Özellikle batı toplumlarında evlilik ve anne olma planının ertelenmesi ile birlikte, ileri yaşla ilişkili doğurganlık potansiyelinde azalma önemli ölçüde artmıştır. Bu nedenle, daha fazla çift, gebelik elde edebilmek için yardımcı üreme teknolojilerine (tüp bebek tedavilerine) başvurmaktadır. Kadın yaşının ilerlemesiyle birlikte doğurganlık potansiyelinde düşüş aslında yumurtalık  fonksiyonlarındaki değişikliklere dayanmaktadır ve buna azalmış veya düşmüş over (yumurtalık) rezervi denir.

Yumurtalık Rezervi Nedir?

Bir kadın yaklaşık 2 milyon  follikül (yumurta hücresi içeren yapı) ile doğar, ancak ergenlikte ilk adet kanaması ile birlikte folliküler atreziden dolayı sadece 400.000 follikülü kalır. Bir kadın 30’lu yaşlarının ortasına ulaştığında, oosit yani yumurta hücre tükenme hızı artmaya başlar ve 30’lu yaşlarının sonlarına geldiğinde, follikül sayısı yaklaşık olarak 25.000’e düşer.Bu düşüş, gebelik kaybı, düşük oranlarında önemli bir artışla birlikte olur.Yumurtalık rezervi  terimi, geleneksel olarak, bir kadının üreme potansiyelini, sahip olduğu yumurtaların sayısını tanımlamak için kullanılmıştır

Yumurtalık Rezervi Testleri Neden Yapılır?

Yumurtalık rezervi, belirli bir yaşta her iki yumurtalıkta kalan yumurtaların miktarı ve kalitesi olarak tanımlanabilir. Follikül (yumurta hücresi içeren kesecik) sayısındaki azalma, düzensiz  adet döngülerin meydana gelmesine ve sonunda adet kanamasının kesilmesine (yani menopoz) yol açarken, yumurta kalitesindeki bozulma, doğurganlığın azalmasına, yani gebe kalma ve çocuk doğurma kapasitesinin düşmesine neden olur.

Ancak, follikül sayısı ile yumurta kalitesi arasındaki ilişki daha karmaşık olabilir. Aynı yaş grubundaki kadınlar arasında doğurganlıkta önemli bir değişkenlik olduğu gözlemlenmiştir. Yaştan bağımsız olarak adet düzensizliği belirtileri varlığında ve yapılan muayenede follikül sayısında azalma durumlarında over rezerv testleri yapılır. Tüp bebek tedavisinde ilaç dozunun bireyselliştirilmesi, ovaryen yanıtın tahmin edilmesinde AMH testi değerlidir.

yumurtalik rezerv testi amh fsh

Yumurtalık Rezervi Testi Nedir?

Yaşlanma süreci hakkındaki bilgiler,  ovaryan rezerv testi için kadın yaşının birinci faktör olmaya devam ettiğini ortaya koymaktadır. Belirli bir yaş kategorisindeki bir kadının bireysel ovaryan rezervi hakkında güvenilir bilgi sağlayabilecek bir testin bulunması, özellikle tüp bebek tedavisinde kişiye özel bir tedavi planı sunmasına olanak tanımaktadır. Güvenilir bir test, düşük ovaryan rezervi olan kadınlara, gebe kalma şansları ya da yumurta dondurma seçenekleri hakkında danışmanlık yaparken faydalı olabilir.  https://www.guzinbasci.com/?s=yumurta+dondurma

Yumurta Rezervi Düşüklüğü Belirtileri Nelerdir?

Ne yazık ki yumurta rezervi azalan çoğu kadının bir şikayeti yoktur. Tesadüfen muayene ile anlaşılır. 35 yaşın altında bir yıl korunmasız ilişkiye rağmen gebe kalamayan kadınlar ya da 35 yaşın üzerinde olup gebelik planlayan kadınların bu açıdan değerlendirilmesi uygun olur.

Aile öyküsünde erken menopoz, yumurtalık cerrahisi, genetik bazı hastalıkların varlığı 35 yaşın altında değerlendirme gerektirir.

Yumurta rezervi az olan kadınlarda önce adet aralarında sıklaşma (21 günden sık adet kanaması) sonra adet gecikmeleri şikayetleri olabilir.

