Kromozom  hasarları,  yumurta hücrelerinde (oositler),  embriyolarda yaygın olup, gebelik kaybı, düşük ve ölü doğumların başlıca nedenidir ve doğumda görülme oranı <%0,3’tür. Çoğu kez oositlerde ortaya çıkan bu hatalar, kadınların 30’lu yaşlarının sonları ve 40’lı yaşlarının başlarında hızla artar.

Genetik tarama, preimplantasyon genetik tarama (PGT),  tüp bebek tedavisinde her yaş grubunda yapılabilen ve başarı şansını artıran,  sağlıklı bir gebelik sürecini  sağlayan bir uygulamadır.

Genetik Tarama Nedir?

Genetik tarama, bir bireyin veya birey grubunun genetik bir hastalığa yakalanma riskini belirlemek için kullanılır. Yazımız tüp bebek tedavisiyle elde elde edilen embriyoların genetik taramasını içermektedir.Genetik tarama embriyonun kromozomal yapısının incelenmesi demektir.

Preimplantasyon Genetik Tarama (PGT) Nedir?

Preimplantasyon genetik tarama (PGT) embriodan biyopsi yaparak  genetik anomalileri saptamak amacıyla uygulanan bir genetik tarama yöntemidir. Halk arasında genetik ayıklma olarak bilinir.

Genetik Tarama Nasıl Yapılır? Genetik Tarama Embriyolara Nasıl Uygulanır?

Genetik tarama tüp bebek tedavisi ile elde edilen ve 5. Güne ulaşan embriyolardan biyopsi alınarak yapılmaktadır.

• Klasik tüp bebek tedavisi yapılarak elde edilen embriyolar blastokist aşamasına kadar takip edilir.
• Güne giden blastokist embriyosunda bebeği oluşturacak iç hücreler ve plasentayı oluşturacak dış hücreler mevcuttur. Biyopsi yapmaya uygun kalitede olan embriyoların dış tabakası yani bebeğin plasentasını oluşturacak trofektoderm tabakasına biyopsi işlemi yapılır. Biyopsi ile en az 3-en fazla 10 adet hücre alınmalıdır. Hücre örnekleri alındıktan sonra embriyolar tek tek dondurulur ve hücre örnekleri genetik analiz için laboratuvara gönderilir.
• Alınan hücre örneklerine genetik inceleme yapıldıktan sonra normal kromozomal dizilime sahip embriyo saptanır ise dondurulmuş embriyo transferi yapılması planlanır.

Genetik Tarama Hangi Durumlarda Uygulanır?

Embriyolardan alınan hücrelerde embriyonun kromozomları taranarak genetik tarama yapılmaktadır. Ayrıca , anne-baba-kardeşde  yada ailede  bilinen bir gen hastalığı varsa tanı koymak için de genetik inceleme yapılır. Genetik tarama ve genetik tanı tüp bebek tedavisinde rutin olarak yapılmamaktadır. Genetik taramanın gerektiği durumlar şunlardır.

• Anne veya baba adayında genetik hastalık varlığı, ailede, kardeşte tek gen hastalıkları: Anne ve baba adayı sağlıklı görünüyor olsalar da genetik geçişli hastalık taşıyor olabilirler. Bu durumun önüne geçebilmek için embriyolar genetik açıdan değerlendirilir ve genetiği normal olan embriyo seçilerek transfer edilir.
• İleri kadın yaşı: Kadın yaşı ilerledikçe özellikle 38 yaş ve üstünde yumurta hücrelerinde genetik problem olma olasılığı artmakta, gebelik şansı azalmaktadır.
• Doku uyumlu (HLA) kardeş gerekliliği
• Tekrarlayan tüp bebek başarısızlıkları ve tekrarlayan düşükleri olan çiftlerde: Bu iki durumda neden, genellikle embriyolarda olan genetik problemlerdir ancak genetik tarama yapılma gerekliliği tartışmalıdır.

Genetik Tarama Hangi Hastalıkları Tespit Edebilir?

Preimplantasyon genetik tarama ile günümüzde 200’den fazla hastalık tespit edilmektedir.

