Pap smear testi konusunda bilinçlenme ile kadın kanser sıralamasında 2. sırada olan rahim ağzı (serviks) kanseri, erken tanı ile 4.sıraya gerilemiştir. Kanser öncülü değişikliklerin smear testi ile erken saptanması sayesinde rahim ağzı kanserine bağlı ölüm oranı dünyada ve ülkemizde büyük oranda azalmıştır.
Smear Testi Nedir?
Smear testi, rahim ağzı kanseri ve kanser öncülü lezyonları tespit etmek için yapılan bir tarama testidir. Bu testte amaç rahim ağzındaki lezyonları rahim ağzı kanserine dönüşmeden tespit etmektir. Smear, İngilizce bir kelimedir ve Türkçe ‘de “yayma” anlamına gelir. Test, onu keşfeden bilim insanı Georgios Papanikolaou’nun adıyla anılmakta olup pap smear testi olarak adlandırılır. İlk olarak 1940 yılında Dr. George Papanicolaou’nun smear ile servikal kansere tanı konabileceğini ileri sürmesi ile başlamıştır. Vücutta dokular sürekli yenilendiği için yüzeylerden hücreler dökülür.
Bu dökülen hücrelerin toplanıp özel işlemlerden geçirildikten sonra mikroskop altında incelenmesine “sitolojik inceleme (hücresel inceleme)” denir. Smear testi bir sitolojik incelemedir.
Smear Testi Nasıl Yapılır?
Jinekolojik muayene esnasında vajinaya “spekulum” denilen bir alet takılarak rahim ağzı (serviks) görülür hale getirilir. Plastik bir spatul ya da özel smear fırçası ile rahim ağzına dokunarak 360 derece çevirerek servikal hücreler toplanır. Ağrısız ve basit bir işlemdir. Alınan örnek bir lama (mikroskop camı) yayılır (konvansiyonel smear) yada özel sölüsyonlu kaba konarak laboratuvara gönderilir.
Smear Testini Kim Yapar?
Smear testini kadın hastalıkları ve doğum uzmanı (jinekolog) alır. Sitolojik incelemeyi patoloji uzmanı (patolog-sitolog) yapar.
Smear Testi Kimlere Yapılır?
Rahim ağzı kanseri kadınlarda meme kanserinden sonra 2. Sırada en sık görülen kanser iken tarama sayesinde 4. Sıraya inmiştir. Pap smear taramaları serviks kanserinden ölümleri yaklaşık %75 oranında azaltmıştır. Taramanın bu kadar önemli olduğu kanıtlandığı için bütün kadınlar Pap smear testi ile taranmalıdır.
Kimlere Smear Testi Yapılmaz
Bakirelere, 70 yaş üzeri kadınlara (HPV DNA pozitifse taramaya devam edilir), iyi huylu nedenlerle rahim ve rahim ağzının ameliyatla çıkarılmış olduğu (total abdominal histerektomi) kadınlara smear testi yapılmaz.
Smear Testi Ne Sıklıkla Yapılır?
Genellikle cinsel açıdan aktif kadınların pap smear testini yıllık olarak yaptırmaları önerilir. Ancak tarama programları ülkeden ülkeye değişiklik göstermektedir. Tüm kadınlar cinsel ilişkiye başladıktan 3 yıl sonra, veya 21 yaşını doldurduktan sonra tarama programına alınmalıdır. Konvansiyonel smear yılda bir, sıvı bazlı smear 2 yılda 1 yapılmalıdır.3 kez normal smear testi incelemesi olan kadınlar, 30 yaşından itibaren 2-3 yılda bir taranabilir.
