Gövdesi progesteron hormonu ile sarılmış olup günlük hormon salgılayan T şeklinde rahim içi araçtır. Eskiden rahim içi kullanılan araçlar S şekline sadece plastik araçlardı ve spiral olarak adlandırılırdı. Bu nedenle bütün rahim içi araçların halk arasında spiral olarak adlandırılması süregelmiştir.

Yazımızda rahim içi araç daha kolay anlaşılması için spiral  olarak geçecektir. Piyasada mirena adıyla bulunan bu spiral levonorgestrel adında progesteron hormonu salgılayarak gebelikten korur. Hormonlu spiral gebelikten koruma amacıyla üretilmiştir. Progesteron hormonunun rahim duvarına olan etkisi ile adenomiyozis, endometriozis (çikolata kisti), endometrial hiperplazi (rahim duvarında kalınlaşma), yoğun adet kanamaları, adet sancılarında da şikayetleri azaltmak amacıyla uygulanır. Koruyucu etkisi yüksek, yan etkisi azdır.

Mirenanın hormon salgılaması kadınların taktırmaktan çekinmesine neden olmaktadır.

hormonlu spiral

Hormonlu Spiral Mirena Nedir?

Hormonlu spiral, progesteron hormonu  salgılayarak gebelikten koruma sağlayan bir rahim içi sistemdir. 52 mg levonorgestrel hormonu içerir. Spiral günlük 20 mikrogram hormon salınımı yapar. Hormon lokal olarak  endometriumu (rahim duvarını) etkiler. T şeklindedir. T gövdesinin dikey kolu hormon kaplıdır. T şekli rahim şekline uyar. İki adet kahverengi renkli çıkarma ipliği, dikey sapının alt ucundaki halkaya bağlıdır. 2000 li yılların başından beri uygulanmakta olup Finlandiya’da üretilmektedir.

Hormonlu Spiral Ne Zaman Takılır?

Adetin ilk 5 gününde takılması tercih edilir. Doğum sonrası 48 saatte uygulanabilmesine rağmen tercih edilen zamanlama doğum sonrası 6.haftadır. İlk 3 ay olan düşüklerden ve kürtajlardan sonra hemen uygulanabilir. Siklusun herhangi bir döneminde çıkarılabilir. Adetli iken ipinin görülmesi ve çıkarılması daha kolaydır.

Hormonlu Spiral Mirena Nasıl Uygulanır?

Önce ayrıntılı hikaye alınarak riskli bir durumun olup olmadığı değerlendirilir.  Sonra muayene yapılır. Jinekolojik muayene yapıldıktan sonra vajinaya spekulum adı verilen muayene aleti takılır. Rahim ağzı dezenfektan solüsyonla temizlenir. Rahim pozisyonu tek dişli denilen bir aletle vajina ile aynı düzleme getirilir. Histerometri denilen bir aletle döl yatağının uzunluğu ölçülür. Bu ölçüme uygun hazırlanan spiral rahim içine yerleştirilir. Spiralin ipi, çıkarılmasına yetecek uzunlukta kesilir.

Rahim içine doğru yerleştirildiği, ultrasonla kontrol edilir. Ağrılı bir işlem değildir. Anestezi verilmesini gerektirmez. İşlemden 1 saat önce ağrı kesici kullanılması faydalı olabilir. Bazen tek dişliye bağlı kasık ağrısı, bulantı, baş dönmesi olabilir. Sakin, gevşemiş bir şekilde uygulandığında genelde bir problem olmaz.

  • Uygulama sonrası ağızdan ağrı kesici tabletler kullanılabilir
  • Uygulandıktan sonra 1 hafta ilişki yasağı verilir
  • Banyo yapılmasında sakınca yoktur
  • Uygulandıktan sonra 3 ay ara kanamalar, kasık ağrıları tolere edilebilecek şekilde olabilir
  • Adet kanama miktarında azalma olur. Bazen de tamamen adet kesilmesi olabilir(%20).
  • Uygulandıktan 1 ay sonra kontrol önemlidir. Sonraki kontroller yılda bir yapılmalıdır
  • Çıkarıldığında doğurganlık geri döner

Hormonlu Spiral Hamileliği Nasıl Engeller?