• Kromozomlarda sayısal ve yapısal bozukluklarla seyreden hastalıklar ( Down Sendromu gibi trizomiler, tripliodiler, monozomiler, translokasyonlar, insersiyon, inversiyon, delesyon ve duplikasyonlar)
• Ailede bilinen genetik hastalıklar ( talasemi, kistik fibrozis, SMA, nörofibromatozis, kas hastalıkları, metabolik sendromlar, huntington hastalığı ve orak hücreli anemi gibi ). Günümüzde 4000’in üzerinde tek gen hastalığı tanımlanmıştır. Genetik inceleme ile hepsini incelemek mümkün olmayıp sadece geni bilinen tek gen hastalıkları için PGT uygulanabilir. Ayrıca son yıllarda tek gendeki mutasyonun yanında aynı embriyoda eş zamanlı olarak 24 kromozom taraması da yapılarak gebelik şansı artırılmaktadır
• Kemik iliği nakilleri için HLA doku uyumu gerekmektedir. Kök hücre ile tedavisi mümkün olan hasta kardeş için, HLA uyumlu doku olanağı da sunmaktadır. Bu amaçla HLA doku uyumlu bebek sahibi olmak isteyen aileler genetik tarama ile tüp bebek tedavisi yaptırmaktadırlar.

Genetik Tarama Kimler İçin Önerilir?

• Kromozom anomalili sağlıksız embriyo her yaş grubunda oluşabilmekte ama risk, kadın yaşı arttıkça artmaktadır. Preimplantasyon genetik tarama 38 yaş ve üzerinde tüp bebek tedavisi uygulanan kadınlara tavsiye edilir. Çünkü kadın yaşı ilerledikçe hem gebe kalma şansı hemde başta Down Sendromu olmak üzere kromozom anomalili bebek sahibi olma riski artmaktadır. 26-29 yaş grubunda bu risk %20-25’ler iken, 42-45 yaş aralığında risk  %80-90’lara kadar çıkmaktadır.
• Eşlerden biri yada ikisinde veya ailede genetik bir hastalık varlığında genetik tanı (PGT-M) uygulanır.
• Tekrarlayan tüp bebek başarısızlığı ya da tekrarlayan düşüklerde genetik tarama uygulanmakta ancak etkinliği halen tartışmaktadır.

Genetik Tarama Neden 5.gün Embriyosuna Yapılır?

Geçmiş yıllarda genetik tarama döllenmeden yaklaşık 72 saat sonra 6-8 hücre aşamasına gelmiş blastomer embriyolara uygulanan bir yöntemdi. Embriyonik gelişimin 3. gününde blastomer adı verilen hücrelerden bir tanesi alınarak sayısal ve yapısal kromozomal anomaliler, tek gen hastalıkları, HLA doku tipleme yapılabilmektedir. Ancak  PGT sadece bir hücre analizi ile gerçekleştirildiği için mozaisizm ( alınan hücrelerde farklı kromozom dizilimlerinin bulunması) riski yüksektir. Ve yapılan çalışmalar blastomer biopsisi yapılan embriyoların tutunma olasılığının azaldığını göstermiştir. Günümüzde 3. Gün blastomer biyopsisi bu nedenlerden dolayı yapılmamaktadır.

Blastokist, 5.Gün embriyo aşamasında biyopsi yapmanın avantajı  embriyodan daha fazla sayıda hücre alınabilmesi, bebeği oluşturacak kısma dokunulmadan yani bebeği oluşturacak hücrelere zarar vermeden plasentayı oluşturacak dış tabakadan hücre örneği alınabilmesidir.  Bu nedenle genetik taramanın, 5. Güne giden blastokistlerin trofektoderm tabakasından 6-7 hücre alınarak yapılması tercih edilir. 5. Gün embriyolarında genetik tarama hem mozaizm riskini azaltır hemde implantasyon yani döl yatağına tutunma şansını artırır. Son çalışmalar, çıkarılan trofektoderm hücrelerinin sayısını sınırlamanın (genellikle 3-10 hücre) implantasyon veya devam eden gebelik oranlarını artırdığını göstermektedir.