Yumurta rezervi azlığı belirtileri:

  • Hiç belirti vermeyebilir
  • Adet düzensizliği
  • Gebe kalamama
  • Ateş basması, terleme, uykusuzluk

Yumurtalık Rezervi Testleri Kimlere Önerilir?

Hangi durumlarda yumurtalık rezervi testi yaptırılmalıdır?

  • Muayene esnasında yumurtalıklarda az sayıda follikül izlenmesi
  • Kısırlık değerlendirmesi
  • Tüp bebek tedavisinde yumurtalık stimülasyon protokolünü bireyselleştirmek için
  • Erken over yetmezliği (yetersizliği) veya erken menapoz öyküsü
  • Polikistik over sendromu
  • Yumurta dondurmayı düşünen kadınlar
  • Kemoterapi gibi yumurtalıklara zarar verici tedavi öncesi doğurganlığı koruma
  • Üreme çağında yumurtalık cerrahisi olacak kadınlarda ameliyat öncesi
  • BRCA-1-2 (yumurtalık meme kanser riskini artıran gen mutasyonları, FMR1 (fraxil x mental retardasyon ) geni mutasyonu olan kadınlar

Yumurtalık Rezervini Değerlendiren Başlıca Testler Nelerdir?

Yumurtalık rezervini değerlendirmede esas olan muayenedir. Vajinal ultasonografi ile antral follikül sayımı yumurtalık rezervi değerlendirmede önemlidir.

Muayene ile birlikte AMH (antimülleriyan hormon), FSH (follikül stimülan hormon), E2 (estradiol) seviyelerinin kanda ölçümü ile yumurtalık rezervi değerlendirilir.

Hemen hemen tüm ovaryen rezerv testleri , herhangi bir zamanda FSH’ye duyarlı olan follikül grubunun büyüklüğü ile ilişkilidir. Transvajinal ultrasonografi ile değerlendirilen antral follikül sayısı,  bu grubu doğrudan görsel olarak değerlendirmeyi sağlar. Antral follikülleri çevreleyen granuloza hücreleri tarafından üretilen endokrin belirteç olan AMH, miktarın doğrudan bir belirtecini sağlar. Son birkaç on yıldır kapsamlı bir şekilde incelenen bazal FSH, en dolaylı belirteci sağlar. Yaşın ilerlemesiyle birlikte, estradiol salınımındaki azalma nedeniyle FSH salınımı üzerinde negatif geri bildirim azalır ve bu da FSH seviyelerinin artmasına yol açar

Antral Follikül sayısı (AFS) Nedir ve Nasıl ölçülür?

Antral follikül sayımı (AFS) adet kanamasının ilk günlerinde (2-4.gün) ultrasonda gözlenen her iki yumurtalıktaki folliküllerin toplamıdır. 2 boyutlu düzlemde en büyük ortalama çapı 2-10 mm olan folliküller sayılır. Düşük AFS, tüp bebek tedavisi  sırasında yumurtalık stimülasyonuna zayıf yanıtı ile ilişkilidir, ancak gebelik için zayıf öngörülebilirliği vardır. AFS sayısının fazla olması da tüp bebek tedavisinde fazla yanıtı yani OHSS risk yüksekliğini gösterir.

Hem AFS hem de AMH, OHSS açısından en büyük risk altında olanları tahmin etmek için güçlü belirteçlerdir.

AMH Testi Nedir?

Antimullerian hormon (AMH), Mullerian inhibe edici madde, Mullerian inhibe edici faktör ve Mullerian inhibe edici hormon olarak da adlandırılmaktadır. Kadınlarda yumurta hücrelerinin içinde bulunduğu follikülün granüloza hücrelerinden sentezlenir. AMH, ilk kez 1993 yıllında ilk folliküler sıvıda tespit edilmiştir.

Kız bebeklerin yumurtalıkları  doğmadan önce 36. Gebelik haftasında AMH üretmeye başlar. AMH seviyeleri adölesan dönemde artarak 25 yaş civarında pik yapar, daha sonra seviyesi düşerek menopozdan bir kaç yıl öncesinde ölçülemeyecek düzeye gelir. AMH testi adet gününden bağımsız siklus boyunca herhangi bir zamanda yapılabilir.

