eklemlerde gevşemeye neden olur.Özellikle uzun süre oturarak çalışan gebeler, kuyruk sokumunda travma yaşamış olan gebeler kilo alımları da fazla ise bu bölgede ağrı hissederler.Kabızlık, hapşırma, öksürme kuyruk sokumu ağrı şikayetini artırır.

  • Kilo alımı dengeli olmalı
  • Kabız kalmamalı
  • Ağır kaldırmamalı
  • Egzersiz, pilates yapılmalı
  • Ağrılar azalmıyorsa ağrı kesici kremler kullanılabilir
  • Rahatlama mümkün olmuyorsa o bölgeye yapılan iğneler rahatlatır.İğne tedavisini  ortopedistler yaplar.

Erken Doğum Taraması

Erken doğum olasılığı ayrıntılı ulrason yapıldığı 18-22 hafta arasında rahim ağzı uzunluğu ölçümü ile değerlendirilir.Bu haftalarda rahim ağzı uzunluğu 25 mm ve daha kısa ise erken doğum riski artar, gerekli önlemler alınır.Erken doğum bazen de suyun erken gelmesi ile gerçekleşir.Amniyon sıvısının erken gelme olasılığını anlama şansı yoktur.Gebellikle erken haftalarda su gelmesi enfeksiyonlardan kaynaklanır.Bu nedenle gebelikte enfeksiyon taramaları yapılmalı, varsa enfeksiyon tedavisinin yapılması önemlidir.

Gebelikte Şeker Taraması Nasıl Yapılır? Gestasyonel Diyabet Nedir?

Gebeliğin 24-28 haftaları arasında 50 gr glikoz içeren özel solüsyonlar içirilerek 1 saat sonra kan şekeri değerlendirmesi ile gebelikte şeker hastalığı(diyabet) taranmalıdır.Kan şekeri 140 mg/ dl den yüksekse gebeliğe bağlı şeker hastalığı riski artar ve 100 gr oral glukoz tolerans testi yapılır.50 gr glikoz tarama testinde kan şekeri 200 mg/dl  ve üzerinde ise gebeliğe bağlı şeker hastalığı (gestasyonel diyabet) tanısı konur.100 gr ogtt testinde 4 kez kan şekeri bakılır, 2 ve daha fazla değer yüksekse gebede gestasyonel diyabet vardır.

Yapılan bu testlerin bebeğe zarar verdiğini, sakatlık yaptığını, astım gibi hastalıklara neden olduğunu gösteren tek bir bilimsel çalışma yoktur.Bazen test sırasında gebelerde bulantı, baygınlık hissi olabilir, bu durumun bebeğe zarar verdiği gösterilmemiştir.Testin yapılmamasını önermek bilim dışıdır.

Gebelik Şekeri (Gestasyonel Diyabet) Bebek İçin Tehlikeli mi?

Anne adayında gebelik öncesinde şeker hastalığı olmamasına rağmen gebelik döneminde şeker yükselmeleri olabilir. Gebelikte şeker yükleme testi olarak bilinen 50 gr glukoz tarama testi ile, gebeliğin zemin hazırladığı şeker  hastalığına tanı  konulabilmektedir. Tanı konulup tedavi edilmeyen gebelik şekeri bebek için evet tehlikeli bir durumdur. Bu annelerin bebeklerinde olası durumlar şunlardır: 

  • Bebekte akciğer fonksiyonlarının gelişememesine bağlı solunum sıkıntısı
  • Bebeğin iri olması, omuzlarının geniş olması, zor vajinal doğum, vajinal doğumda omuz takılması ve buna bağlı riskler
  • Bebeğin eşine giden kan akımında azalmaya bağlı plasental yetmezlik, bebekte gelişme geriliği
  • Doğumdan sonra bebeğin kan şekerinin düşmesi, kalsiyum düşüklüğü buna bağlı kasılmalar, sarılık
  • Anne karnında ani ölüm
  • Gebelikten önce şeker hastalığı varsa bebekte olan yapısal anomaliler(doğuştan kalp hastalıkları, beyin, barsak anomalileri)
  • Bebeğin doğduktan sonra ileriki yaşamında tip II diyabet hastalığına yakalanma riski 20 kat artmıştır.

Gebelik Şekeri (Gestasyonel Diyabet) Anne İçin Tehlikeli mi?

