Rahim duvarının kalınlığı, rahmin gebeliğe hazırlanması amacıyla adet döngüsü boyunca değişir. Rahim iç tabakasını oluşturan endometrium dokusunun bez ve stromal hücrelerinin olağan dışı artmasıyla ortaya çıkan bir durumda rahim duvarı kalınlaşmasından bahsedilir.
Nedeni yumurtalıklardan salgılanan estrojen ve progesteron hormonlarının uyumsuz salgılanması olabildiği gibi, hormon salgılayan tümörler, dışarıdan kontrolsüz estrojen hormon alımı da olabilir. Rahim duvarı kalınlaşması tedavisi yapılmazsa rahim kanseri riskini artıran bir durum olduğundan dolayı kadın doğum uzmanı tarafından takip edilmeli ve tedavisi yapılmalıdır.
Rahim Duvarı Kalınlaşması Nedir?
Kadınları gebeliğe hazırlayan estrojen hormonu adet kanamasını takiben yumurtlama olana dek artarak endometrium denilen döl yatağını yani rahim duvarını kalınlaştırır. Yumurtlama ile birlikte salgılanan progesteron hormonu karşı etki göstermekle beraber, gebelik oluşursa, gebeliğin devamını sağlar.
Gebelik yoksa progesteron hormonu azalır ve gebeliğe hazırlanan, kalınlaşan rahim duvarı dökülerek adet kanaması meydana gelir. Progesteron hormonunun yeterli salgılanmadığı, yumurtlamanın düzenli olmadığı durumlar ve menopoz öncesi dönem rahim kalınlaşmasına neden olur.
Rahim duvarı kalınlaşması , tıp dilinde “endometrial hiperplazi” olarak adlandırılır.
Kadınlarda Rahim Duvarı Kalınlaşması Neden Olur?
Rahim duvarında kalınlaşmanın nedeni, progesteron hormonunun yeterince salgılanmamasıdır. Progesteron hormonu yetersiz olduğunda yüksek olan yani karşılanmayan estrojen hormonu etkisi ile adet gecikmeleri, yüksek estrojen hormonu etkisi ile kalınlaşan rahim duvarının dökülmesi ile ara kanamalar ve yoğun kanamalar yaşanır. Kalınlaşma, doğrudan hormonal dengesizlik nedeni ile ortaya çıkabileceği gibi başka nedenlerle progesteron salınımının azalması yada estrojen hormonunun artmasına bağlı olarak da gerçekleşebilir.
Risk artışı yapan nedenler şöyle sıralanır:
- Gecikerek adet görme
- Obezite
- Menopoz öncesi dönem
- Polikistik over sendromu
- Bazı hastalıklar.Şeker hastalığı, troid hastalığı, safra kesesi hastalığı,
- Progesteron hormonu almayıp sadece estrojen hormonunun uzun süre kullanımı,
- Estrojen etkisi gösteren ilaçlar (özellikle meme kanseri tedavisinde kullanılan tamoksifen) yada besinlerin gereğinden fazla tüketimi
- *Erken adet görme, geç menopoza girme
- İnfertilite
- Estrojen salgılayan yumurtalık tümörleri
Rahim Duvarının Kalınlaşması Belirtileri Nelerdir?
- Adet kanamasında artış, gecikerek adet görme, sık adet görme gibi adet döngüsünde farklılıklar
- Sonradan olan adet sancıları
- Menopoz sonrası kanama
- Bazen belirti vermeyip, muayene sırasında tanı konulabilir
Bu belirtileri yaşayan yada risk grubunda olan kadınlar mutlaka muayene olmalı, endometrial hiperpilazi varsa tedavi olmalıdırlar. Çünkü tedavi edilmeyen kalınlaşma kanser için risk artışına neden olurken, yoğun kanamalar kansızlık yani anemiye bağlı ciddi sağlık sorunlarına da yol açar.
Rahim Duvarı Kalınlaşması Tanı Yöntemleri
Rahim duvarının normalden kalın olduğu ultrasonografi ile anlaşılır.