Bazı çalışmalarda AMH seviyelerinin yumurtlaması düzenli olan kadınlarda menstüral siklus boyunca göreceli olarak değişmediğini belirtmesine rağmen diğer çalışmalar 1 adet döngüsü içinde önemli dalgalanmalar olduğu belirtilmiştir. Bu konu tartışılmaya devam etse de AMH seviyesindeki anlamlı dalgalanmaların genç kadınlarda ve AMH seviyeleri yüksek kadınlarda olduğu görülmüştür. Düşük over rezervine sahip (genellikle yaşlı kadınlar) kadınlarda AMH seviyelerinde anlamlı dalgalanmalar izlenmez.

Tüm over rezerv testlerinin arasında AMH en erken ve en hassas olarak kabul edilir.

AMH Testi Nasıl Yapılır?

AMH testi, damardan alınan kan örneğinden çalışılır. Açlık ve tokluk kan testini etkilemez. Adet döneminde bakılması şart değildir.  Siklusun herhangi bir döneminde yapılabilir. AMH test istemi muayene sonrası kadın hastalıkları ve doğum uzmanı tarafından yapılmalı ve değerlendirilmelidir.

Ankara Çukurambar’da olan kliniğimizde kan alınıp anlaşmalı laboratuvara gönderilerek AMH testi çalışılmaktadır.

AMH Testinde Düşük ya da Yüksek Değerler Ne Anlama Gelir?

AMH  folikül havuzu ile güçlü bir korelasyon gösterir, kronolojik yaş ile ters bir korelasyona sahiptir.  Tüp bebek tedavisinde yumurtalık yanıtını güvenilir bir şekilde tahmin eder.

28 çalışmanın meta analizinde düşük AMH seviyelerinin düşük over rezervi için, yüksek AMH seviyelerinin polikistik over sendromu ve over hiper stimülasyon sendromu için  iyi bir belirteç olduğu gösterilmiştir.

 

Ohss Tedavisi (Ovarian Hiperstimulasyon)

 

AMH yumurta miktarının önemli bir belirteci olmakla beraber yumurta kalitesini tahmin etmede yetersizdir.

Bir hastanın AMH test sonuçlarını yorumlarken  over rezervinin yanlış değerlendirilmesinden kaçınmak için olası AMH düzeyine etki eden faktörlerin bilinmesi önemlidir

  • PKOS (polikistik over sendromu ) yüksek AMH seviyeleri ile ilişkilidir. https://www.guzinbasci.com/polikistik-over-sendromu-tedavisi/
  • Doğum kontrol hapları AMH seviyelerini azaltabilir. AMH seviyeleri genellikle 3-4 ay içinde hapların  kesilmesiyle normal seviyeye geri döner.
  • Çevresel ve yaşam tarzı faktörleri arasında sigara, düşük D vitamin düzeyleri,  obezite, daha düşük AMH seviyeleri ile ilişkilendirilmiştir.
  • Yumurtalık ameliyatlarıi, endometriozis over rezervini azalttığı için AMH seviyelerini düşürür.
  • Alkol alımı ve egzersiz ile AMH seviyeleri arasında ilişki gösterilememiştir.
  • Beyaz ırkta AMH seviyeleri daha yüksektir.
  • Gebelikte AMH seviyesi azalır.

AMH Gebelik Şansını Gösterir mi?

AMH gebelik şansını gösteren bir test değildir. Ayrıca yumurta kalitesi hakkında bilgi vermez. AMH yumurtalık  rezervi yani yumurta sayısı hakkında bilgi verir.

Gebelik olabilmesi için düzenli ve sağlıklı yumurtlama , sağlıklı rahim, döl yatağı, tüpler ile sağlıklı sperm olmalıdır. Yani gebelik şansını gösteren pek çok faktör vardır.

Yumurta kalitesi kadın yaşı ile ilgilidir. Bununla birlikte, tüp bebek için yumurtalıkların uyarılması protokolu seçimi, yumurtalık uyarıcı ilaç dozunun belirlenmesinde AMH yararlıdır.

Şu ana kadar ovariyen rezerv testlerinin gerçek doğurganlık tahmini yapmada bir rolü gösterilememiştir.

FSH Testi Nedir, Nasıl ve Hangi Dönemde Yapılır?