Uygulandığı andan itibaren hormon salgılamaya başlar. Bu hormon yumurtalıkların salgıladığı ve doğum kontrol haplarında bulunan progesteron hormonuna benzer.

  • Asıl etki lokal hormonal etkidir
  • Döl yatağını ince tutarak döllenmiş yumurtanın yerleşimini engeller
  • Rahim ağzı salgısını kalınlaştırarak sperm geçişini engeller
  • Yumurtlamayı genellikle etkilemez

Mirena Avantajları Nelerdir?

  • Güvenli ve çok etkilidir. Gebe kalma riski %0.1 dir
  • Uzun süre korur (5 yıl)
  • Emziren kadınlar kullanabilir
  • Adet kanamasının fazla olmasını tedavi eder. Adet döneminde kan kaybını %90 azaltır
  • Adet sancısını azaltır
  • Pelvik enfeksiyonu azaltır
  • Rahim duvarında incelme yaptığından rahim kanserine karşı koruyucudur

Hormonlu Spiral Dezavantajları Nelerdir?

  • Adet düzensizliği
  • İlk 1 yıl kullananların %65 inde adet olamama yada az adet görülür
  • Adetler arası lekelenme ilk 1yıla kadar uzayabilir
  • Memelerde dolgunluk, akne, ruhsal durum değişikliği, karında şişlik, baş ağrısı,

yumurtalık kisti gibi progesteron hormonuna bağlı etkiler

Mirenayı Kimler Kullanamaz? Hangi Durumlarda Hormonlu Spiral Uygulanmaz

  • Hamileler, hamilelik şüphesi olanlar
  • Migren tipi baş ağrısı
  • İç genital organlarda aktif enfeksiyon
  • Aktif hepatit, siroz, karaciğer tümörü
  • Tanı konulmamış vajinal kanama
  • Rahim yada rahim ağzında kanser
  • Rahim boşluğunun yapısını bozan kitle, myom varlığı
  • Meme kanseri
  • Cinsel yolla bulaşan hastalığı olanlar yada yüksek risk altındakiler
  • Epilepsi hastaları

Hormonlu Spiral Yan Etkileri Nelerdir?

Tüm rahim içi araçlarda olduğu gibi hormonlu spiral de uygulandıktan sonra ilk 3 ay leke tarzında ara kanamalar, kasık ağrısı yapabilir. Bunun bir sakıncası yoktur, zaman geçtikçe vücut alışır. Çok nadiren aşırı kanamalar olabilir, bu durumda hormonlu spiral çıkarılmalıdır.

Progesteron hormonu salgıladığı için vücutta ödem yapabilir ve 1-2 kg kilo artışına neden olabilir. Zamanla adet kanamaları azalır, % 20 olasılıkla adet kanaması olmaz. Kanamanın azalması ve durması hormonlu spirali çıkartmayı gerektirmez. Hormonlu spiral uygulanan kadınlarda basit yumurtalık kisti daha sık görülür, spirali çıkartmayı gerektirmez.

Tüm rahim içi araçlarda olduğu gibi hormonlu spiralin rahim duvarında hasar oluşturma ve delme riski vardır. Bu risk genellikle uygulama esnasında oluşur. Uygulama sonrası ultrasonla kontrol önemlidir. Hormonlu spiral rahim boşluğundan karın boşluğuna geçmişse ameliyatla çıkarılır. Uygulama sonrası şiddetli ağrı hisseden kadınlar acilen muayene edilmelidir.

Hormonlu spiral ile korunan  kadınlarda nadiren gebelik olabilir. Hormonlu spiral yerinde iken gebelik oluşmuşsa dış gebelik ihtimali yüksektir.

Hormonlu Spiral Kimlere Uygulanır?

