Genital bölgede olan HPV (human papilloma virus) enfeksiyonları seksüel alışkanlıklarla ilgilidir. HPV ve rahim ağzı kanseri arasındaki ilişki artık kesinleşmiştir.
Papillomaviruslar pek çok hayvan türünde bulunmasına rağmen, HPV insan dışı konaktan bulaşmaz.
Kadınların % 50 sinden fazlasında ilk ilişkiden sonra ki 4 yıl içinde HPV olabilir. Doğurganlık çağında ki kadınların %25 inin genital bölgesinde HPV olabildiği için genital siğil ve HPV enfeksiyonu olan pek çok gebe bize başvuruyor. Klinik HPV enfeksiyonu gebelerin % 1,5- 5 inde mevcuttur.
Hpv Nedir? Nasıl Bulaşır?
HPV halk arasında genital siğil olarak bilinen, üreme organlarında cilt ve mukozaları tutan bir DNA virusu olan human papilloma virusudur. Genital siğil tıp dilinde kondiloma akuminata ya da kondilom olarak adlandırılır. HPV rahim ağzına yerleştiğinde kanserojen etki gösterebilir.
HPV cinsel yolla, gebelikte ve doğumda anneden bebeğe, çocuklarda tükrük ve nesnelerle, HPV nin koter ve lazerle tedavisi sırasında hava yoluyla cerraha bulaşır. Genital HPVnin bulaşma şekli genellikle cinsel ilişkidir. Tam bir cincel ilişki olmasa da ten tene temasla, oral-anal seksle bulaşabilir. Nesnelerden HPV’nin bulașması tartıșmalı bir konudur. HPV’nin tuvalet, banyo gibi yüzeylerden bulaștığına dair iddialar olsa da kanıtlanmış vaka yoktur. HPV ile temas eden tıbbi malzemeler dezenfekte edilmeli, sağlık personeli eldiven kullanımına dikkat etmelidir.
HPV Enfeksiyonunun Belirtileri Nelerdir?
HPV enfeksiyonlarının çoğu belirti vermemekle beraber değişik klinik tablolar görülebilir. Yaklaşık 40 tip HPV genital bölge enfeksiyonundan sorumludur. HPV tipleri düşük riskli yada yüksek riskli olarak tanımlanır.
Düşük riskli olanlar genital siğillerden sorumlu olup genital bölgede ciltten kabarık, ağrısız papiller lezyon yani siğil olarak belirti verir. Genital siğiller tıpda kondilom olarak adlandırılır.
Yüksek riskli HPV tipleri rahim ağzına yerleşir ve çoğu kez belirti vermez. Belirtiler spesifik olmamakla beraber klasik tedavi yöntemlerine cevap vermeyen akıntı, ilişki sonrası kanama, pap smear testinde anormal hücrelerin görülmesi şeklinde kendini gösterir. Pek çok kadında siğil olmadan HPV pozitifliği söz konusudur.
HPV Genital Siğli Gebe Kalmaya Engel mi?
HPV kadınlarda doğurganlığı etkilemez. Gebeler enfeksiyonun bebeğe geçmesinden endişe duyarlar. Bu nedenle genital siğiller tedavi olduktan sonra gebelik olması psikolojik açıdan faydalıdır ve tedavi sonrası gebelik panlanmalıdır.
Erkeklerde HPV olması spermlerin dölleme yeteneğini olumsuz etkiler.
HPV geçmişi olanların gebe kalmasında sakınca yoktur. Gebelik olduğunda anne adayı HPV geçirdiğine dair doktorunu bilgilendirmelidir.
HPV Hamilelik Sırasında Nasıl Teşhis Edilir?
HPV genital siğile neden olmuşsa gebelerin çoğu genital bölgesinde siğilleri farkeder ve doktor tarafından muayene ile siğillere tanı konulur. HPV olduğundan emin olunamayan siğiller gebede lokal anestezi ile çıkarılarak incelemeye gönderilir.
Genellikle rahim ağzında olan HPV belirti vermez. Ancak gebede siğil varsa, papsmear testi ve HPV DNA testi yapılarak teşhis edilir. 30 yaşın üzerindeki gebelerde, pap testi ile birlikte HPV testi de uygulanabilir.
Hamilelik Döneminde HPV Varlığında Nasıl Bir Yol İzlenir?
Gebeler HPV tanısı konulduğunda virüsün bebeğe zarar vermesinden endişe duyarlar. HPV bebekte anomaliye, özüre neden olan bir virüs değildir. Çok düşük bir olasılıkla bebeğe bulaşarak solunum yolunda papiller lezyonlara neden olabilir.
Gebelikte genital siğiller çoğalarak normal doğumu engeleyecek boyuta gelebilir. Bu nedenle çoğalma eğiliminde olan genital siğiller tedavi edilmelidir. Doğum öncesi genital siğillerin tedavi edilmesi siğilin kanama ve bebeğe bulaşma riskini azaltır. Genital siğiller koparılmamalı, jilet kullanılmamalıdır.