30 yaşın üzerindeki kadınlar için önerilebilecek diğer bir yöntem HPV (human papilloma virüs) DNAincelemesidir. HPV DNA testi negatif olan kadınlara 5 yıl boyunca smear testi yapılmaz. 70 yaşın üzerinde, son 10 yılda anormal Pap testi sonucu olmayan, 3 veya daha fazla normal pap testi sonucu olan düşük riskli kadınlar servikal kanser tarama programından çıkartılabilir. Total histerektomi geçirmiş (ameliyatla rahim ve rahim ağzı çıkarılan) kadınlar, cerrahi girişim servikal kanser veya prekanser nedeniyle yapılmamışsa tarama programından çıkarılır.
Kimlerde Rahim Ağzı Kanseri Riski Daha Fazladır?
Risk faktörleri şu şekilde sıralanır.
- İleri yaş
- Irk ( siyah, hispanik )
- Düşük sosyoekonomik durum
- Düşük eğitim düzeyi
- Fazla sayıda cinsel partner (kendisinin veya eşinin)
- ilk cinsel birleşmenin erken yaşta olması
- Sigara içmek
- Uzun süreli doğum kontrol hapı kullanımı
- Doğum sayısının fazla olması
- Erken ilk gebelik yaşı
- Cinsel yolla bulaşan hastalık hikayesi (özellikle Herpes ve HPV )
- AİDS ve immün yetmezlik
- Rutin sitolojik tarama olmaması
Smear Testi Yapılırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Smear testi özenle alınmalı, hastanın tüm bilgileri yazılarak patoloğa iletilmelidir.
- Pap smear son adet tarihinden 10-18 gün sonra alınmalıdır
- Testten önceki 48 saat içinde vajinal duş, vajinal tampon, vajinal ilaç
- kullanımı ve cinsel ilişki olmamalıdır
- Steril veya tek kullanımlık spekulum kullanılmalıdır
- Kayganlatırıcı kullanılmamalıdır
- Hücrelerin spatula üzerinde kalmaması amacıyla tahta spatula veya pamuklu çubuk yerine plastik fırça kullanılmalıdır
- Fırça 360 derece dönüşle kullanılmalı, yeterli örnek alınmalıdır
Smear Testi Yöntemleri
Günümüzde başlıca iki yöntem kullanılmaktadır.
- Geleneksel, konvansiyonel pap smear testi: Fırça ile alınan örnek lam adı verilen bir cama yayılarak hazırlanır, özel sprey ile fiksasyon yapılır.
- Sıvı bazlı pap smear testi: Servikal kanserin tarama yöntemi olarak sıvı bazlı smear testi tercih edilir. Çünkü sıvı bazlı sitoloji, konvansiyonel smeare göre lezyonları saptamada daha duyarlıdır. Fırça ile alınan örnek fırça ile birlikte etonol içeren bir solüsyona konur. Bu solüsyonda istenirse smear testi ile birlikte HPV DNA testi de çalışılabilir.
Yöntemler arasında bir fark olmasa da konvansiyonel yöntemde yetersiz hücre olasılığı yüksektir. Bu nedenle günümüzde sıvı bazlı yöntem kullanılmaktadır. Sıvı bazlı örneklemede istenirse HPV DNA da çalışılabilir. Muayenehanemde smear testi sıvı bazlı yöntemle alınmaktadır.
Smear Testi Hangi Hastalıkların Teşhisi İçin Yapılır?
Smear testinde amaç rahim ağzı kanseri oluşmadan önce hücresel değişiklikleri saptayarak gereken önlemin alınmasıdır. Ancak smear testinde rahim iç dokusu endometrium kanserine bağlı dökülen hücreler de görülebilir. Ayrıca bazı enfeksiyonlara (trikomonas, kandida, bakterial vajinozis) ait hücresel değişiklikler de smear testi ile tespit edilir.
Hamile İken Smear Testi Yaptırılır mı?
Evet yapılır. Hamilelikte smear testi yapılmasının sakıncası yoktur. Bebek rahim içindedir, rahim ağzına fırça ile dokunmak bebeğe zarar vermez. Gebelikte rahim ağzı yapısı değişir, doku hassas olur. Smear alındıktan sonra hafif, leke şeklinde kanama olabilir, endişelenmemelidir.