- Ultrason: Bakirelerde karından, bakire olmayan kadınlarda vajinal ultrasonla rahim duvarı ölçülür. Endometriumu kalın ölçülen kadınlarda adet gecikmesi varsa gebelik testi yapılmalı, gebelik yoksa ilaçla adet görülmesi sağlanıp, adetli iken ölçüm tekrarlanmalıdır. Ölçüm hala kalın ise tanıyı doğrulamak için biyopsi yapılır.
- Biyopsi: Lokal yada genel anestezi ile ince plastik bir kanülle endometriumdan hücreler aspire edilir ve tanı için patolojiye gönderilir.
- Dilatasyon küretaj: Lokal yada genel anestezi ile rahim ağzı genişletilir ve küret adı verilen metal bir aletle hücreler toplanır, patolojiye gönderilir.
- Histeroskopi: Lokal yada genel anestezi ile rahim ağzını bazen genişletmeye gereksinim gösteren, ışıklı, ince bir boru ile rahim içinin incelenmesi işlemidir. Şüpheli bölgelerden görerek örnek alınır ve patolojiye gönderilir. Aynı zamanda küretaj da yapılabilir.
Endemetrial hiperplazi ön tanısı ultrasonografi ile konulurken kesin tanı için endometriumdan biyopsi yada küretaj için örnekleme şarttır. Böylelikle endometrium dokusunda kanser yada kanser öncüsü değişiklikler olup olmadığı anlaşılır.
Rahim Duvarı Kaç Milimetre Olmalıdır?
Rahim duvarı salgılanan hormonlarla kalınlaşıp döküldüğü için üreme çağındaki kadınlarda adet döngüsü ile yakından ilişkilidir. En sağlıklı ölçüm vajinal ultrasonla rahim duvarının en ince olması gereken adetin ilk günlerinde yapılır.
- Adetin 1-5 günleri içinde ölçüm 1-4 milimetre arasındadır
- 5. günden sonra artan estrojen hormonu ile rahim duvarı kalınlaşarak döl yatağını hamileliğe hazırlar ve ölçüm 14 mm e kadar artar.
- Yumurtlama olduktan sonraki ölçümlerde adet görene dek 20 mm e kadar kalınlık artabilir
- Menopoz döneminde endometrial kalınlık 5mm altında olmalıdır.
Rahim Duvarı Kalınlaşması Kimlerde Görülür?
Rahim duvarı genellikle yumurtalıklardan estrojen ve progesteron hormonu salgılanması arasındaki uyumsuzluktan yada dışarıdan sadece estrojen hormonu alımı nedeniyle görülür. Polikistik over , düzensiz yumurtlama , şeker hastalığı, erken yaşta adet görme, menopoza yakın dönem, obezite rahim kalınlaşmasının sık görüldüğü durumlardır.
Rahim Duvarı Kalınlaşması (endometrial hiperplazi) Türleri
Rahim duvarı kalınlaşmasında kesin tanı biyopsi yada küretaj ile konur. Alınan doku örneği patolojiye gönderilir. Patolog raporunda endometrial hiperplazinin türünü yazar.
Günümüzde histopatolojik 4 sınıflandırma mevcuttur. Bu sınıflandırmada esas olan, hücrelerde atipi ve endometriyal bezlerin yapısal durumudur. Basit, kompleks, basit atipili ve kompleks atipili olarak sınıflandırılır. Kompleks atipili hiperplazinin kansere dönüşme riski yüksektir. Endometrial bezlerde düzensizlik arttıkça ve atipili hücre varlığında kanserleşme riski artar.
Gerileme Kalıcılık Kanser
% % %
Basit EH: 80 19 1
Kompleks EH: 79 17 3
Basit atipili EH: 69 23 8
Kompleks atipili EH: 57 14 29
Rahim Duvarı Kalınlaşması Nasıl Tedavi Edilir?
Tanı amaçlı alınan örneklerin patolojik incelemesi ile nasıl tedavi yapılacağına karar verilir. Endometrial hiperplazinin patolojik tanısında kanser öncüsü lezyonlar (atipik hiperplazi) yada kanser tanısı konulursa, tedavi cerrahidir, rahmin alınması gereklidir.
Basit hiperplazilerin temelinde progesteron eksikliği olduğu için progesteron hormonu kullanılır. Bu hormonun kullanımı, ağızdan tablet şeklinde, doğum kontrol hapları olarak, vajinal krem şeklinde, kas içine yapılan iğnelerle, hormonlu rahim içi araç (mirena) uygulaması ile gerçekleştirilir.