Rahim içi araçlar yani spiral olarak bilinen rahim içi sistemler gebelikten korunmak amacıyla kullanılır. Hormonlu spiralin gebelikten korunma etkisi yanında farklı kullanım alanları vardır. Hormonlu spiralin kullanım amacı:

  • Doğum kontrol yöntemi
  • Yoğun kanamalı adet yaşayanlarda kanamayı azaltmak için
  • Adet sancılarına neden olan endometriozis, adenomyozis varlığında
  • Menopoz sonrası hormon kullanan kadınlarda progesteron hormonu takviyesi için

Hormonlu Spiral (Mirena) İle İlgili Sorular

Hormonlu spiral ile normal spiral arasında ne fark var?

Hormonlu spiral şekil itibarıyla bakırlı spirale benzer. Her ikisi de T şeklindedir. Bakırlı spiral bakır iyonları salarak gebelikten korurken hormonlu spiral hormon salgılayarak gebelikten korur. Hormonlu spiral rahim kasılmasını azalttığından kayma riski daha azdır, gebelikten koruma oranı daha fazladır. Uygulama ve çıkarma tekniği her iki spiralde de aynıdır. Bakırlı spirallerin koruyuculuğu 5-10 yıl, hormonlu spiralin koruyuculuğu 5 yıldır.

Hormonlu spirali kim uygular?

Hormonlu spiral jinekoljik muayene ile uygun görülen kadınlara kadın hastalıkları ve doğum uzmanı tarafından uygulanır.

Hormonlu spiral kaç yıl korur?

Hormonlu spiralin 5 yıl koruyuculuğu vardır.

Hormonlu spiralin süresi dolunca ne yapılır?

Süresi dolduğunda çıkarılmalıdır. Çıkarılma işlemi herhangi bir zamanda yapılabilir ama adetli iken daha kolay olur. Muayene bulguları normalse spiral çıkarıldıktan sonra hemen yenisi uygulanabilir. Dinlenmeye gerek yoktur.

Hormonlu spiral kullanıyorum hamile kalmak için ne yapmalıyım ?

Hormonlu spiral kullanan kadınlar gebelik planlıyorsa adet olduğunda spirali çıkarttırmak için bir kadın doğum uzmanına başvurmalıdır. Spiral çıkarılır, gebelik öncesi plan yapılır. Spiral çıkarıldığı ay doğurganlık kazanılır. Çıkarıldığı ay gebe kalınmasında sakınca yoktur.

Hormonlu spiral mirena kilo aldırır mı?

Hormonlu spiralin direkt kilo aldırıcı etkisi yoktur. Ancak progesteron hormonu ödem yapabildiği için kiloda 1-2 kg artış olabilir.

Hormonlu spiral kullanırken nelere dikkat etmeliyim?

Hormonlu spiral kullanan kadınlar yılda 1 mutlaka jinekolojik muayene olmalılar. Hormonlu spiral adet kanamalarını azaltıp kesebilir. Adet görmemek büyük olasılıkla hormonlu spirale bağlıdır ama nadiren gebelik olabileceği için  2 ay boyunca adet kanaması olmadıysa gebelik testi yapılmasında fayda vardır. Karaciğer enzimlerini yükselten ilaç kullanımında hormonlu spiral etkinliği azalabilir.

Hormonlu spiralle korunan kadınlar kadın doğum dışında muayene olduklarıdoktora mutlaka hormonlu spiralle korunduğunu söylemeli, reçete edilen ilaçlarla etkileşimi gözden kaçmamalıdır. Kasıkağrısı, ateş, yoğun kanama, kötü kokulu akıntı şikayeti olan kadınlar muayene olmalılar.

Hormon içeren tüm korunma yöntemlerinde sigara içilmemelidir.

Emzirirken mirena kullanımı bebeğe zarar verir mi?

Hormonlu spiralin içerdiği hormon çok çok az miktarda süte geçer, bebeğe zararı yoktur. Emziren anneler güvenle kullanabilir.

