Rahim iç araçlar, Dünyada yaklaşık 50 yıllık tarihine rağmen 21. Yüzyılda hala geliştirilmeye devam eden modern bir yöntemdir. Bakırlı rahim içi araçlar 1974 yılında geliştirilmiştir. Bakırlı rahim içi araçlar (RİA) ülkemizde en çok kullanılan modern aile planlaması yöntemlerinden biridir.
Spiral Bakırlı Rahim İçi Araç Nedir?
Eskiden rahim içi kullanılan araçlar S şekline sadece plastik araçlardı ve spiral olarak adlandırılırdı. Bu nedenle bütün rahim içi araçların halk arasında spiral olarak adlandırılması süregelmiştir. RİA lar rahim içine yerleştirilen, genellikle bakır yada hormon içeren küçük plastik cisimlerdir. Geri dönüşlü ve uzun etkili doğum kontrol yöntemlerindendir.
Bu yazımız klasik bakırlı rahim içi araçlar hakkında bilgi içermektedir.
Spiral Çeşitleri Nelerdir?
2 Tip spiral vardır.
- Bakırlı RİAlar, Copper T 380 , Multiload 375 , ve Nova T olmak üzere 3 tip RİA vardır. Yeni nesil rahim içi araç Gynefix de bakır halkalar içerdiğinden bakırlı spiraller arasındadır.
- Hormonlu: Gövdesinde progesteron hormonu içeren rahim içi araç (mirena)
Spiral Ne Zaman Takılır?
Spiral, gebelik şüphesi yoksa siklusun herhangi bir döneminde uygulanabilir. Ancak kadının gebe olmadığından emin olmak adına ve takılması daha kolay olduğundan adetli dönem tercih edilir. Doğum sonrası 48 saatte uygulanabilmesine rağmen tercih edilen zamanlama doğum sonrası 6. haftadır. Sezaryen doğumdan 8 hafta sonra takılması uygundur. Enfeksiyon riski yoksa ilk 3 ay olan düşüklerden ve kürtajlardan sonra hemen uygulanabilir.
Spiral Nasıl Takılır?
Jinekolojik muayene yapıldıktan sonra vajinaya spekulum adını verdiğimiz muayene aleti takılır. Rahim ağzı dezenfektan solüsyonla temizlenir. Rahim pozisyonu tek dişli denilen bir aletle vajina ile aynı düzleme getirilir. Histerometri denilen bir aletle döl yatağının uzunluğu ölçülür. Bu ölçüme uygun hazırlanan RİA rahim içine yerleştirilir. RİA nın ipi, çıkarılmasına yetecek uzunlukta kesilir. Rahim içine, doğru yerleştirildiği, ultrasonla kontrol edilir. Ağrılı bir işlem değildir. Anestezi verilmesini gerektirmez. İşlemden 1 saat önce ağrı kesici kullanılması faydalı olabilir. Bazen tek dişliye bağlı kasık ağrısı, bulantı, baş dönmesi olabilir. Sakin, gevşemiş bir şekilde uygulandığında genelde bir problem olmaz.
Uygulama sonrası ağızdan ağrı kesici tabletler kullanılabilir.
Bakırlı Rahim İçi Araç Nasıl Korur?
Her gün az miktar bakır salgılayarak döllenmeyi engeller. Döllenme olsa bile döl yatağına yerleşmeyi engelleyerek gebelikten korur. Spermlerin hareketini engeller ve sperm öldürücü etkisi vardır. Yumurtlamayı engellemez.
Hangi spiral türü tercih edilmeli?
Rahim içi aracın hangisinin uygulanacağı muayene bulguları, adet düzeni, kadınların varsa sistemik hastalıklarının değerlendirilmesi ile belirlenir.
Spiral Avantajları Nelerdir?
- Güvenli ve etkilidir. Gebelikten %98-99 korur.
- Uzun süre korur (5-10 yıl).
- Geri dönüşümlüdür.
- Sistemik yan etkileri yoktur.
- Cinsel ilişkiden bağımsızdır.
- Emziren kadınlar için uygundur.
- İlaç etkileşimi yoktur.
- Ucuzdur.
- Çıkarıldığında doğurganlık hemen sağlanır.
- Acil korunma yöntemi olarak uygulanabilir.
Spiral Dezavantajları Nelerdir?
- Kasık ağrısı yapabilir.
- Adet döneminde sancı yapabilir. Sancılı adet gören kadınlarda adet sancılarını artırabilir.
- Adet aralarında leke ve kramplar olabilir. Bu şikayetler genellikle ilk 3 ay içinde geçer.
- Adet kanama miktarında artış yapabilir.
- Kayma, yerinden oynama genellikle ilk 1 ay içinde olur. Bu nedenle uyguladıktan 1 ay sonra kontrol önemlidir. Daha sonraki kontroller, şikayet olmaz ise yılda bir yapılır.
- Cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı koruyucu değildir.
- Tüm rahim içi araçlarda olduğu gibi nadir de olsa rahimden karın boşluğuna geçme riski vardır. Bu risk %0.1 den azdır. Uygulandıktan sonra ultrason kontrolü bu nedenle önemlidir.
- Kayarsa, atılıp fark edilmezse gebelik olabilir.
- Pelvik enfeksiyon riskini artırır. Bu nedenle uygulama öncesi titizlikle muayene önemlidir.
- Uygulanması için sağlık profesyonellerine ihtiyaç vardır.
Spiral Taktırmak Hangi durumlarda Uygun Olmaz ? Bakırlı Spiral kimlere Takılmaz?
- Tanı konulmamış vajinal kanaması olanlar
- Tedavi edilmemiş yumurtalık, rahim ve rahim ağzı kanseri olan kadınlar
- Düşük ve doğum sonrası sepsis denilen ciddi enfeksiyon öyküsü olanlar
- AİDS ve veya cinsel yolla bulaşan hastalık riski olanlar
- Derin kansızlık
- Bazı kalp hastalıklarında (uygulama öncesi antibiyotik kullanarak takılabilir)
- Doğuştan rahim anomalisi olan kadınlar
- Daha önce RİA ile gebe kalanlarda tekrar RİA tercih edilmez
- Anormal pap smear sonucu olanlar
- Rahim ağzında yara tabir edilen erozyonun yakılarak tedavisi planlanan kadınlar
Spiral Ne zaman Çıkarılır?
RİA lar gebelik planlanıyorsa, süresi doldu ise yada çıkarılmasını gerektiren şikayetler varsa çıkarılır. Siklusun herhangi bir döneminde çıkarılabilir. Adetli iken ipinin görülmesi ve çıkarılması daha kolaydır.
Spiral Ne kadar Süre Korumaya Devam Eder ? Koruyuculuk Oranı Nedir ?
Rahim içi araçların koruyuculuk süreleri içerdikleri bakır miktarına göre belirlenir. Cop**r T 380 kamu kuruluşları ve muayenehanemde tercih edilen bir bakırlı spiral olup 10-12 yıla kadar gebelikten korur. M**tiload 3*5 , 5 yıl süreyle gebelikten korumaktadır. Tüm rahim içi araçlarda bakır bitince koruyuculuk azalır ve gebelik riski artar. Gebelikten koruyuculuğu %98-99 dur.
Spiral taktırma fiyatları
Spiral taktırma fiyatları Türk Tabibler Birliğince belirlenir. Doktorlar bu hizmetin üzerine spiralin maliyetini de eklerler. Genellikle 2 muyene ücreti + rahim içi aracın maliyeti şeklinde hesaplanır.
Rahim içi araç taktırma işlemi sonrası kanama olur mu ?
Rahim içi araçlar genellikle adetli iken uygulanır. Uygulama sonrası kanama olabilir. Uygulama sonrası 3 ay boyunca ara kanamalar olabilir.
Spiral düşer mi ?
Evet düşebilir. Takılan her 100 rahim içi araçtan % 1.2 – 7.1 i 1 yıl içinde rahim içinden kayar yada tamamen düşer. Bu durum en sık uygulandıktan sonraki birkaç ay içinde olur. Bu nedenle uygulama sonrası 1-3 ay içinde kontrole gitmelisiniz. Düşen her 5 spiralden 1 ini kadın fark etmez. Yoğun kanama ile pete yada tuvalette düşmüş olabilir. Bu nedenle şüphe duyulan her durumda doktor kontrolü gerekir.
Bakırlı rahim içi araç ne işe yarar?
İçerdiği bakırların etkisi ile gebelikten korunmaya yarar.
Rahim içi araç acıtır mı?
Rahim içi araç uygulanırken biraz ağrı yapabilir ama uzun süren bir acı yapmaz. Ağrı, acı gibi şikayetler muayene yapılarak değerlendirmeyi gerektirir.
Spiral cinsel birliktelikte eş tarafından hissedilir mi?
Cinsel ilişki sırasında erkek cinsel organı penis sadece vajinaya girmektedir, rahmin içine girmesi söz konusu değildir. Bu nedenle erkeğin cinsel ilişki sırasında spiralin varlığını hissetmesi, spiralin penise batması mümkün değildir. Spiral kaydı ise, bir ucu vajinada penise değebilir, ama penise batmaz. Rahim içi araçlar penise batmayacak şekilde tasarlanmıştır.
Spiral ne zaman değiştirilir?
Daha önce spiral kullanıyorsanız değiştirilme zamanında, çıkarıldığında yenisi hemen uygulanabilir. Rahmin dinlendirilmesine ihtiyaç yoktur.
Kimlere hangi spiral takılabilir?
