Erken doğan bebeklerde pek çok organ, özellikle akciğerler gelişimini tamamlamamış olduğundan yeni doğan bakım ünitesi desteği gerekli olmaktadır.

Erken doğum ne yazık ki her zaman önlenemiyor.Böyle durumda amacımız, gebemizin yeni doğan bakımının yeterli olduğu hastanede doğumunu gerçekleştirmek, bu süreçte akciğer gelişimini destekleyici ilaç yapmak, bu ilacın etkisini gösterebilmesi için zaman kazanmaktır.

Erken doğum kendiliğinden sancıların başlaması, suyun gelmesi şeklinde olabildiği gibi, annenin gebeliğin devamında hayatını tehdit eden bir  durum(preeklampsi) varsa, yada gebelik devamında bebeğin anne karnında ölme olasılığı yüksekse doğum biz doktorlar tarafından da erken olarak gerşekleştirilebiliyor.

Enfeksiyonlar: Özellikle gebeliğin ileri haftalarında görülen idrar yolu enfeksiyonları sonucu açığa çıkan maddeler su kesesinin açılmasına neden olarak erken doğumu tetiklemektedir. Su kesesi  doğum eylemi başlamadan önce açılmışsa bu durum erken membran rüptürü olarak adlandırılır. Vajinal enfeksiyonların bir kısmı da erken doğumla ilişkilidir.

Çoğul gebelik, polihidramnios: Rahimin çoğul gebelik, yada suyun fazla olması(polihidramnios) nedeni ile gerilmesi erken doğum nedenlerindendir. Çoğul gebeliklerde erken doğum olsada bebeklerin organlarının olgunlaşması tekil gebeliklere göre daha erken haftalarda olmaktadır.

• Bebeğin eşinin rahim ağzını kapatması, önde gelmesi(plasenta previa), plasentanın bebeğin doğumundan önce ayrılması ( plasenta dekolmanı ) kanamaya neden olup anne, bebek hayatını tahdit eden durumlardır.
• Düşük sosyoekonomik durumu olan gebelerde erken doğum daha sık görülmektedir.
• Gebenin sigara içmesi
• Gebede ciddi kansızlık olması
• Daha önceki gebeliğinin erken doğumla gerçekleşmiş olması
• Ultrasonografik ölçümlerde rahim ağzının kısa ve/veya açık olması
• Rahim ve rahim ağzının doğuştan anatomik farklılıkları
• Rahim ağzı ile ilgili geçirilen ameliyatlar
• Mevcut gebelikte karın içi yapılan ameliyatler.(Apandisit, over kisti ameliyatı gibi)
• Rahimde çok sayıda myom olması
• Gebede preklampsi (gebelik hipertansiyonu) gibi anne hayatını tehdit eden durumlarda tedavi doğum olduğu için,  bebek anne karnında yeterince büyüyemiyorsa, plasental (eş) yetmezlik varsa, su ileri derecede azalmış (oligohidramnios) ve bebek hayatını tehdit ediyorsa doğum gerçekleştirilir .Suni sancı yada sezaryenla doğum yaptırılır.32 haftadan küçük bebeklerde, doğum kanalında bebeğin zarar görmemesi için sezaryen tercih edilir.

Düzenli takip olan, risk faktörü olmayan gebelerde erken doğum riski yok denecek kadar azdır.Doğum kasılmalarının erken başlama riski, rahim ağzı uzunluğu ölçümü ile takiplerde değerlendirilir.Ancak suyun erken gelmesini ne yazık ki öngörme şansı yoktur.Kansızlığı olan gebelerin iyi beslenmesi, kan(demir) ilaçlarını düzenli kullanması, vajinal enfeksiyonlar ve idrar yolu enfeksiyonlarında verilen antibiotiklerin düzenli kullanılması, sigara içilmemesi, dengeli ve düzenli beslenme bir gebenin dikkat etmesi gereken durumlardır.

• Doğum belirtilerinin erken haftalarda olmasıdır.Kasılmalar belden başlar, kasıklar ve karın bölgesinde toplanır. Pelviste bir dolgunluk hissi, adet sancısına benzer kramplar hissedilebilir. Vajinal akıntının artması, kanla karışık akıntı erken doğum belirtisi olabilir.Eğer kasılmalar, karın bölgesinde sertlik, ritmik hissediliyorsa, zamanla sıklığı ve şiddeti artıyorsa DOKTORUNUZA HABER VERİNİZ.