Hormonlu spiral yoğun adet kanaması olan kadınlarda nasıl kullanılır?

Yoğun adet kanaması olan kadınlarda korunmak amacıyla uygulandığı gibi tercihen adet döneminde uygulanır. Uygulandıktan 3 ay sonra kanamalar azalmaya başlar. Bazen de tamamen kanama durur. Bu istenen bir durumdur. Böylelikle kansızlık oldu ise kansızlık tedavisi daha etkili yapılır.

Hormonlu spiral neye benzer ve kadın tarafından hissedilir mi?

Şekli rahim boşluğuna uygun T şeklindedir. İpleri rahim ağzından 1-2 cm vajinaya sarkar. İplerin amacı çıkarma işlemini kolaylaştırmaktır. Kadın hormonlu spiralin rahminde olduğunu hissetmez, sadece bilir. İpler ıslandıkça yumuşar, cinsel ilişkide erkeğin penisini rahatsız etmez. Kadınlar vajina derinliğine bir parmağını sokarak iplerin varlığını hissedebilir. Geçmiş yıllarda spiral uyguladıktan sonra kadınlara ayda 1 parmağınızla ipleri kontrol edin derdik ama günümüzde ultrason kullanımı ve doktora ulaşma kolaylaştı. En sağlıklı kontrol doktor muayenesi ile yapılandır.

Hormonlu spiralin takılması sırasında acı duyar mıyım?

Ağrılı bir işlem değildir. Anestezi verilmesini gerektirmez. İşlemden 1 saat önce ağrı kesici kullanılması faydalı olabilir. Bazen uygulama esnasında kullanılan tek dişli aletine bağlı kasık ağrısı, bulantı, baş dönmesi olabilir. Sakin, gevşemiş bir şekilde uygulandığında genelde bir problem olmaz.

Mirena Kimler Kullanamaz? Hangi Durumlarda Hormonlu Spiral Uygulanmaz

  • Hamileler, hamilelik şüphesi olanlar
  • Migren tipi baş ağrısı
  • İç genital organlarda aktif enfeksiyon
  • Aktif hepatit, siroz, karaciğer tümörü
  • Tanı konulmamış vajinal kanama
  • Rahim yada rahim ağzında kanser
  • Rahim boşluğunun yapısını bozan kitle, myom varlığı
  • Meme kanseri
  • Cinsel yolla bulaşan hastalığı olanlar yada yüksek risk altındakiler
  • Epilepsi hastaları
  • Karaciğer enzimlerini etkileyen bazı ilaçların kullanımı (epilepsi ilaçları, bazı tansiyon ve mantar ilaçları, sakinleştirici ilaçlar)

Bu grup kadınların dışında muayene bulguları uygun olan kadınlar hormonlu spiral kullanabilir. Hormonlu spiralin adet kanama miktarını azaltma hatta kesme ihtimalini kabullenen kadınlar taktırmalıdır. Bu olasılık % 20 dir.

Hormonlu spiral mirenanın riskleri nelerdir?

Tüm rahim içi araçlarda olduğu gibi hormonlu spiral de uygulandıktan sonra ilk 3 ay leke tarzında ara kanamalar, kasık ağrısı yapabilir. Bunun bir sakıncası yoktur, zaman geçtikçe vücut alışır. Çok nadiren aşırı kanamalar olabilir, bu durumda hormonlu spiral çıkarılmalıdır. Progesteron hormonu salgıladığı için vücutta ödem yapabilir ve 1-2 kg kilo artışına neden olabilir.

Zamanla adet kanamaları azalır, % 20 olasılıkla adet kanaması olmaz. Kanamanın azalması ve durması hormonlu spirali çıkartmayı gerektirmez. Hormonlu spiral uygulanan kadınlarda basit yumurtalık kisti daha sık görülür, spirali çıkartmayı gerektirmez.