Gebelik şekeri anne adayında hiçbir belirti vermese de bazı riskler içerir. Gebelikte şeker hastalığında anne adayında olan riskler şunlardır.

  • Gebeliğe bağlı yüksek tansiyon (preeklampsi), bu durum bebek için de risk oluşturur
  • Düşük, erken doğum riskinde artış
  • Başta idrar yolu olmak üzere enfeksiyon geçirme riskinde artış
  • Gebeliğe bağlı şeker hastalığı olan anne adaylarında, ileriki yıllarda tip II diyabet hastalığı riskinde artış. Bu nedenle gebeliğe bağlı şeker hastalığı olan kadınların yılda bir kez diyabet yönünden kontrol edilmesi önemlidir

Non Stres Test (NST) nedir?

Gebenin karın bölgesine biri bebeğin kalp atışlarını, diğeri rahim kasılmalarını algılayan iki adet prob bağlanarak, kayıt altına alınma testi non stres test olarak adlandırılır.Bebek hareket ettiğinde anne adayı elindeki butona basar, böylelikle bebek hareket ettiğinde olması gereken kalp atım hızında artış izlenir.Genellikle 20 dakika sürer.Bebeğin iyilik hali ve rahimde kasılmalar değerlendirilir.NST, normal doğum eylemi sırasında bebeğin iyilik halini değerlendirmek için en önemli enstrumandır.

NST bağlandığında gebenin tok olması tercih edilir.

Non Stres Test Ne Zaman Yapılır?

NST bebeğin iyilik halini ve rahim kasılmalarını gösterir.Gebelik seyrinde şikayeti olmayan gebelere 36 haftadan sonra uygulanır.Riskli gebelerde, ağrı şikayeti olan gebelerde 24-26 hafta sonrası NST yapılabilir.

Gebelikte Hepatit B Aşısı Yapılır mı?

Gebelikte hepatit aşısı yapılabilir ama rutin aşılama şemasında değildir.Hepatit B hastalığı gebede olursa doğumda bebeğe bulaşma riski vardır.İdeal olan tüm anne adaylarının hepatit B e bağışık yani aşılı olmalarıdır.Bu durum gebelik öncesi ve ilk trimester testlerinde değerlendirilir.Gebe aşılı değilse doğum sonrası aşı olması önerilir.Gebe kan ile temaslı bir meslek grubunda ise yada baba adayı hepatit B taşıyıcısı ise 12 hafta sonrası gebenin aşılanması önerilir.Hepatit B cinsel yolla yada kan teması ile bulaşan viral bir enfeksiyondur.

Gebelikte Hangi Aşı Yapılıyor?

Ülkemizde tüm gebelere aşılanma durumlarına uygun olarak erişkin tip tetanoz ve dif  teri aşısı (Td) uygulanmaktadır. Gebe takip rehberine göre hiç aşılanmamış, aşılanma durumu bilinmeyen, eksik aşılanmış veya tam aşılanmış ama son 10 yılda pekiştirme dozu almamış tüm gebelerin en az iki doz Td aşısı olmaları gereklidir.Sağlık Bakanlığı aile hekimlerine bu görevi vermiş olup, 20 hafta sonrası gebelerin aşılanmasını tavsiye etmektedir.

Benim tercihim çocukluk çağı aşıları tam olan gebelerin 27-30 hafta arsında difteri, tetanoz ve boğmaca aşıları olmaları ki muayenehanemde bu şekilde uygulama yapıyorum.Üçlü aşı olan gebeler hem adı geçen hastalıklardan korunuyor, hemde bebeklerini ek olarak yeni doğan boğmacasından  korumuş oluyorlar.

Gebelikte Covid Aşısı

Gebeliğin 12 haftasından sonra ülkemizde uygulanan tüm aşıları gebeler güvenle yaptırabilir.

Gebelikte Grip Aşısı

Grip aşısı canlı virüs içermeyen, gebelikte ve emzirme döneminde kullanılabilen güvenli bir aşıdır. Amerikan jinekolog ve Obstetrisyenler birliği (ACOG) 2000 yılı aralık ayında yayınladığı görüşünde salgın mevsiminde gebeliğin ikinci ya da üçüncü trimesterinde olan kadınlara grip aşısı olmaları önerilmektedir.