Yumurtalık rezervinin bir belirteci olarak erken foliküler faz yani adet döngüsünün ilk günlerinde (bazal) FSH kullanımı, yaklaşık 30 yıldır süregelmektedir. Kanda FSH seviyesi siklus boyunca dalgalanmalar gösterdiğinden test adet kanamasının 2 yada 3. Günü yapılmalıdır. Bu test over rezervinin dolaylı bir göstergesidir. Yüksek FSH değerleri düşük over rezervini göstermekle beraber, düşük over rezervi olan pek çok kadının FSH değeri normal aralıktadır. Yüksek FSH değeri 40 yaş altı kadınlarda direkt düşük over rezervini ya da düşük gebelik elde etme ihtimalini göstermez, tekrarlayan FSH testleri yapılmalıdır.

OHSS’yi tahmin etme açısından ise FSH’nin herhangi bir değeri yoktur.

FSH testi, damardan alınan kan örneğinden çalışılır. Aç, tok olma test sonucunu etkilemez

FSH ve Estradiol Testleri Birlikte mi Değerlendirilir?

Evet birlikte değerlendirilmelidir. FSH testinin duyarlılığının artırılması için estradiol seviyeleri ile kombine edilmesi gerekmektedir. Çünkü normal FSH seviyelerinde estradiol seviyelerinin yüksek olması düşük over rezervinin bir göstergesidir.

Klomifen Sitrat Zorluk Testi (CCCT) Nedir, Ne Amaçla Yapılır?

Klomifen sitrat challenge testi, klomifen alımından önce ve sonra FSH ve estradiol seviyelerinin ölçümünü içerir.

Adet kanamasının 3. gunu FSH bakılır. Daha sonra siklusun 5-9. gunleri arasında 100mg/gün klomifen sitrat verilir. Siklusun 10. gunu tekrar FSH bakılır ve 10. gun FSH yüksek çıkarsa test düşük over rezervini gösterir. AMH ölçümünün yumurtalık rezervinde iyi bir belirteç olması nedeniyle günümüzde  CCCT kullanılmamaktadır.

Yumurtalık Rezervi Testlerinin Sonuçları Nasıl Yorumlanır?

Yumurtalık rezervini etkileyen en önemli parametre kadının yaşıdır. Yumurtalık rezervi kadının yaşı, antral follikül sayısı ve hormon sonuçlarına göre yorumlanır. 35 yaş üzerinde olmak, antral follikül sayısında azalma ve düşük AMH değerleri yumurtalık rezervinin azaldığını gösterir. Aynı AMH ve follikül sayısına sahip olan 20 li yaşlarda ve 40 lı yaşlarda iki kadından genç olanın anne olma şansı daha yüksektir.

Yumurtalık Rezervi Testlerinde Normal ve Anormal Değerler nelerdir?

Yumurtalık rezervi iyi diyebilmek için

  • Kadın yaşı 35 altında olmalı
  • Antral follikül sayısı 10-15 olmalı
  • Adetin 2- 3. günü bakılan serum estradiol değeri < 80 pg/mL, FSH değeri  5-10 mIU/ mL olmalı
  • AMH değeri (uygun eşik değerle ilgili bir görüş birliği olmamakla birlikte)

1-3,5 ng/mL arasında olmalıdır.

Yumurtalık Rezervi Testleri Tüp Bebek Tedavisinde Neden Önemlidir?

Yumurtalık rezerv testleri, yumurtalık uyarım protokolü ve ilaç dozunu kişiye özel planlamak için önemlidir. Ancak ideal tedavi planına rağmen istenen yumurtalık cevabı alınamayabilir. Yumurtalık rezerv testleri dışında kadının yaşı, kilosu, diğer sağlık sorunları, insülin direnci, androjen fazlalığı, sigara içimi gibi faktörler tedavi başarısını etkiler. Sağlıklı bir gebelik için sağlıklı bir yumurta hücresi sağlıklı bir sperm hücresi gereklidir.

Yumurtalık Rezervi Testleri Hangi Sıklıkla Yapılmalıdır?

Rezerv testlerinin hangi sıklıkla yapılması gerektiğine dair bir fikir birliği yoktur. 6 ay yada yıllık yapılan muayenede antral follikül sayısında azalma görüldüğünde tekrar hormon testleri yapılabilir.

Yumurtalık Rezervi Testlerinin Gebe Kalma Şansına Etkisi Nedir?