Bakire Birine Smear Testi Yapılır mı?
Smear alabilmek için rahim ağzını görmek gerekir. Rahim ağzını yani serviksi görebilmek, vajinaya spekulum adı verilen aleti yerleştirmek ile mümkündür. Bakire olan bir kadına spekulum takılması bekareti bozar. Bu nedenle bakire birinden smear testi yapılamaz. Ancak spekulum takılmadan kızlık zarı deliğinden, bekarete zarar vermeden fırça vajinaya sokularak vajinaya dökülmüş olan hücrelerden smear yapılabilir ancak pek sağlıklı bir değerlendirme olmaz.
Smear Test Sonucu Nasıl Değerlendirilir?
Smear testini jinekolog alır, patolog değerlendirir ve raporlar. Raporda, görülen hücreler, enfeksiyon durumu, smearin yeterliliği hakkında bilgiler olur. Malignite yoktur cümlesi kanser öncüsü hücrelerin görülmediği yani smear testinin normal olduğunu gösterir.
Smearde rahim ağzındaki kanser öncüsü değişiklikler hastalığın şiddeti ve derecesine göre aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir.
- ASCUS: Önemi bilinmeyen anormal hücreler anlamına gelir.Patoloji uzmanı kanser öncüsü hücre olup olmadığından emin olamadığı zaman ASCUS olarak rapor eder. ASCUS HPV ve diğer enfeksiyonlara da bağlı olabilir. Jinekolog hastanın yaşına öyküsüne göre tedavi olanlayarak 2-3 ay sonra tekrar smear yada ek testler yaparak karar verir.
- LSIL: Düşük gradeli lezyon anlamına gelir. Smear testinin incelenmesi sonucunda bazı alanlarda hücresel bozukluklar, kanser öncüsü hücreler saptanmıştır. LSIL kanser var anlamına gelmez, ve bu olguların %90’ında bağışıklık sistemi iyi ise kendiliğinden iyileşme mümkündür. Ancak yakın takip önemlidir. HPV DNA testi yapılır, test negatifse takibe alınır. Kanserojen HPV varsa kolposkopi ve biopsi mutlaka yapılmalıdır.
- HSIL: Yüksek gradeli lezyon anlamına gerekir. Mutlaka HPV DNA testi, kolposkopi ve yapılması gerekli yerlerden biyopsi ile doku örneği alınmalıdır. Biyopsi raporuna göre yaklaşım gerekir.
Bu şekilde anormal raporlanan smear sonucu sizin kanser olduğunuzu göstermez. Öncül hücreler yıllar yıllar içinde kansere dönüşür. Bu hücrelerin rahim ağzı dokusunda ne kadar ilerlediği kolposkopi yapılarak alınan biopsi ile anlaşılır. Biopsileri patolog inceleyerek raporlar. Biopsi raporları normal, CIN 1,CIN 2, CIN 3 yada kanser olarak raporlanabilir. Tedavi planı biopsi raporuna, hastanın yaşına, öyküsüne, gebelik planına göre jinekolog tarafından yapılır. Smear testi tanı değil, tarama testidir. Tanı kolposkopi ve biopsi ile konur.
Anormal Smear Testi Olan Hastalar Nasıl Tedavi Edilir?
Anormal smear sonucunda kolposkopi ve biopsi yapılır. Kanser öncülü hücrelerin dokuya tutulumuna göre sadece takip, o bölgenin LEEP yada cerrahi olarak çıkarılması gibi tedavilerle kanser önlenir. Öncül hücrelerin kansere dönüşmesi 10-15 yıl kadar süreç alır. Bu nedenle smear sonucunuz normal değilse hemen moralinizi bozmayın, ek testler ve tedavi için süreniz kısıtlı değildir. Rahim ağzı kanserinden korunmanın en önemli yolu düzgün bir cinsel yaşam, sağlıklı beslenme, sigara içmeme, HPV aşısı ve smear taramalarını yaptırmaktır. Ülkemizde artık 9 lu HPV aşısını uygulamaktayız.