Ayrıca 5. Güne ulaşamayan embriyoların yüksek oranda genetik bozukluk taşıdığı ve  anne rahmine tutunma potansiyelinin düşük olduğu gözlenmiştir. Bu nedenle blastokist aşamasına ulaşan embriyoların normal olma olasılığı daha yüksek olduğu için daha az embriyoya PGT işlemi yapılarak normal embriyo tespit etme şansı artmakta ve maliyet düşmektedir.

Genetik Tarama Yöntemleri Nelerdir?

Yapısal kromozom düzensizliği olan anne baba adayı, ileri anne yaşı, tek gen hastalığı taşıyan ya da tek gen hastalığı olan, akraba evliliğinden kaynaklı aynı gen mutasyonu olan çiftler tıbbi genetik uzmanı tarafından değerlendirilir ve embriyoda hangi genetik taramanın yapılması gerektiğine karar verilir.

Preimplantasyon genetik tarama kararı alındıktan sonra, tüp bebek tedavi sürecine başlanır. Önce yumurtalıklar uyarılmalı, yumurta toplama işlemi yapılmalı, toplanan yumurtalar baba adayının spermleri ile birleştirilip mikroenjeksiyon yapılmalı, elde edilen embriyolar  blastokist aşamasına gelirse biopsi ile hücreler alınarak genetik laboratuvarına iletilmelidir. Biyopsi sonrası embriyolar dondurulur.

Hangi nedenle PGT yapılmışsa genetik laboratuvarı ona yönelik inceleme yapar. Yöntemler PGT-A, PGT-SR, PGT-M olarak tanımlanmakta, yöntemlerden biri yada 2si, 3 ü uygulanabilmektedir. PGT-A ve PGT-SR ile kromozomların sayısal ve yapısal anomalileri taranırken, PGT-M ile incelenmek istenen tek gen hastalığı olup olmadığına tanı konur.

PGT-A Nedir?

PGT-A= Embriyoların 5. Gününde biyopsi ile alınan 4-8 adet hücre kromozomunun sayısal olarak analizidir. NGS (yeni nesil dizileme next-generation sequencing) yöntemi ile inceleme yapılır. Daha çok ileri kadın yaşına bağlı, embriyoda artmış kromozomal anomali riskini taramak amacı ile PGT-A yapılmaktadır.PGT-A  anöploidi (anöploidi:tek bir kromozomdaki sayısal değişiklikler) taramasıdır.

Öploidi: Yirmi üç kromozomun katlarının bulunması durumuna öploidi denir. Öploidi, hücrelerdeki kromozom sayısının normal olmasıdır. İnsan hücrelerinde 23  anneden ve 23  babadan almak üzere toplam 46 kromozom vardır. 22 çift otozom kromozom, 2 si cinsiyeti belirleyen seks kromozomudur.  Seks kromozomları kadınlarda XX, erkeklerde XY dir.

PGT-M Nedir?

PGT-M embriyoların 5. Gününde biyopsi ile alınan hücrelerde tek gen hastalıklarının (Monojenik/Mendelian hastalıklar) tanısının konulmasıdır.

PGT-SR Nedir?

Kromozomlardaki yeniden düzenlenimlerin (structural rearrangement), yani kromozomlarda yapısal anomalilerin araştırıldığı, yapısal yeniden düzenleme tarama testidir (delesyon, duplikasyon, translokasyon gibi). 

PGT Embriyolara Zarar Verir mi?

Endometrium biyopsisi,  embriyolara zarar verme potansiyeline sahip olabilir. Ancak son kanıtlar, çıkarılan trofektoderm hücrelerinin sayısını sınırlamanın (genellikle 3-10 hücre) sağlıklı blastokistlerin transferi sonrasında tutunma ve devam eden gebelik oranlarını azaltmadığını göstermektedir.

Embriyo biyopsisi yapan embriyoloğun bilgi ve tecrübesi de  önemlidir.