Şu ana kadar yumurtalık rezerv testlerinin gerçek doğurganlık tahmini yapmada bir rolü gösterilememiştir. Ancak düşük over rezervi tanısı konulduğunda gebelik planını  erkene alma konusunda danışmanlık verilmelidir.

Yumurta Rezervi Düşük Olan Bir Kadın Gebe Kalabilir mi?

Evet gebe kalabilir. Kadın 20 li yaşlarda ise, yumurtlaması oluyorsa ve başka problem yoksa kendiliğinden gebe kalması için bir süre tanınmalıdır. Yumurta rezervi düşük olan kadınlar uygun tedavi protokolleri ile gebe kalabilirler. Yumurta rezervi düşük olan kadınlara gerekli bilgilendirme yapılmalı ve zamanın önemi vurgulanmalıdır.  Yumurta rezervi iyice azaldığında  yumurta dondurma ve tüp bebek tedavi başarısı azalmaktadır.

Yumurtalık Rezervi Testleri ile Erken Menopoz Riski Anlaşılabilir mi?

Bazı çalışmalar, AMH’nin yaşla birlikte geç üreme çağındaki kadınlarda menopoz zamanını makul bir doğrulukla tahmin edebileceğini öne sürmüştür.  Bununla birlikte, daha genç üreme çağındaki kadınları (21 – 46 yaş)  kapsayan Hollanda’da yapılan birçalışmada AMH, doğal menopozdaki yaşlar için öngörücü iken, erken menopoz tahmininde başarısız olarak görülmüştür. AMH değerine bakarak bir kadının ne zaman menopoza gireceğini tahmin etmek mümkün değildir.

Yumurtalık Rezervi Testleri Gebeliği Geciktirmek İsteyen Kadınlar İçin Neden Önemlidir?

Evlilik ve anne olma yaşını ertelemek isteyen kadınların yumurtalık rezervi değerlendirilmelidir. Ancak yumurtalık rezervi iyi olarak görünse de 38 yaş sonrası kadınlarda gebelik şansının azaldığı bilinmelidir. Evli kadınlar tüp bebek tedavisi ile elde edilen embriyoları dondurup daha ileri yaşta anne olabilirler. Bekar olanların yumurta dondurabilmeleri isteğe bağlı değildir. Yasal olarak AMH değeri 1 ng/mL altında olan bekar kadınlar yumurta dondurabilirler. https://www.guzinbasci.com/yumurta-dondurma-islemi/

Yumurtalık Rezervi Nasıl Artırılır, Yumurta Rezervini Artırmak Mümkün müdür?

Yumurta rezervini artırmak ne yazık ki mümkün olmamakla beraber azalma seyri belki yavaşlatılabilir. Düzenli egzersiz, sağlıklı beslenme, sigara içmeme, yeterli uyku, kimyasallardan uzak kalmanın üreme sağlığını olumlu etkilediği bilinmektedir.

Yumurtalık rezervini artırmak için yumurtalıklara PRP uygulamasının  yumurta sayısını artırsa da gebelik şansını artırmadığı bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Bazı antioksidanların doktor kontrolünde kullanımı faydalıdır.

Hangi Sağlık Sorunları Yumurtalık Rezervini Etkileyebilir?

Yumurtalık cerrahisi, yumurtalık kanseri, endometriozis, kemoterapi gibi yumurtalıklara zarar verici tedavi alınması, BRCA-1-2  FMR1 (fraxil x mental retardasyon ) geni mutasyonu, Turner Sendromu, otoimmun hastalıklar, sigara içimi  yumurtalık rezervini olumsuz etkilemektedir.

Yumurtalık Rezervi Testleri Sonucunda Hangi Adımlar İzlenmelidir?

Yumurtalık rezervi değerlendirildikten sonra hangi adımların izlenmesi gerektiğine yaşınız, diğer bulgularınıza göre doktorunuzla karar vermelisiniz.