Koronavirüs ve Gebelik

Gebelikte koronovirus enfeksiyonu bebeklerde bir sakatlığa neden olmaz, ancak erken doğum, büyüme gelişme geriliği, anne karnında ölüm gibi problemlere neden olabilir.Özellikle gebeliğin son 3 ayında anne adayında akciğer problemleri görülme olasılığı artar.

Koronovirus enfeksiyonu ve akciğer tutulumu olan gebelerde doğum şekli sezaryen olmaktadır.Semptomu olmayan enfekte gebeler vajinal doğum yapabilirler(izole doğumhane şartları varsa)Özel hastanelerde koronovirus pozitif gebeler sezaryanla doğuma alınmaktadır.

Normal Doğum Kaçıncı Hafta Olur?

Doğumun 36 ile 41 haftasında olması normaldir.Genellikle doğumlar 38-40 haftalarda olur.

Kaçıncı Haftada Doğum Şekli Belli Olur?

Doğum şekli çoğu kez doğum belirtileri başlayıp hastaneye yatış olduktan sonra belli olur.Baş gelişi olan bebekler, gebenin kemik pelvisi uygun ise,  kasılmalar yeterli ise, bebeğin inişi ve rahim ağzı açılması normal seyrinde  ise, bebeğin kalp atım hızı düşmüyorsa normal doğum olur.Bu işleyiş yolunda değilse sezaryene geçilir.

Bebekte büyüme gelişme geriliği varsa, bebeğin eşi (plasenta)rahim ağzını kapatıyorsa, bebek doğum kanalına ayakları, poposu yada vücudunun diğer bölümleri ile girmişse, bebeğin doğum kilosu 4000 gr dan fazla tahmin ediliyorsa doğum belirtileri başlamadan sezaryen kararı verilir.

Çoğu zaman şu haftada doğum şekli belli olur demek zordur.30-32 haftada plasenta rahim ağzını kapatıyorsa bu gebe kesin olarak sezaryenle doğum yapar.32 haftada bebek ayak geliş ise 37-38 haftada başa dönerek normal doğum gerçekleşebilir.

Doğumun Yaklaştığını Nasıl Anlarız?

Doğumun yaklaştığının en önemli bulgusu gebelik haftasıdır.37 hafta sonrası gebelerin doğurma ihtimali artar.Bebeğin başının doğum kanalına baskı yapma hissi, daha rahat nefes alma, ara ara kasılma hisleri doğumun yaklaştığını gösterse de en önemli doğum yaklaştığını gösteren bulgu nişan gelmesidir.Rahim ağzı yumuşayıp açıldığında, rahim ağzında olan tıkaç, kanlı- sümüksü bir akıntı olarak çamaşırı kirletir.Çamaşırda kahverengi, kırmızı lekelenmeler olur.Nişan bozulması hemen hastaneye yatışı gerektirmez, ama doğumun 1-7 gün içinde olacağını gösterir.

Gebelikte leopold Manevraları Nedir?

Anne karnına doktorun iki eliyle dokunarak bebeğin anne karnında büyüklüğü, duruşu gibi konularda bilgi almayı sağlayan muayene şeklidir. Alman Dr.C.Gerhard Leopold tarafından geliştirilmiştir. Bu manevralar,  ultrasongrafik görüntüleme tekniğinin gelişmesiyle beraber günümüzde pek uygulanmamaktadır. Ultrasonografinin bulunmadığı yerlerde hala önemini korumaktadır.4 adımda leopold manevrası uygulanır.1. ve 2. manevra 20 haftadan sonra doğuma kadar, 3. ve 4. manevralar gebeliğin son aylarından doğuma uygulanır.

  1. Doktor yada ebe iki elini kullanarak rahim tepesi yani fundus yüksekliğini tespit eder. Bu yüksekliğe göre bebeğin haftası, haftasına göre büyüklüğü tahmin edilir.
  2. Yine 2 el kullanılarak bebeğin sırtının nerede olduğu anlaşılır. Bebeğin kalp atımı sırtının olduğu tarafta daha iyi duyulur.
  3. Doğum kanalına bebeğin hangi kısmının yerleştiği tespit edilir.
  4. Bebeğin önde gelen kısmının doğum kanalına yerleşmesi değerlendirilir.