Biyopsi yapılan embriyoların dondurulması, sağlıklı bulunan embriyonun daha sonra çözülerek transferi gerekmektedir. Günümüzde vitrifkasyon tekniklerinin gelişmesi sayesinde embriyoların dondurma çözme işlemleri sırasında zarar görme olasılığı çok çok azalmıştır.

Karyotip Analizi Nedir ve Nasıl Yapılır?

Karyotip analizi, genetik hastalıklara tanı koymak için hücrelerde kromozomların sayılarını ve yapılarını incelemeyi sağlayan bir laboratuvar testidir.  Karyotip analizi kromozom analizi olarak da bilinir. Karyotip analizi her dokudan alınan hücrelerden  (kan, tükrük, cilt, amnion sıvısı, plasenta gibi) yapılabilmektedir. Kromozomlar 1 ’den 22 ‘ye kadar numaralandırılır ve 23 numaralı kromozom cinsiyet kromozomlarıdır (X ve Y). Normal karyotip kadında 46 XX, erkekte ise 46 XY’ dir.

Tekrarlayan tüp bebek başarısızlığı ve tekrarlayan düşüklerde, anne baba adayından kan alınarak periferik kandan karyotip analizi çalışılır. PGT de embriyo trofektoderm  hücrelerinden karyotip analizi yapılmaktadır. Karyotip analiz sonuçları yaklaşık 20 günde çıkmaktadır.

Yeni Nesil Dizileme (NGS) Genetik Taramada Nasıl Kullanılır?

Günümüzde PGT için yaygın olarak kullanılan 2 dizileme yöntemi bulunmaktadır. Bunlar yeni nesil sekanslama (next generation sequencing NGS) ve Sanger sekanslamadır. Embriyodan biyopsi ile alınan hücre,  eritme  solüsyonun içine atılır. Bu yolla DNA serbest kalır ve hastalığın bulunduğu DNA bölgesinden milyonlarca kopya elde edilir. Daha sonra dizileme yöntemi ile hastalığa neden olan mutasyon veya mikrodelesyon gibi patolojilere bakılır. Sanger dizi analizi ile sadece tek gen hastalıkları, yeni nesil dizi analizi ile hem tek gen hastalıkları hemde kromozomal hastalıklar incelenir.

Genetik Tarama Sonuçları Kaç Günde Çıkar?

FISH (Floresan InSitu Hibridizasyon) yöntemiyle sadece 13, 18, 21 ve cinsiyet kromozomları incelenebilmekte ve 48 saat içinde sonuç alınmaktadır. Bu nedenle FISH yöntemi ile üçüncü gün blastomerinde yapılan bu çalışma sonrasında sağlıklı embriyo dondurulmadan taze olarak anneye transfer edilebilmektedir. Ancak tüm kromozomların incelenmesi ile sağlıklı embriyolar tespit edilebildiği için günümüzde 3. Gün biopsi ve FISH yöntemi uygulanmamaktadır.

Preimplantasyon genetik tarama işleminin basamakları vardır.

1) Tüp bebek tedavi süreci: Yumurtalıkların uyarılması, yumurta toplanması, embriyo oluşumu ve 5. Güne giden embriyoların elde edilmesi yaklaşık 17-19 günlük bir süreç alır. Blastokist yani 5. Güne giden embriyo yada embriyolar elde edildi ise biyopsi yapılarak alınan hücreler genetik laboratuvara gönderilir. Embriyolar tek tek dondurulur.

2) Genetik analizin sonuçlanması: İnceleme PGT-A ise 15-20 günde, PGT-M ise 6-8 haftada sonuçlanır.

3) Transfere uygun sağlıklı embriyo elde edildi ise aile ile karar verilen ayda, anne adayının rahim içi hazırlanır.  Sağlıklı olduğu genetik tarama ile doğrulanan dondurulmuş embriyo çözülerek transfer edilir. Sağlıklı embriyo elde edilemediği durumlarda  tüp bebek tedavi süreci tekrar gerekmektedir.

Genetik Tarama Down Sendromu Gibi Hastalıkları Nasıl Tespit Eder?