• Diğer doğum belirtisi olan su gelmesi olmuşsa DOKTORUNUZA HABER VERİNİZ.Bebeğin içinde bulunduğu sıvı berraktır, idrara benzer.Birden bire akarak ıslaklık hissedebildiğiniz gibi, azar azar da akabilir.Az su gelmesi bazen muayene ile anlaşılmaz, ek testler yapılması gerekebilir.

• Yukarıdaki şikayetleri olan gebede erken doğum tehdidi akla gelmeli ve buna yönelik incelemeler yapılmalıdır.Doğru tanı konulması erken doğum tehdidi olmayan gebenin gereksiz anksiyeteye kapılmasını önler.Gerçek erken doğum tanısı konulduğunda, yapılan tedavilerle bebeğin akciğer gelişimini hızlandırmak ve doğumun uygun hastanede yapılmasını sağlamak önemlidir.En iyi küvez anne karnıdır.Doğan bebeğin başka hastaneye nakli, başka problemleri de yanında getirebilir.
  • Ayrıntılı öykü ve fizik muayene önemlidir.Plasenta previa yoksa vajinal muayene spekulum dediğimiz bir  aletle ve/veya iki parmağın vajinaya yerleştirilmesi ile yapılır. Steriliteye son derece önem verilir. Böylece rahim ağzı açıklığı değerlendirildiği gibi, vajinal kültürler alınarak vajinal enfeksiyonlar da değerlendirilir. Rahim ağzından alınan örneğin PH ı ölçülerek ( amniosure) akıntının bebeğin suyu ile ilgili olup olamadığı anlaşılır. Vajinal muayene olmak, erken doğumu tetiklemez.
  • Ultrasonografi ile bebeğin gelişimi, önde gelen kısmı, sıvısı, hareketleri,  rahim ağzı uzunluğu değerlendirilir.
  • Yapılan rutin incelemeye, idrar ve kan testleri eklenir.
  • Gebeye, karın bölgesine kardiotokografi (nonstres test-NST)cihazı bağlanarak kasılmalar izlenir.

  ***** Muayenede rahim ağzı açıklığı var ve/veya 2 nonstres testte  20 dakikada 4 yada daha fazla kasılma oluyorsa, bebeğin suyu geliyorsa doğum başlamıştır.Rahim ağzı açıklığı 4 cm yada daha fazla ise ve/veya su geliyorsa doğumu önleme şansı yoktur, acilen gebe yenidoğan bakım ünitesi yeterli bir hastaneye yatırılmalıdır.

      Bazı gebelerde karar vermek zor olabilir.Böyle durumlarda hastaneye yatırılarak aralıklarla nonstres  test yapılır, vajinal muayenelerle rahim ağzı açıklığı değerlendirilir.2 saatlik aralıklarla yapılan muayenede açıklık ve incelme artıyorsa erken doğum tehdididir. Tedavi başlamalıdır.

• Kasılmaları durdurmak için yapılan tedaviye tokoliz denir.Hafif kasılmalar istirahat ve serumla sıvı takviyesi yapılarak durabilir. Tokoliz masum bir tedavi değildir.Kullanılan ilaçların anne ve bebeğe yan etkileri olabilir.Su gelmesi durumunda steroidlerin etki göstermesi için tokolizle 24-48 saat doğum geciktirilebilir. Prematür doğan bebeklerde ölümlerin %60 ‘ı 32 haftadan önce olan doğumlar nedeniyledir.
  • Yatak istirahati
  • Sakinleştirici yaklaşımlar
  • Sıvı verilmesi
  • Steroidler ( dexametazon, betametazon ) Steroid yapılması bebek hareketlerini azaltabilir.Bu durum geçicidir.Endişelenmeyiniz.
  • Nedene yönelik antibiyotikler
  • Tokolitik ilaçlar
    • Nifedipin
    • İndometasin
    • Magnesium sülfat
    • Ritodrin
    • Atosiban
    • Progesteron

  Tokoliz uygulanmayacak durumlar:

  • Anne karnında bebek ölümü
  • Bebekte yaşamla bağdaşmayan anomali varlığı
  • Bebekte ciddi büyüme-gelişme geriliği
  • Ağır preeklampsi
  • Yoğun kanama
  • Korioamnionit denilen bebeği çevreleyen zarların enfeksiyonu

  *** Tüm çabalara rağmen, erken olan doğumlar önlenememektedir. Tedavide amaç, gebenin uygun merkeze nakli, gebeye steroid verilerek akciğer gelişimini hızlandırmak, iyi bir yenidoğan bakımı ile bebekte olası problemleri önleme ve tedavisini yapmaktır.