Tüm rahim içi araçlarda olduğu gibi hormonlu spiralin rahim duvarında hasar oluşturma ve delme riski vardır. Bu risk genellikle uygulama esnasında oluşur. Uygulama sonrası ultrasonla kontrol önemlidir. Hormonlu spiral rahim boşluğundan karın boşluğuna geçmişse ameliyatla çıkarılır. Uygulama sonrası şiddetli ağrı hisseden kadınlar acilen muayene edilmelidir.

Hormonlu spiral ile korunan  kadınlarda nadiren gebelik olabilir. Hormonlu spiral yerinde iken gebelik oluşmuşsa dış gebelik ihtimali yüksektir.

Hormonlu spiralin benim için uygun olup olmadığını anlamak için doktora ne gibi bilgiler vermeliyim?

Hormonlu spiral uygulanmadan gerekli soruları doktorunuz  soracak ve  muayenenizi yapacaktır. Kullandığınız ilaçlar, geçirdiğiniz hastalıklar ve ameliyatlar konusunda bilgi vermelisiniz.

Hormonlu spiral takıldıktan sonra ne kadar beklemeliyim?

Hormonlu spiral takıldığı andan itibaren hormon salgılar ve gebelikten korumaya başlar. Uygulama sonrası 1 hafta cinsel ilişki olmamalıdır. İlişki için daha uzun beklemenize gerek yoktur.

Hormonlu spiral koruyucu etkisi

Hormonlu spiral takılır takılmaz gebelikten korumaya başlar. Gebe kalma olasılığı ilk yılda 1.000’de 2, ortalama ise 1000’de 1’dir.

Mirena uygulama ve kullanım suresi

Ön görüşme ve muayene sonrası hormonlu spiralin uygulanması 3-5 dakika sürer.  5 yıl boyunca gebelikten korur. Gebe kalmayı planlayan kadınlar 5 yıl dolmadan çıkarttırabilirler.

Mirena sonrası adet düzeni

Hormonlu spiral uygulaması adet miktarınızda azalma yapar. İlk 3 ay ara kanama, lekelenmeler, adet miktarında artış olabilir. Sonrasında adetlerinizin miktarı azalacaktır. %20 olasılıkla hiç adet olmayabilirsiniz. Bu durum size zarar vermez, spirali çıkartmayı gerektirmez.

Yoğun adet kanaması için hormonlu spiral uygulandıysa 3 – 6 aydan sonra daha hafif adet görmelisiniz. 3 – 6 aydan sonra daha hafif adet görmezseniz, alternatif tedavi yöntemleri uygulanmalıdır. Hormonlu spiral sayesinde yoğun kanama nedeniyle rahim alma ameliyatları azalmıştır.

Hormonlu spiral kontrolü nasıl olmalı?

Hormonlu spiral uygulandıktan 1 ay sonraki adet bitiminde  doktorunuz sizi kontrole çağırır. Rahim içi araçlar genellikle takıldıktan sonraki ilk 1 ay içinde kayar.  1 ay sonra yapılan kontrolde sorun yoksa yılda 1 kontrol olmalısınız. Rahim içi araçları kadınlar kendileri de kontrol edebilir. Nazikçe bir parmağınızı vajinanıza sokun, hormonlu spiralin alt ucuna takılı iki ince ipliği hissedin. İplikleri çekmeyin, yoksa yanlışlıkla spirali çıkartabilirsiniz.

İplikleri hissedemiyorsanız, en kısa sürede doktorunuz ile temasa geçin ve bu süre içinde cinsel ilişkiden kaçının. İplikler rahme veya servikal kanala yaklaşmış olabilir. İplikleri doktorunuz bulamıyorsa, ipler kopmuş olabilir, ya da spiral kendi kendine düşmüş olabilir ya da nadir olarak rahim duvarını delip karın boşluğuna geçmiş olabilir.

Hormonlu spiralin ipi görülemiyorsa ne yapılmalı?

Doktorunuz spiralin ipini göremedi ama spiral rahim içindeyse süresi dolana dek kalabilir, çıkarmaya gerek yoktur. Spiral rahim içinde görülemedi ise röntgen çekilir. Röntgen ile de görülemedi ise spiral düşmüştür. Röntgen ile karın içinde görülürse spiral rahmi delerek karın boşluğuna geçmiştir. Çok çok nadir görülen bu durumda ameliyatla spiral çıkarılır.