Genital siğili olan, siğili olmadan HPV pozitif smear testi normal olan gebeler endişelenmemeli doktorunun takip protokolüne uymalıdırlar.
HPV ile enfekte olan gebelerin sağlıklı beslenmeleri, sigara içmemeleri gereklidir. Vitamin ve demir eksikliği varsa reçete edilen ilaçlar düzenli olarak kullanılmalıdır.
Lohusalık döneminde genital siğil varlığında genital bölgeye dokunma sonrası eller sabunla yıkanmalı, bebeğe eller yıkandıktan sonra dokunulmalıdır.
Hamilelikte Genital Siğiller Neden Artar?
Genital siğiller gebelikte aynı kalabilir ancak genellikle çoğalma eğilimindedir. Genital siğillerin gebelikte bağışıklık sisteminin zayıflaması ve gebelikte artan hormonlar nedeniyle çoğaldığı düşünülmektedir.
Hamilelikte HPV Nasıl Tedavi Edilir?
Genital siğillerin gebelik olsun olmasın kendiliğinden iyileşme şansı vardır. Siğillerin boyutu, sayısı, lokalizasyonuna göre tedavi yöntemi belirlenir. Siğiller az ve şikayete neden olmuyorsa tedavi doğum sonrasına ertelenebilir. Gebelikte siğiller lazer, kriyo, elektrokoter yada cerrahi eksizyon ile tedavi edilir.
HPV enfeksiyonu rahim ağzında ise yani HPV testi pozitif ve smear normalse takip edilir. Smear sonucında anormal hücreler varsa rahim ağzı kolposkopi ile incelenir. Şüpheli lezyonlardan gerekli ise biopsi alınabilir. Ancak gebelikte endoservikal küretaj yapılmaz. Kanser öncüsü hücreler görülse de tedavi doğum sonrasına bırakılır. Biopsi de kanser tanısı konulursa cerrahi girişim gebelik haftasına göre planlanır.
HPV ve Doğum
HPV enfeksiyonu olan gebeler, HPV enfeksiyonunun doğumda bebeğe geçişi ile ilgili endişe duyarlar. Bebeklere HPV enfeksiyonu doğum kanalından bulaşabildiği gibi, doğumdan önce anne kanından plasentaya geçerek de bulaşabilir.
HPV, kadınların rahim ve tüplerinde tespit edilebilmekle beraber, gebe kadınların amnion sıvısında, amnion- koriyon zarında, plasentada da tespit edildiğinden, bebeğe bulaşma yolunun sadece vajinal doğum olmadığı bilinmektedir.
Ancak vajinal doğumda HPV bulaşma riski, sezaryana göre daha yüksektir. 10 saatten uzun süren vajinal doğumda risk daha da artar. Vajinal doğumda bulaşma riski %18, sezaryen doğumda %8 dir. Genital bölgede doğumu engelleyecek büyüklükte genital siğil varsa doğum şekli sezaryen olmalıdır. HPV enfeksiyonu, genital siğili olan gebe kadınlar doğumun şekline doktoru ile karar vermelidirler. HPV hikayesi olan kadınlar, mutlaka doktorunu bilgilendirmelidirler.
Genital Siğil Doğumu Engeller mi?
Genital siğiller gebelik seyrini etkilemez. Ancak fazla büyüyerek ve çoğalarak doğum kanalında kanama riski, doğum kanalını kapama riski oluşturabilir ve normal doğumu engelleyebilir. Böyle durumda sezaryen ile doğum gerçekleştirilir.
HPV Doğum Sırasında Bulaşır mı?
HPV nin vajinal doğumda bebeğe bulaşma riski az da olsa vardır. Doğumun sezaryenle gerçekleşmesi HPV bulaşma riskini azaltır ancak sıfırlamaz. Genital siğil varsa doğum öncesi siğillerin tedavi edilmesi bebeğe bulaşma riskini azaltır.
HPV Anneden Bebeğe Geçer mi?
Gebelerin en büyük kaygısı enfeksiyonun bebeğe bulaşmasıdır. Gebe kadınların amnion sıvısında, amnion- koriyon zarında, plasentada HPV tespit edildiğinden, bebeğe bulaşma yolunun sadece vajinal doğum olmadığı bilinmektedir. Bebeklere HPV enfeksiyonu doğum kanalından bulaşabildiği gibi, doğumdan önce anne kanından plasentaya geçerek de bulaşabilir.
HPV Bebeğe zarar Verir Mi?
HPV bebeğe anne karnında bulaşsa bile özür, anomali, gelişme geriliğine neden olmaz. Bebeğe HPV bulaşmış olsa dahi ilk 1 yıl içinde azalır ve kendiliğinden geçer. Bebekte kalıcı HPV enfeksiyonu riski Finlandiya’da yapılan bir çalışmaya göre %1.5 dur.