Kegel Egzersizleri Nedir? Ne İşe Yarar?

Kadınlarda idrar deliği üretra, vajina ve dışkılama organı anüsü çevreleyen pelvik kasların kasıp gevşemesine yönelik yapılan egzersizler kegel egzersizi olarak adlandırılır.

Pelvik kasları çalıştırmak keyifli bir cinsel birleşme, gebelik ve doğum sonrası idrar kaçırma şikayetlerinin azalması, olmaması için önemlidir. Kegel egzersizi yapan kadınlar menopozda genellikle idrar kaçırma şikayeti yaşamazlar.

Kegel egzersizi, pelvik kasları nefes alırken 3 – 5 saniye kasarak , 3 – 5 saniye kasılı olarak tutarak, sonra nefes verirken yavaşca gevşeyerek yapılır.Bu egzersizi günde en az sabah 15 akşam 15 kez yapılmalıdır.

Kegel egzersizi gebelikte ve doğum sonrası idrar kaçırma şikayetlerini azaltır.Doğum sonrası pelvik bölgenin çabuk toparlanmasını sağlar, rahim sarkmasını engeller.

Normal Doğum Nedir?

Bebek ve eşinin (plasentanın) zamanı gelince rahim kasılmalarının başlaması ve rahim ağzının açılması ile anne rahminden ayrılıp vajinal yoldan dünyaya gelmesidir.Kadın vücudu doğal olarak normal doğuma hazırlanır.Normal doğum 36-41 hafta arasında dağum sancıları yada su gelmesi ile başlayarak gerçekleşir.Çoğu gebe 38-40 hafta arasında doğurur.

Sezaryen Doğum Nedir?

Hekim tarafından ameliyathane koşullarında anestezi altında gebenin karın ve rahimine cerrahi kesi  yapılarak bebeğin ve eşinin dış dünyaya alınması sezaryen doğum olarak tanımlanır

Epidural Doğum Nedir?

Epidural doğum, doğumun epidural anestezi uygulanarak gerçekleşmesi durumudur.Epidural anestezi ile normal doğum olabildiği gibi epidural anestezi ile sezaryen doğum da olur.

Epidural doğum deyince genellikle epidural normal doğum anlaşılır.Doğum kasılmaları ağrılı hale geldiğinde anestezi uzmanı gebenin belinden epidural aralığa plastik bir ince katater yerleştirir.Kataterden ağrı kesiciler verilerek kasılmalar hissedilirken ağrı hissedilmez.

Doğum Yöntemine Karar Verme

Doğum fizyolojik olarak vajinal yoldan gerçekleşir. Tıbbi nedenler sezaryen gerektiriyorsa sezaryen için randevu planlanır. Ancak doğum öncesi tıbbi bir neden yoksa doğum şekline karar vermek zorunda değilsiniz.

En iyi Doğum Hangisidir? Hangi Yöntemi Tercih Etmeli?

Her şey yolunda ise bebek doğal olarak vajinal yoldan yani normal olarak doğar.Ancak yolunda gitmeyen, sezaryen gereken tıbbi durumlarda ameliyat bebek ve anne için hayat kurtarıcıdır.En iyi yöntem anne ve bebeğin en sağlıklı olduğu yöntemdir.Bu vajinal yoldan da, sezaryen ameliyatı ile de olabilir.Her ikisi de yani sağlıklı olan doğum,  normal doğum olarak algılanmalıdır.

Tüp Bebek Doğumu ile Normal Doğum Aynı mı?

Tüp bebek gebelikleri normal gebeliklerle aynıdır.Gebelik takibi ve doğum  kararı normal yolla gebe kalan kadınlarla aynıdır.Fakat tüp bebek gebeleri ileri yaş anne adayları olmaları, çoğul gebelikler, myomlar gibi ek faktörleri daha çok içerdiğinden   sezaryan olma olasılıkları daha fazladır.

Doğum Sonrası

Doğum sonrası en kısa sürede nne bebek buluşturulmalı, ten tene temas sağlanmalıdır.