  • Sağlıklı beslenmeye,sigara içmemeye, düzenli uyku ve fiziksel aktiviteye özen göstermelisiniz.
  • Evlisiniz ve yumurtalık rezerviniz iyi de olsa anne olma planınız 35 yaşından önce olmalı
  • Evlisiniz, 30 yaş altında ve yumurtalık rezerviniz az ise, düzenli adet görüyorsanız doğal gebelik için bir süre zaman tanınabilir. Yaş ileri ise vakit kaybetmeden tüp bebek tedavisi uygulamak gereklidir.
  • Bekarsınız ve yumurtalık rezerviniz az ise yumurta dondurma tedavisi ile ileride anne olma şansınız olabilir. Ancak düşük rezervi olan kadınlarda yumurtalık uyarımı ile az sayıda yumurta toplanabilmekte ve ideal yumurta sayısına ulaşmak için bir kaç tedavi siklusu gerekmektedir.
  • Yumurtalık rezerv testlerinde yüksek AMH değeri ve vajinal ultrasonografi ile izlenen çok sayıda follikül varlığı polikistik over sendromu ile ilişkilidir. Çok sayıda follikül olsa da yaş ilerlemesi ile yumurta kalitesinin azaldığı bilinmelidir. Bu grup kadınlarda yumurtlama tedavisi, aşılama tedavisi yada tüp bebek tedavisi yapılmaktadır.

Sizin de adet düzensizliğiniz, ailenizde erken menopoz hikayesi, endometriozis, yumurtalık kistleri, otoimmun hastalığınız varsa yada doğurganlık durumunuz hakkında bilgi almak istiyorsanız Ankara Çukurambar’da olan kliniğimizde muayene olabilir, yumurtalık rezerv testlerinizi yaptırabilirsiniz. Yumurtalama tedavisi, aşılama tedavisi, tüp bebek tedavisi ve yumurta dondurma tedavisi olmak üzere tüm tanı ve tedaviler kliniğimizde yapılmaktadır.

Tlf: 03122877079

Referanslar:

  • Macer, M.L. and H.S. Taylor, Endometriosis and infertility: a review of the pathogenesis and treatment of endometriosis-associated infertility. Obstet Gynecol Clin North Am, 2012. 39(4): p. 535-49
  • Stephen EH, Chandra A. Declining estimates of infertility in the United States: 1982–2002. Fertil Steril. 2006;86:516–23.
  • Seifer DB, MacLaughlin DT, Penzias AS, et al. Gonadotropin-releasing hormone agonist- induced di erences in granulosa cell cycle ki- netics are associated with alterations in follicular fluid mullerian-inhibiting substance and androgen content. J Clin Endocrinol Metab 1993;76:711-4.
  • Behringer RR, Finegold MJ, Cate RL. Mullerian-inhibiting substance function during mammalian sexual development. Cell 1994;79: 415-25.
  • Durlinger AL, Kramer P, Karels B, et al. Control of primordial follicle recruitment by anti- mullerian hormone in the mouse ovary. Endo- crinology 1999;140:5789-96
  • Rajpert-De Meyts E, Jorgensen N, Graem N, Muller J, Cate RL, Skakkebaek NE. Expression of anti-mullerian hormone duringnormal and pathological gonadal development: association with di erentiation of Sertoli and granulosa cells. J Clin Endocrinol Metab 1999;84:3836-44.
  • Fanchin R, Taieb J, Lozano DH, Ducot B, Frydman R, Bouyer J. High reproducibility of serum anti-mullerian hormone measurements suggests a multi-staged follicular secretion and strengthens its role in the assessment of ovarian follicular status. Hum Reprod 2005;20: 923-7.
  • Van Disseldorp J, Lambalk CB, Kwee J, et al. Comparison of inter- and intra-cycle vari- ability of anti-mullerian hormone and antral folli- cle counts. Hum Reprod 2010;25:221-7.
  • Wunder DM, Bersinger NA, Yared M, Kretschmer R, Birkhauser MH. Statistically sig- nificant changes of antimüllerian hormone and inhibin levels during the physiologic menstrual cycle in reproductive age women. Fertil Steril 2008;89:927-33.
  • Kissell KA, Danaher MR, Schisterman EF, et al. Biological variability in serum anti-mullerian hormone throughout the menstrual cycle in ovulatory and sporadic anovulatory cycles in eumenorrheic women. Hum Reprod 2014;29: 1764-72.
  • Sowers M, McConnell D, Gast K, et al. Anti- mullerian hormone and inhibin B variability dur- ing normal menstrual cycles. Fertil Steril 2010;94:1482-6.
  • Overbeek A, Broekmans FJ, Hehenkamp WJ, et al. Intra-cycle uctuations of anti-mullerian hormone in normal women with a regular cycle: a re-analysis. Reprod Biomed Online 2012;24:664-9.
  • Hansen KR, Hodnett GM, Knowlton N, Craig LB. Correlation of ovarian reserve tests with histologically determined primordial follicle number. Fertil Steril 2011;95:170-5.
  • Kelsey TW, Anderson RA, Wright P, Nelson SM, Wallace WH. Data-driven assess- ment of the human ovarian reserve. Mol Hum Reprod 2012;18:79-87.
  • Majumder K, Gelbaya TA, Laing I, Nardo LG. e use of anti-mullerian hormone and antral follicle count to predict the potential of oocytes and embryos. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol 2010;150:166-70.
  • Yates AP, Rustamov O, Roberts SA, et al. Anti-mullerian hormone-tailored stimulation protocols improve outcomes whilst reducing adverse e ects and costs of IVF. Hum Reprod 2011;26:2353-62.
  • Broer SL, Eijkemans MJ, Sche er GJ, et al. Anti-mullerian hormone predicts menopause: a long-term follow-up study in normoovulatory women. J Clin Endocrinol Metab 2011;96: 2532-9.
  • Sowers MR, Eyvazzadeh AD, McConnell D, Yosef M, Jannausch ML, Zhang D, Harlow S, Randolph Jr JF. Anti-mullerian hormone and inhibin B in the definition of ovarian aging and the menopause transition. J Clin Endocrinol Metab. 2008; 93: 3478–83.59. Pigny P, Jonard S, Robert Y, Dewailly D. Serum anti-mullerian hormone as a surrogate for antral follicle count for definition of the polycystic ovary syndrome. J Clin Endocrinol Metab 2006;91:941-5.
  • Dewailly D, Gronier H, Poncelet E, et al. Diagnosis of polycystic ovary syndrome (PCOS): revisiting the threshold values of follicle count on ultrasound and of the serum AMH level for the definition of polycystic ovaries. Hum Reprod 2011;26:3123-9.
  • Freour T, Masson D, Mirallie S, et al. Active smoking compromises IVF outcome and a ects ovarian reserve. Reprod Biomed Online 2008;16:96-102.
  • Plante BJ, Cooper GS, Baird DD, Steiner AZ. e impact of smoking on anti- müllerian hormone levels in women aged 38 to 50 years. Menopause 2010;17:571-6.
  • Waylen AL, Jones GL, Ledger WL. E ect of cigarette smoking upon reproductive hormones in women of reproductive age: a retrospective analysis. Reprod Biomed Online 2010;20:861-5.
  • Dennis NA, Houghton LA, Jones GT, van Rij AM, Morgan K, McLennan IS. e level of serum anti-mullerian hormone correlates with vitamin D status in men and women but not in boys. J Clin Endocrinol Metab 2012;97:2450-5.
  • Hendriks DJ, Mol BW, Bancsi LF, te Velde ER, Broekmans FJ. Antral follicle count in the prediction of poor ovarian response and pregnancy after in vitro fertilization: A metaanalysis and comparison with basal follicle-stimulating hormone level. Fertil Steril. 2005;83:291–301.
  • Broekmans FJ, Kwee J, Hendriks DJ, Mol BW, Lambalk CB. A systematic review of tests predicting ovarian reserve and IVF outcome. Hum Reprod Update. 2006;12:685–718.
  • Seifer DB, MacLaughlin DT, Christian BP, Feng B, Shelden RM. Early follicular serum mullerian-inhibiting substance levels are associated with ovarian response during assisted reproductive technique cycles. Fertil Steril. 2002;77:468–71.
  • Broer SL, Eijkemans MJ, Sche er GJ, et al. Anti-mullerian hormone predicts menopause: a long-term follow-up study in normoovulatory women. J Clin Endocrinol Metab 2011;96: 2532-9.
  • Finkelstein JS LH, Burnett-Bowie S-AM, Santoro N, et al. Utility of anti-mullerian hor- mone for predicting the time to final menstrual period: the Study of Women’s Health Across the Nation (SWAN). Endocrine Society Meeting 2016.
  • Depmann M, Eijkemans MJ, Broer SL, et al. Does anti-mullerian hormone predict meno- pause in the general population? Results of a prospective ongoing cohort study. Hum Reprod 2016;31:1579-87.