Hormonlu spiral nasıl çıkarılır?

Spiralin gövdesine iliştirilen ipler çıkarmak için kolaylık sağlar. Siklusun her hangi bir zamanında, adetli iken yada adetli  değilken ipinden çekilerek anestezi ihtiyacı olmadan kolaylıkla çıkarılır. Adetli iken rahim ağzı açık olduğu için daha rahat çıkarılır ve bu nedenle adetli iken gelmeniz tavsiye edilir. İpi görülemediği durumlarda rahim içinden özel aletlerle çıkarılır. Bu işlem ağrılıdır,  anestezi gerektirir.

Hormonlu spiralin kaydığı nasıl anlaşılır?

Hormonlu spiral de diğer rahim içi araçlar gibi yerinden kayabilir. Kasık ağrısı, adet kanama miktarında artış, cinsel ilişkide partnerin hissetmesi gibi belirtiler olabilir. Bazı kadınlarda kayması hiç belirti vermeyebilir. Bu nedenle doktorunuzun önerdiği tarihlerde ve belirttiğim şikayetler olduğunda muayene olmalısınız. Spiral kayarsa gebelikten koruyuculuğu azalır,  gebelik ve enfeksiyon riski artar.

Hormonlu spiral için eş rızası gerekli mi?

Rahim içi araçları her kadın kullanabilir. Eşinin yazılı onamı gerekli değildir. Doktorunuz sizi bilgilendirdikten sonra sizden onam isteyecektir.

Bekarlar hormonlu spiral mirena taktırabilir mi?

Hormonlu spiral ile gebelikten korunmak isteyen yada kanama, adet sancısı şikayeti nedeni ile taktırmak isteyen  evli olsun olmasın her kadın hormonlu spiral taktırabilir. Kanama, adet sancısı şikayeti olan bakire kadınlara uygulanamaz. Rahim içi araçların uygulanması vajinaya yerleştirilen spekulum ile mümkündür. Bakirelere spekulum uygulanırsa bekaret bozulur.

Mirena ile gebe kalınırsa ne yapmalı?

Hormonlu spiral ile gebelik oldu ise acilen muayene yapılmalıdır. Spiral ile birlikte olan gebeliklerin dış gebelik olma ihtimali yüksektir. Rahim içinde normal gebelik varsa ve aile gebeliğin devamına karar verdiyse spiral ipi çekilerek çıkarılır, gebelik devam eder. Aile gebeliği sonlandırmak istiyorsa spiral çıkarılır,  kürtaj yapılır.

Mirena kullanan kadınlarda aciller

  • Bacakta şişlik, göğüs ağrısı, solunum güçlüğü
  • Karın, kasık ağrısı, cinsel ilişkide ağrı
  • Anormal kanama
  • Kötü kokulu akıntı, ateş

Bu şikayetleri olan kadınlar acilen muayene olmalıdırlar.

Ankara hormonlu spiral mirena fiyatları

Hormonlu spiralin ülkemizde üretimi yoktur. Ne yazık ki fiyatlar dövize endekslidir. Hormonlu spiral uygulama fiyatı genellikle doktorunuzun iki yada üç muayene ücreti + rahim içi aracın fiyatı şeklinde belirlenir.

Gebelik planlamayan tüm kadınların modern ve etkili korunma yöntemleri hakkında bilgi edinmeleri sağlıklı bir yaşam için çok önemlidir. Ankara Çukurambar’da olan muayenehanemde hormonlu (mirena)  bakırlı (copper T) ve boncuklu spiral (g*ne**x) uygulaması yapmaktayım. Tüm  rahim içi araçlar muayenehanemde mevcuttur. Ayrıntılı bilgi, muayene ve randevu için 0312 2877079 u arayabilir, whatsappdan yazabilirsiniz.