  • İster sezaryen ister normal doğum olsunbebek emdiği zaman anne sütü salgılanır.Süt salgısının doğum şekli ile ilgisi yoktur.
  • Doğum yapan anne bol su içmeli, lifli gıdalar tüketmelidir.Süt çok olsun diye şekerli gıdalar tüketmek anlamlı değildir.
  • Normal doğum sonrası hemen ayakta duş alınabilir, sezaryenden 2 gün sonrası duş alınabilir.Dikiş bölgeleri kuru tutulmalıdır.
  • Doğum sonrası hastanede 1 refakatçi yeterlidir.Oda kalabalık ve gürültülü olmamalıdır. Annenin mahremiydti, memesini açıp rahat emzirmesi, gaz rahat çıkarması ortamın rahatlığı sayesinde olur. Oda loş, sessiz ve belli sıcaklıkta olmalıdır.Annenin mahremiyetine özen gösterilmeli memesini rahatça açıp emzirebileceği bir ortam için özen gösterilmelidir.Bebek öpülmemeli, kucağa alırken eller yıkanmalıdır.
  • Taburcu kararı hem annenin muayenesi, hem de bebeğin muayenesi sonrası verilir.
  • Anneye doğum sonrası kullanması gereken ilaçlar varsa reçete edilir.Beslenmesi, kontrol zamanı ve lohusalık acilleri anlatılır.
  • Normal doğumda varsa  dikişler alınmaz.1-3 hafta içinde kendiliğinden düşer.Bölgeyi kuru tutmak önemlidir.Pansuman gerekmez.Sezaryen dikişleri genellikle estetik, cilt altı dikişleridir ve alınması gerekmez.

Doğum Sonrası Yenidoğan Bakımı Nasıl Yapılır?

Doğum ister vajinal ister sezaryen olsun doğum odasında çocuk doktoru hazır bulunur.
Bebek doğduktan ve anne ile ten tene teması sağlandıktan sonra üstten ısıtmalı bir masada çocuk doktoru tarafından muayene edilerek çocuk hemşiresi yardımı ile ilk bakımı gerçekleştirilir.

Bebek sıcak bir ortamdan dış dünyaya ıslak doğduğu için hemen kurulanır. Muayene ile bebek değerlendirilir. Doğumdan sonra göbek kordonu göbek klempi ile bağlanır, ciltten 3-4 cm yukardan kesilir. Göbek kordonunda herhangi bir sinir dokusu olmadığı için bebek göbek kordonunun kesilmesi sırasında bebek ağrı duymaz. Daha sonra antiseptik bir solüsyon ile temizlenir. Gözlerine enfeksiyon kapmaması için antibiyotikli damla damlatılır.

Yenidoğanın hemorajik hastalığını önlemek amacıyla tüm bebeklere doğumdan hemen sonra K vitamini kas içine yapılır. Çocuk doktoru APGAR skoru adı verilen bir skorlama (0-10 arası) ile bebeği değerlendirir. Bu skorlama bebeğin solunumu, kalp ritmi, bebeğin rengi, tonusu ve uyarılara verdiği yanıtları içerir. Doğumun 5. dakikasında APGAR skoru 7 ve üzerindeki değerlere sahip bebekler anne yanına verilir. Bebek tartılır, baş çevresi ve boyu ölçülür.

Bebeğinizi ilk gördüğünüzde size değişik gelebilir. Tüm bebekler dolaşım sisteminin özelliğinden dolayı mor doğar, bebek ağlayıp nefes alınca pembeleşir. Vücuduna kan bulaşmış olabilir, cildinde verniks kazeoza denilen beyaz koruyucu tabaka vardır. Vajinal doğumda doğum kanalında baskıya uğradığından kafası kule gibi olabilir. Yenidoğanın vücut oranları çocuk ve erişkinlerden farklıdır. Kafatası, vücuduna oranla daha büyük, yüzü yuvarlak ve çenesi küçüktür. Gözler şiş, göğüs yuvarlak, karın şişkin, kollar bacaklar kısadır.

Taburcu olmadan önce hepatit B aşısı yapılır, topuk kanı alınır. Topuk kanında konjenital hipotoidi, kistik fibrozis, biyotinidaz enzim eksikliği, fenilketonürü hastalıkları taranır. Yenidoğan bebekler doğumdan 24 saat sonra doğum kilolarının %10 una kadarını kaybedebilirler normaldir.

Hangi Durumlarda Acilen Doktorunuzu Aramalısınız? 

