Gebeliğin ikinci 3 ayında, kasılma ve ağrı olmaksızın, rahim ağzının (serviksin) açılarak gebeliği koruyamaması durumudur.Normal bir gebelikte, doğum sancıları başlayana dek rahim ağzı kapalıdır.Altta yatan herhangi bir neden bulunmadan gebeliğin ikinci 3 ayında, genellikle 18-22 hafta arasında rahim ağzı ağrısız bir şekilde açılır ve düşük gerçekleşir.

*** Rahim ağzının uzunluğu vajinal ultrasonla ölçülür. Rahim ağzının kısalması, 32 haftadan önce doğum olasılığını artırır.Servikal yetmezlikte, rahim ağzı V, T, Y yada U şeklinde hunileşir.

Rahim ağzı uzunluğu:

<30 mm ise %1

<15 mm ise %50

<5 mm ise %80    olasılıkla erken doğum olacaktır.

Tanı genellikle öyküye yönelik konur.Daha önceki gebeliği yada gebeliklerinde ağrı, sancı olmadan su gelmesi ve düşük yapılması, servikal yetmezlikle ilgili şüphe uyandırır.Ağrı olmaması tanı koydurucu olsa da, rahim ağzının açılmasından sonra ağrı ve sancı olasıdır.

Gebelik öncesi yapılan muayenelerede, şüphe durumunda buji (8 nolu hegar bujisi) denilen metal bir alet rahim ağzından kolaylıkla geçiyorsa servikal yetmezlik tanısı konur.Ancak en önemli tanı kriteri geçmişe yönelik doğum öyküsüdür.

Sıklık, tanı koymaktaki zorluklar nedeni ile net olarak bilinmemesine rağmen 1/200 ila 1/2000 doğumda bir görüldüğü bildirilmiştir.

*** Gebelikte öykü, gebeliğin ikinci üç ayında ağrısız rahim ağzı açılması ve amnion zarı sarkması muayene ve ultrasonla tespit edildiğinde

*** Gebelik dışında öykü, vajinal muayenede 8 nolu hegar bujisinin rahim ağzından geçmesi, ilaçlı rahim filmi ile tanı konulmaktadır.

Öyküde bu şekilde 2 gebelik kaybı olması, tanı kriteri olarak kabul eden görüşler olmakla beraber öykü net ise tanı için 1 gebelik kaybı yeterlidir.

Her zaman bir neden bulunamasa da bazı faktörler rahim ağzı yetmezliğine neden olabilir.

• Rahim ağzına yönelik yapılan konizasyon, elektrocerrahi eksizyon gibi cerrahi girişimler
• Gebelik sonlandırma veya histeroskopi sırasında rahim ağzının mekanik olarak açılması
• Daha önceki doğumlara bağlı rahim ağzı yaralanmaları
• Anne karnında iken dietilstilbestrol kullanımı
• Doğuştan rahim ağzındaki bağ dokusunun yetersiz yapısı, doğuştan rahim anomalileri

***** Bu faktörlerin olması servikal yetmezlik olacağını kesin olarak göstermez.

Rahim ağzının ağrısız açılması, rahim ağzının kısalması ve hunileşme saptanması durumlarında tedavi cerrahidir.Yatak istirahati, aktivite kısıtlamasının yararı kanıtlanmamıştır. Servikal kap uygulanması ile ilgili çalışmalar devam etmektedir, etkenliği konusunda yeterli kanıt yoktur. Serklaj (cerclage) adı verilen bir dikiş uygulanması ile rahim ağzı torba ağzı gibi büzülür ve rahim ağzının açılması engellenir. Bu bu yöntemlerle erken doğum oranlarında azalma sağlandığı bir gerçektir.Koruyucu ve acil serklaj olarak 2 durumda yapılabilir.

• Daha önceki gebeliği yada gebelikleri servikal yetmezlik nedeni ile düşük, erken doğumla sonuçlananalar
• Rahim ağzına yapılan cerrahi işlemlerin, rahim ağzında açıklığa neden olduğuna karar verilen olgular
• 12 haftada 25 mm ölçülen servikal uzunluğu olanlar?(tartışılabilir)
• İşlem 12-14 hafta arasında yapılır
• İşlem öncesi varsa, idrar yolu ve vajinal enfeksiyonlar tedavi edilmelidir

• Mevcut gebelikte servikal uzunluğun 15 mm ve altında ölçülmesi
• Mevcut gebelikte servikal yani rahim ağzında açılma olması, hunileşme(bebeğin su kesesinin rahim ağzı kanalına doğru uzanması) olması
• Acil serklaj tanı konulduğunda uygulanır
• Su kesesinin açılmış olması(suların erken gelmesi)
• Bebekte, yaşamla bağdaşmayan anomali olması

• Doğum sancılarının olması(ritmik gelen kasılmalar)
• Kanama
• Rahimde ve/veya su kesesinde enfeksiyon
• Su kesesinin açılmış olması(suların erken gelmesi)
• Bebekte, yaşamla bağdaşmayan anomali olması