Tüp bebek tedavi sürecinde özellikle ileri anne yaşında embriyolardan alınan biyopsi ile Down Sendromu ile beraber tüm kromozomal sayısal anomaliler PGT-A yöntemi ile taranmaktadır. Biyopsi ile bebeğin plasentasını oluşturacak sadece 5-6 hücre incelendiği için gebelik gerçekleştiğinde de Down Sendromu tarama testi olan anne kanında fetal DNA testi veya amniosentez gibi Down Sendromu tanı testleri yapılmalıdır.

Genetik Tarama ile Tespit Edilebilen Tek Gen Hastalıkları Nelerdir?

Tek gen hastalıkları (monogenik hastalıklar), bir gende meydana gelen mutasyon sonucu ortaya çıkan, tedavisi olmayan kalıtsal hastalıklar grubudur.

Bu hastalıklar insanda var olduğu tahmin edilen 35.000 kadar genden herhangi birinin değişikliğe uğraması sonucu ortaya çıkar. Hastalığa sebep olan gen sayısı çok fazla olduğundan  zeka geriliği, doğuştan sakatlık, kan hastalığı, kas hastalığı, görme bozukluğu, cilt hastalığı, böbrek hastalığı, kalp hastalığı, ishal, zatürre gibi çok değişik bulgularla karşımıza çıkabilir. Embriyo genetik taramasında PGT-M ile tek gen hastalıklarına tanı konulabilmektedir. Embriyonun cinsiyeti sadece cinsiyet kromozomu ile geçen hastalık taraması yapıldığında belirlenir.

• Cinsiyet kromozomu dışında 22 kromozomla geçen hastalıklar: Akondroplazi, akrosefalosindaktili, angionörotik ödem, Huntington Koresi, Marfan Sendromu, osteogenesis imperfekta, periyodik paralizi, polikistik böbrek, sindaktili, Von Willebrand hastalığı, adrenogenital sendrom, albinizm, alkaptonüri, ataksitelenjiektazi,fenilketonüri, Hurler Sendromu, glikojen depo hastalığı, galaktozemi, sistinoz, orak hücreli anemi, talesemi, Tay Sachs hastalığı
• Cinsiyet kromozomu ile geçen hastalıklar: Agamaglobülinemi (Bruton tipi), Albinizm (Oküler), Glukoz -6- Fosfat dehidrogenaz eksikliği, Hemofili A-B, Hunter sendromu, Duchenne tipi kas distrofisi, Retinitis pigmentoza, testiküler feminizasyon sendromu, frajil x zeka geriliği sendromu

Genetik Tarama Sonuçları Kesin midir, Hata Payı Var mıdır?

Genetik tarama sonuçları kesin değildir ve hata payı vardır. Çünkü PGT-A sonuçları yalnızca embriyodan alınan az sayıda hücre örneğine dayalıdır. Bu hücreler bebeğin plasentasını oluşturacak hücrelerdir. Yani, bebeğin iç hücre kitlesini tam olarak temsil etmeyebilir. PGT-A sonucu mozaik olan embriyoların transferleri uygun genetik danışmanlık sonrasında  planlanmalıdır. Mozaiklik oranı düşük olan embriyoların transferi sağlıklı canlı doğumlar ile sonuçlanabilir.

PGT-A normal olan embriyo transferleri ile gerçekleşen gebeliklerde diğer gebeliklerde olduğu gibi trizomi tarama ve tanı testleri de yapılmalıdır. Çünkü alınan biyopsi örneği az sayıda plasental hücreleri içemektedir.

Tarama Sonucunda Genetik  Hastalık Riski Çıkarsa Ne Yapılmalı?

Embriyoda genetik bir hastalık çıkarsa o embriyo transfer için hazırlanmaz. Zaten preimplantasyon genetik taramanın amacı aileleri sağlıklı bir bebeğe kavuşturmaktır. Sağlıksız embriyo transferi yapılsa da gebelik şansı azalacak, düşük, gebelik kaybı, anomalili bebek  riski artacaktır. 5 Güne giden embriyo olmazsa, yada embriyolarda yapılan PGT ile  sağlıklı embriyo bulunamazsa tüp bebek tedavisi süreci yeniden başlatılır.