Smear Testi Kesin Sonuç Verir mi?
Smear testi bir tarama testidir. Rahim ağzı kanseri tanısı smaer testi ile konulamaz. Ancak normal olarak rapor edilen smear sonucuna ne kadar güvenebiliriz sorusu akla gelebilir. Sıvı bazlı sitoloji, konvansiyonel smeare göre, epitel içi lezyonları saptamada daha duyarlıdır. Ayrıca sıvı bazlı sitolojide HPV DNA da çalışılabilir. Bu nedenle günümüzde daha çok sıvı bazlı sitoloji kullanılır.
Smear Testi Fiyatı Ne Kadar?
Çoğu kez kadın doğum uzmanı muayene ücreti alır, smear alma işleminden ücret almaz ancak patoloji laborotuvarı için bir maliyet olur. Bu merkezlere göre değişebilir. Smear yaptırmak istediğiniz merkezi arayarak muayene ve smear ücretini sorabilirsiniz.
Tüm devlet kurumlarında sosyal güvenlik kurumuna bağlı olan kadınlar ücretsiz jinekolojik muayene olarak ücretsiz smear testi yaptırabilir.
Smear Sonucu Kaç Günde Çıkar?
Smear alındıktan sonra aynı gün patolog inceleyerek sonuç verebilir. Ancak çoğu özel merkezde 1 ila 3 günde sonuç raporlanır. Devlet kurumlarında hasta yoğunluğundan dolayı 10-15 günde sonuç verilebilir. Sonucunuzun gecikmesi testinizde problem olduğunu göstermez.
Smear Testinden Sonra Rahimde Ağrı Olur mu?
Hayır ağrı olmaz. Smear aldırma ağrısız basit bir işlemdir. Testin alınması 10-15 saniye sürer.
Rahim Kanseri Smear Testinde Çıkar mı?
Rahim kanseri yani endometrium kanseri smearde çıkmaz. Ancak anormal endometrial hücreler rahim ağzına dökülürse smearde görülebilir. Rahim kanseri tanısı endometrium biopsisi ile konur. Smearde anormal endometrial hücre rapor edilmişse rahim kanseri tanısı için mutlaka endometrium biopsisi yapılmalıdır.
Smear Testi Kaç Yaşında Yapılır?
İlk cinsel ilişkiden 3 yıl sonra veya 21 yaşından sonra smear testi yapılmaya başlanır. 70 yaşından sonra tarama bırakılır.
Smear Testi Kaç Yılda Bir Yapılır? Smear Testi Düzenli Olarak Tekrarlanmalı mı?
Smear testi risk faktörü olmayan 21-30 yaş arası kadınlarda 3 yılda bir yapılır. 30 yaşında HPV DNA testi önerilir. HPV DNA negatifse 5 yılda 1 smear ile takip edilir. Smear testi bir tarama testidir, her zaman doğru sonuç vermeyebilir, bu nedenle tarama devam etmelidir. Tarama sıklığı bu şekilde tanımlansa da testin yapılma sıklığına kadının şikayeti, risk faktörlerine göre jinekolog karar verir.
Smear Testinde HPV Görülür mü?
Smear testi sadece kansere neden olabilecek öncül lezyonları, hücresel anormallikleri inceler. HPV hücresel değişikliğe neden oldu ise smearde görülen bu anormal değişiklik HPV şüphesi uyandırır. HPV testi smear alınırken alınabildiği gibi, smear sonucundan sonra da yapılabilir. Smear testi HPV testi değildir. Smear ve HPV testinin birlikte yapıldığı test kombo test olarak bilinir.
HPV Aşısı Olunmasına Rağmen Smear Testi Yapılması Gerekli mi?