Gebelik süresince doktorunuza ulaşmanız gereken durumları şu şekilde sıralayabiliriz.Şikayetlerinizi internetten araştırarak kendi  kendinize tanı koymaya çalışmayın.Size basit bir şikayet gibi gelse de tehlikeli durumların habercisi olabilir.Doktorunuzun muayene ve gerekirse tetkiklerle değerlendirmesi önemlidir.

  • Gebelik süresinde kanama:Erken haftalarda düşük tehdidi, bebeğin ölümü, ileri haftalarda erken doğum, plasental problemler kanamaya neden olabilir.
  • Şiddetli bulantı kusma gebenin sıvı elektrolit dengesini bozabilir.Bu durumda serum ve ilaç takviyeleri gerekir.İleri haftalarda bulantı kusma gebelik zehirlenmesi denilen preeklampsi ile ilgili olabilir.
  • Elde yüzde şişme, ödem gebelik zehirlenmesinin önemli bir  belirtisi olabilir, tansiyon ölçülmelidir.Bacaklarda hafif şişme gebelikte normaldir.Ödem doktor tarafından değerlendirilmelidir.
  • Akıntı:Gebeler uzun süre ayakta kaldığında vajinal salgılar doğal olarak artabilir.Ama yoğun akıntı vajinal enfeksiyon belirtisi olduğu gibi, amniyon sıvısının gelmesinden de kaynaklanabilir.
  • Şiddetli baş ağrısı:Gebeliğin ilk aylarında hormonal nedenlerden dolayı baş ağrısı olabilir.Şiddetli başağrısı gebelik zehirlenmesinin belirtisi olabilir, acilen tansiyon ölçülmelidir.Şiddetli başağrısı gebelik dışında nörolojik problemlerden kaynaklanabilir.
  • Bulanık görme, ani görme kaybı, göz önünde sinek uçuşmaları gebelik zehirlenmesi bulgularından biridir.Acil değerlendirilmelidir.
  • Bacaklarda ağrı, kızarıklık, tek taraflı şişlik bacakların derininde olan toplardamarlarda dolaşım bozukluğu, pıhtı oluşumu ile ilgili olabilir.Pıhtı oluşumu gebelikte anne hayatını tehdit eder, acilen değerlendirilmelidir.
  • Kaşıntı:Özellikle gebeliğin son üç ayında vücutta döküntü olmadan kaşıntı olması gebeliğe bağlı kolestazın belirtisi olabilir.Gebeliğe bağlı kolestaz bebek hayatını tehdit eden önemli bir sorundur.Acil tanı konulup tedavi planlanmalıdır.
  • Kasık ağrısı, karın ağrısı:Basit bir gaz sancısı olabildiği gibi erken doğum, idrar yolu enfeksiyonu, böbrek taşı düşürülmesi, erken gebelikte dış gebelik, plasentanın erken ayrılması gibi acil yaklaşım gerektiren nedenlerden kaynaklanabilir.
  • Ateş gebeliğin normal bulgusu değildir.Vücutta enfeksiyon araştırılmalı ve tedavi edilmelidir.Enfeksiyonlar, erken doğumların özellikle amniyon sıvısının erken gelmesinin en önemli nedenlerinden biridir.
  • İdrar yaparken ağrı, kanama:İdrar yolu enfeksiyonları, taş düşürme gibi durumlar düşük ve erken doğuma neden olabilir.Tedavi edilmelidir.
  • Bebek hareketlerinde azalma, bebek hareketlerini hissetmeme:Gebelerin çoğu bebek hareketlerini 20 haftadan sonra hissederler.24 haftaya kadar bebeğin her hareketi algılanmayabilir.Bebeğiniz her zamankinden az hareket ediyor, yada 3 saat boyunca hareket etmemişse sıkıntıda olabilir, acilen değerlendirmek gerekir.

İyi bir takip, anne ve bebeğin bu süreci sağlıkla geçirmesini sağladığı gibi, gebelerin doğuma ait kaygı ve korkularını azaltan, anne, baba ve bebek bağını güçlendiren önemli bir izlemdir.Gebelik her zaman göründüğü gibi masum değil, nadir de olsa hayatı tehdit eden  durumlara neden olabilecek bir durumdur.

Gebelik öncesi muayene ve testlerinizi yaptırmanızı, gebelik takibinize özen göstermenizi öneriyor, tüm gebelere sağlıklı doğumlar diliyorum.