Genetik Tarama Tüp Bebek Başarısını Artırır mı?

Blastokist kültürü ve trofektoderm biyopsisi ile blastokistlerin daha sonra uyarılmamış döngülerde transferi kombinlendiğinde, yüksek gebelik ve her transferde yüksek canlı doğum oranları rapor edilmiştir. Bu da bu yaklaşımın embriyo seçimi için son derece etkili olduğunu göstermektedir.

Genetik Tarama Yapılmış Embriyoların Tutunma Oranı Daha mı Yüksektir?

Evet daha yüksektir. Anne adayında ek bir patoloji yoksa genetik tarama yapılmış sağlıklı bir embriyonun tutunma yani gebelik olasılığı % 80 lere çıkmaktadır.

Genetik Ayıklama Nedir?

Genetik ayıklama genetik tarama yani preimplantasyon genetik taramanın halk arasında bilinen adıdır.

Genetik Ayıklama ile Cinsiyet Seçimi Yapılabilir mi?

Genetik incelemede PGT-A ile cinsiyet dahil tüm kromozomal hastalıklar incelenmektedir. Ancak ülkemizde seks kromozomları ile kalıtılan genetik bir hastalık var ise cinsiyet belirlemek mümkündür. PGT ile cinsiyet seçimi ülkemizde yasal değildir.

Genetik Test (PGT) ile Genetik Tanı (PGD) Arasındaki Fark Nedir?

Preimplantasyon genetic tarama testi (PGT), embriyoların rahim içine yerleştirilmeden önce kromozomlarını test etmek için kullanılır. Kromozomların normal olması tek gen hastalığı olmadığını garantilemez.

İmplantasyon öncesi genetik tanı (PGD), kalıtsal spesifik anormallikleri araştırmak için kullanılır.

Genetik Taramanın Avantajları Nelerdir?

• Çiftlerin çocuklarına genetik anormallikler aktarma olasılığından kaçınmalarını sağlar.
• Genetik tarama, düşük riskini azaltır. Embriyoların düşük riskini artıran mutasyonlara sahip olmadığını bilmek, ailenin içini rahatlatır.
• Genetik testler, implantasyon başarısızlığı nedenlerini daha iyi anlaşılmasını sağlar.
• Genetik tarama yapmanın en büyük avantajı, doktorun embriyo ile ilgili belirli sorunları ortadan kaldırmasına yardımcı olabilmesidir. Embriyoların normal mi yoksa anormal mi olduğunu belirlemek, tedaviye ve tüp bebek seçeneklerine nasıl yaklaşabileceği konusunda fikir verir.

Genetik Taramanın Dezavantajları Nelerdir?

• Genetik tarama ile tüm genetik anormallikler tespit edilememektedir. PGT bir tarama testidir ve tanı testi değildir. PGT-A, kromozomların küçük ekstra veya eksik parçaları (mikrodelesyonlar ve mikroduplikasyonlar) gibi tüm kromozom anormalliklerini tespit edemez. PGT-A, herhangi bir tek gen bozukluğunu tespit edemez. Yani genetik test embriyo hakkında çok şey ortaya koyabilse de, her şeyi kapsayan mucizevi bir test değildir. Örneğin, embriyoda kromozom 21’in fazladan bir kopyası varsa yani Trizomi 21 PGT ile tespit edilir. Ancak bu anomalinin döllenmedeki bir hatadan mı yoksa yumurta yada spermden mi kaynaklandığını kesin olarak belirlemek mümkün değildir.
• Embriyo biyosisi yapabilmek için embriyolar 5. Güne gitmeyebilir yani trofektoderm biyopsisi için uygun blastokist olmayabilir.
• Genetik test sonucu sağlıklı embriyo bulunamayabilir. Özellikle yumurtalık rezervi az olan, ileri yaş kadınlarda zaten blastokist aşamasına giden embriyo sayısı az olmakta, bu embriyolarda genetik tarama ile sağlıklı embriyo elde etme şansı azalmaktadır.
• Genetik test yaptırmak pahalıdır. Ayrıca embriyoların dondurulması, taze transfer yapılamaması, anne adayının döl yatağının hazırlanma ve embriyonun çözülerek transferi ek maliyetler getirir.
• Genetik testler gebe kalma süresini geciktirir. Ancak birçok bilimsel çalışmada, embriyoların dondurulduktan sonra rahmin dinlendirilme sonrasında transfer edildiği durumda, başarı şansının taze transfere göre arttığı gösterilmiştir.