Hiperplaziye neden olan faktör saptanmışsa ona yönelik tedavi planlanmalıdır. Sigara içilmemeli, obezite varsa beslenme rejimi düzenlenmeli, kilo verilmesi sağlanmalıdır.
Rahim Duvarı Kalınlaşmasına Kürtaj Yapılır mı?
Evet yapılır. Kürtaj tanı koymak ve tedai planlamak için gereklidir. Kürtaj lokal anestezi yada genel anestezi ile yapılır. Alınan örnek patolojiye gönderilir.
Hiperplazinin tipi, kanserleşme potansiyeli, hastanın yaşı, doğurganlık arzusu, genel sağlık durumu, hastanın takip için uygunluğu ve birlikte olan diğer risk faktörleri tedavi planında göz önünde bulundurulur.
Medikal tedavi ve takip yapılan hastalarda diğer faktörler de göz önüne alınarak 3-6 ay sonra biyopsi yada küretaj yapılarak iyileşme durumu control edilir.
Rahim Duvarında Kalınlaşma Olduğu Nasıl Anlaşılır?
Rahim duvarında kalınlaşma olduğu ultrason muayenesi ile anlaşılır. Her kalınlaşma endometrial hiperplazi değildir. Gebeliğin erken döneminde, endometrial polipler rahim duvarında kalınlaşma olarak görülebilir. Rahim duvarı doğurganlık yaşında olan bir kadında kalın ölçüldüğünde gebelik olasılığı düşünülmeli test yapılmalı, gebelik yoksa adet sonrası tekrar ölçüm yapılmalıdır.
Rahim Duvarı Kalınlaşması Kendiliğinden Geçer mi?
Genel olarak, endometriyal hiperplazi %74-80 oranında kendiliğinden geçmektedir. Ancak atipili hiperplazide 4 yıl içinde, atipisiz hiperlazide 10 yıl içinde kanser gelişebilir. Bu nedenle yakın takip gerekir.
Rahim Duvarı Kalınlaşması Kanser Belirtisi midir?
Rahim duvarı kalınlaşması kanser değildir. Ancak kansere dönüşme riski olduğundan gereken testler ve tedavi titizlikle uygulanmalıdır.
Rahim Duvarı Kalınlaşması Gebeliğe Engel mi?
Rahim duvarı döllenmiş yumurtanın yani embriyonun yerleşip gebeliğin devam ettiği yerdir. Rahim duvarının ince yada kalın olması embriyonun tutunmasını engelleyebilir. Endometrial polipler 1cm den büyükse gebeliğe engel olabilir. Gebe kalmayı engelleyen başka bir problema olmayan, rahim duvarı kalın olan infértil kadınların endometrimu histeroskopi ile değerlendirilir. Rahim duvarı gebeliğin erken döneminde kalın izlendiği için kanda gebelik testi yapılarak gebelik olup olmadığı değerlendirilmelidir.
Rahim Duvarı Kalınlaşması Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Endometrial hiperplazilerde başlıca risk kanserdir. Özellikle menopoz dönemindeki kadınlarda, atipili hiperplazilerde kanser riski yüksektir. Endometrial biyopsi veya küretaj örneğinde atipili hiperplazi saptandığında beraberinde endometrial kanser bulunması riski en az %17-25 dir. Atipili hiperplaziler dikkate alınmalıdır.
Rahim duvarı kalınlığında kalınlaşan dokunun kanamalı olarak dökülmesi kansızlığa yani demir eksikliği anemisine neden olur. Anemi pek çok sağlık sorunu yaşanmasına neden olur. Rahim duvarı kalınlaşması ile birlikte anemi tedavisi de planlanmalıdır.
Rahim duvarı kalınlaşmasının, endometrium kanserine dönüşmesi uygun takip ve tedavi ile rahattlıkla önlenir. Sizin de anormal kanamalarınız, polikistik overiniz , adet düzensizliğiniz, sonradan olan adet sancılarınız, menopoz sonrası kanamanız varsa tanı, tedavi ve takip için Ankara Çukurambar’da olan muayenehanemizi 03122877079 nolu telefondan arayarak bana ulaşabilirsiniz.