HPV aşısı, kadınları HPV’nin bazı tiplerine ve bunların hastalık yapıcı etkilerine karşı koruyan bir aşıdır. Aşı virüsün genital bölgede siğillere ve kansere yol açan bazı tiplerine karşı koruma sağlar. Genital bölgede kansere yol açan 15 tip HPV vardır. HPV 4 lü aşı 4 HPV tipine karşı, HPV 9 lu aşı 9 HPV tipine karşı koruduğu için aşı olmak rahim ağzı kanseri görülme riskini azaltsa da yok etmez. Bu nedenle HPV aşısı olan tüm kadınlara smear taraması yapılmalıdır.
HPV aşısı ne yazık ki ülkemizde aşı programına alınmamıştır. Çoğu ülkede 9 yaşından sonra kız ve erkek çocuklara ücretsiz olarak HPV aşısı yapılmaktadır.
Smear Testi Sonuçları Kesin mi?
Tarama test sonuçları hiç bir zaman kesin olarak yorumlanmaz ancak sıvı bazlı sitolojinin güvenirliliği daha yüksektir.
Adetliyken Smear Testi Yapılır mı?
Adetliyken smear testi yapılmaz. Kanama rahim ağzı hücrelerinin incelenmesini engeller, zorlaştırır. İdeal olan adetten sonraki günlerde smear yapılmasıdır.
Smear Testi Sonucu e-nabızda Görünür mü?
Devlet kurumları yada SGK anlaşmalı özel kurumlarda yapılan smear testi sonuçları diğer tüm testler gibi e-nabız üzerinde tahlillerim bölümünde görülür. Özel muayenehanelerde testler sisteme girilmediği için e nabızda görülmez. Smear sonucunuzu kendi kendinize değerlendirmeyiniz. Mutlaka doktrunuzdan bilgi alınız.
Rahim ağzı serviks kanseri tarama testi ile smear aynı mı?
Evet aynıdır. Smear,rahim ağzı (serviks) kanseri tarama testidir.
Rahim Ağzı Kanseri Belirtileri Nelerdir ?
Rahim ağzı kanseri Türkiye’de en sık görülen 8. kanser türüdür. Görülme sıklığı 35-39 ve 60-64 yaşlarında artış gösterir.
Rahim ağzı kanseri erken evrelerde herhangi bir belirti vermeyebilir .İşte smear testinde amaç henüz belirti vermeden kanser öncülü hücreleri tespit etmek ve gerekli önlemi almaktır.
Rahim ağzı kanseri ilerlediğinde özellikle kokulu akıntı, ağrı, ilişki esnasında veya sonrasında kanama, adet düzensizlikleri, menapoz sonrası kanamalarla kendini gösterir. Mesane, bağırsaklar, akciğerler ya da karaciğere yayılmış çok ileri düzeydeki rahim ağzı kanseri vakalarında, sırt ağrısı, kemik ağrısı ve kendiliğinden gelişebilen kırıklar, yorgunluk, halsizlik, vajinadan idrar-dışkı gelmesi, bacak ağrısı, iştah kaybı, ayaklarda şişme, kilo kaybı gibi bulgular ortaya çıkabilir.
Smear Testinin Önemi Nedir?
Serviks kanseri taramalarla etkili bir şekilde kontrol edilebilen kanser türlerinden biridir . Rahim ağzı kanserinde hücrelerin kanserleşme süreci uzundur ve sitolojik tarama ile serviks kanserine erken evrede tanı konulabilmektedir. Rahim ağzı kanseri için en büyük risk hiç smear testi yapılmamış olmasıdır. HPV aşısı yaptırmış olsanız bile pap smear testi yaptırmanız gereklidir.
Ankara Çukurambar’da olan muayenehanemde jinekolojik muayene olarak pap smear ve /veya HPV DNA testi, rahim ağzı kanserinden korunmayı sağlayan HPV aşısı yaptırabilirsiniz. Ayrıntılı bilgi ve randevu için 03122877079’dan bize ulaşabilirsiniz.