Düzenli adet gören bakırlı spiralin takılmasına engel bulgusu olmayan, uzun süre korunmak isteyen kadınlara bakırlı spiraller tercih edilir. Adet sancısı olan, yoğun adet gören, bakırlı spiralden memnun kalmayan kadınlara hormonlu spiral tercih edilir.
Spiral hangi branş doktoru tarafından takılır?
Spiral kadın doğum uzmanları, eğitim almış pratisyen hekimler, eğitim almış ebe ve hemşireler tarafında uygulanır. Rahim içi araçlar muayenehaneler, sağlık ocakları, ana çocuk sağlığı merkezleri, tıp merkezleri ve hastanelerde uygulanır.
Rahim içi araç ne zaman çıkartılabilir ?
RİA lar gebelik planlanıyorsa, süresi doldu ise yada çıkarılmasını gerektiren şikayetler varsa çıkarılır. Siklusun herhangi bir döneminde çıkarılabilir. Adetli iken ipinin görülmesi ve çıkarılması daha kolaydır. Rahim içi araç kişi istediği zaman çıkarılır.
Spiral sonrası nelere dikkat etmek gerekir?
Spiral uygulandıktan sonra 1 hafta cinsel ilişki olmamalıi uygulama sonrası 1-3 ay içinde kontrol yapılmalıdır.
Spiral sonrası dikkat edilmesi gerekenlerle ilgili ayrıntılı yazıma https://www.guzinbasci.com/spiral-takildiktan-sonra-dikkat-edilmesi-gerekenler/
ulaşabilirsiniz.
Spiral sonrası hangi pozisyonlar tehlikeli?
Spiral taktıran kadınlarda özellikle önerilen yada tehlikeli görülen bir cinsel ilişki pozisyonu yoktur.
Adet bittikten sonra spiral takılır mı?
Adet bittikten sonra evet spiral takılabilir. Ama adetli iken uygulanması daha kolaydır.
Uzun süre içimde ria takılı olması sağlığıma zarar verir mi?
Gerektiğinden uzun kalırsa koruyuculuğu azalr. Gebe kalma riski ve enfeksiyon riski artar.Ayrıca uzun süre kalan rahim içi aracın ipi kopabilir, alet rahim kasına gömülebilir. Böyle durumda çıkarılması için histeroskopi gerekebilir.
Sağlık ocağında spiral takılır mı?
Rahim içi araç takma konusunda eğitimli personel varsa sağlık ocağında ücretsiz olarak spiral takılır.
Cinsel ilişkiden aldığım zevk artar yada azalır mı? Orgazmı etkiler mi?
Spiral kullanmanın cinsel istek ve orgazmla ilişkisi yoktur.
Partnerim ilişki sırasında rahim içi aracı hisseder mi?
Spiral ipi yumuşaktır, partneriniz hissetmez.
Hiç doğum yapmamış kadına spiral takılır mı?
Evet muayene bulguları uygunsa takılabilir.
Spiral takılırken çıkarırken acı verir mi?
Uygulanması biraz ağrılı olabilir. Uygulamadan 1 saat önce ağrı kesici alınması rahatlattırır. İpi görünen spiral ipinden tutulup çekilerek ağrısız bir şekilde çıkarılır.
Spiral ile gebelik olursa ne yapılmalı?
RİA ile gebeliklerin çoğunluğu dış gebeliktir. Bu nedenle adet gecikmelerinde erken tanı önemlidir. Dış gebelik tanısı erken konulursa ilaçla tedavi olma şansı yüksektir.
RİA ile normal gebelik olduğunda:
- Gebeliğin devamı istenmiyorsa kürtaj önerilir.
- Gebeliğin devamı isteniyorsa, ipi görülüyorsa RİA çekilir, gebelik devam eder. İpi görülemiyorsa gebelik yine devam edebilir. Ancak bu şekilde devam eden gebeliklerde düşük ve enfeksiyon riski yüksektir. RİA bebeğe direkt zarar vermez. Doğumda RİA genellikle plasenta ile birlikte çıkar.
Dış gebelik geçiren kişi spiral taktırabilir mi?
Dış gebelik geçiren kadınlara spiral takılabilir ama tavsiye edilmez.
Spiral kullananlarda acil durumlar nelerdir?
- Aşırı vajinal kanama
- Ateş, titreme, halsizlik, kramp tarzında şiddetli ağrı
- Adet gecikmesi, 3 aydan sonra olan ara kanamalar
- Bulantı
- İplerin ele gelmemesi, yada uzun gelmesi
- RİA nın düşmesi
- İlişki sırasında kasık ağrısı
Ankara Çukuramabar’da olan muayenehanemde tüm rahim içi araçların uygulamasını yapmaktayım. Bilgi ve randevu için 03122877079 u arayabilirsiniz.