Ailede genetik hastalıkların varlığı, bunların araştırılması, tüp bebek tedavi süreci çiftler için sabır gerektirir. Genetik test yaptırması gerekli olan çiftlerin ya tüp bebek başarısızlığı, yada tekrarlayan düşükler, genetik anomalili çocuğa sahip olma gibi üzücü ve yorucu hikayeleri vardır. Bu süreçte maddi manevi harcanan büyük bir emek söz konusudur. Önemli olan aileleri sağlıklı bir bebeğe kavuşturmak olduğundan,  preimplantasyon genetik tarama tüp bebek tedavisinin önemli bir bileşenidir.

Genetik analizlerde gelişmeler, tüp bebek tedavilerinde önemli katkılar sunmaktadır. Tüp bebek tedavisi yapan biz hekimler,  gerekli durumlarda genetik tarama testleri ile bebek sahibi olmanın önündeki engelleri tespit ederek uyguladığımız özel tedaviler ile gebelik şansını artırabilmekteyiz.

Kaynaklar

1. McKinlay Gardner R, Amor D (eds.). Gardner and Sutherland’s Chromosome Abnormalities and Genetic Counseling, 5th ed. Oxford University Press (OUP), 2018.
2. Moorthie S, Blencowe H, Darlison MW, Gibbons S, Lawn JE, Mastroiacovo P, et al. Chromosomal disorders: Estimating baseline birth prevalence and pregnancy outcomes worldwide. J Community Genet. 2018 Oct 26;9(4):377–86.
3. Nagaoka SI, Hassold TJ, Hunt PA. Human aneuploidy: Mechanisms and new insights into an age-old problem. Nat Rev Genet. 2012 Jun 18;13(7):493–504.
4. Berger VK, Baker VL. Preimplantation diagnosis for single gene disorders. Semin Reprod Med 2014; 32(2): 107-13.
5. Morton CC, Brown JA, Kirsch IR, Evans GA, Mohanakumar T, Nance WE. Detection and localization of an extra HLA locus in a karyotypically normal male by chromosomal in situ hybridization. Clin Genet 1986; 29(1): 62-72.
6. 6.Gorodeckaja J, Neumann S, McCollin A, Ottolini CS, Wang J, Ahuja K, et al. High implantation and clinical pregnancy rates with single vitrified-warmed blastocyst transfer and optional aneuploidy testing for all patients. Hum Fertil (Camb). 2020 Oct 1; 23(4):256–67.
7. 7.Tiegs AW, Tao X, Zhan Y, Whitehead C, Kim J, Hanson B, et al. A multicenter, prospective, blinded, nonselection study evaluating the predictive value of an aneuploid diagnosis using a targeted next-generation sequencing–based preimplantation genetic testing for aneuploidy assay and impact of biopsy. Fertil Steril. 2021 Mar 1;115(3):627–37.
8. Scott KL, Hong KH, Scott RT, Jr. Selecting the optimal time to perform biopsy for preimplantation genetic testing. Fertil Steril 2013; 100(3): 608-14.
9. 9.Martin J, Cervero A, Mir P, Martinez-Conejero JA, Pellicer A, Simon C. The impact of next-generation sequencing technology on preimplantation genetic diagnosis and screening. Fertil Steril 2013; 15-99(4): 1054-61 e3.
10. Lu Y, Peng H, Jin Z, Cheng J, Wang S, Ma M, et al. Preimplantation genetic diagnosis for a Chinese family with autosomal recessive Meckel-Gruber syndrome type 3 (MKS3). PLoS One 2013; 8(9): 73245.