Gebeliği sırasında genital siğili olan her 100.000 kadının 7 sinin çocuğunun solunum yolunda HPV e ait papiller lezyonlar olabilir. Bu vakalarda kanserleşme riski %3-5 dir.
Bebeğe HPV Bulaştığı Nasıl Anlaşılır?
Yenidoğanda HPV testi yapılamaz. HPV bulaşan bebeklerde solunum yolunda papiller lezyonlar olursa süt çocukluğu döneminde ses bozukluğu, ses kısıklığı gibi şikayetlere neden olur. Bebeğin yada çocuğun ağız, boğaz, gırtlak muayenesinde papiller lezyonların görülmesi ile HPV enfeksiyonundan şüphelenilir .Papiller lezyonlardan alıñan biopsiler ile HPV tanısı konur. Genellikle 3 yaşından sonra belirti verir.
Doğumdan Sonra HPV’nin Yönetimi
Doğum sonrası aktif siğillerin bir kısmı kendiliğinden geçer. Doğumdan 40 gün sonra siğiller geçmedi ise tedavi edilir. Rahim ağzında HPV varsa smear mutlaka yapılmalı, HPV tipine ve smear sonucuna göre gereken incelemeler ( kolposkopi ) ve tedaviler uygulanmalıdır. Anne doğumdan 40 gün sonra HPV aşı programına alınmalıdır.
Hamilelikte HPV Aşısı Yapılır mı?
HPV aşısı dünya genelinde ve ülkemizde 2007 den bu yana yapılmaktadır. 2008 de genital siğil görülme oranı, aşıyla beraber %25 azalmıştır. HPV aşısı ve rahim ağzı kanseri tarama testi olan papsmear konusunda bilinçlenme ile ülkemizde dünya genelinde rahim ağzı kanseri görülme oranı düşmüştür.
Gebelikte HPV aşısı ile ilgili bilimsel bir çalışma yoktur. Gebelikte kullanımı önerilmemektedir. Canlı virus aşısı olmadığı için gebe olduğunun farkında olmadan aşı yaptıran gebelerin bebeklerinde olumsuz bir etki gösterilmemiştir. Aşı bir doz yapıldı ise doğumdan 6 hafta sonra aşı takvimi yeniden başlanır. Gebelikte iki doz yapıldı ise 3. doz doğumdan 6 hafta sonra yapılır.. Aşı olan gebenin kürtaj olmasına, gebeliğini sonlandırmasına gerek yoktur. Gebelik planlayan, HPV aşısı olmak isteyen gebeler adetli iken yada adetin ilk 10 günü içinde aşı olabilirler.
Anneler doğum sonrası lohusalık atlatıldıktan sonra yani doğumdan 6 hafta sonra HPV aşısı olabilir, bebeklerini güvenle emzirebilirler.
HPV den Korunmak İçin Ne Yapmalı?
Human Paplilloma Virus, ten tene temasla da bulaşabilen bir hastalıktır. Korunabilmenin en etkili yolu cinsel temas olmadan önceki yaşlarda yani ergenlikte kız ve erkek çocukların aşı olmalarıdır.
- HPV aşısı: Aşı en önemli korunma yöntemidir. Aşı mukozal salgılarda antikor miktarını artırarak, virusun buradan içeri girmesini immünolojik olarak önlemektedir. Tüm HPV tiplerine karşı korumasa da en sık genital siğile neden olan tip 6 ve tip 11 e, en sık rahim ağzı kanserine neden olan tip 16 ve tip 18 e karşı korur. Ten tene temasla bulaşma özelliğinden dolayı tam bir cinsel birleşme olmasa da bulaşabilir. Bakire ama ten tene temas hikayesi olan genç kızlarda da HPV görülebilir. Tam ispatlanamasa da HPV ile kontamine olmuş tuvalet, havlu, peçetelerle de bulaşma olduğu iddia edilmektedir. Bebeği HPV den korumanın tek yolu gebelik öncesi aşı olmaktır.
- Tek eşlilik tüm cinsel yolla bulaşan hastalık riskini azalttığı gibi HPV enfeksiyon riskini de azaltır.
- Kondom özenle kullanılsa da tam koruma sağlamaz. HPV penis dışında tüm genital bölgede olabilir. Tüm bölgeyi kapatmak imkansızdır. Gözle görülür genital siğil varken cinsel ilişki olmamalı, siğil tedavi edilmelidir. Kısmen de olsa kondom kullanımı tüm cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı koruyucudur.
- Düzenli jinekolojik muayene: HPV kendini genital siğil olarak gösterir. Diğer bir belirtisi de rahim ağzı kanseri tarama testi olan papsmearde anormal hücrelerin görülmesidir. Cinsel ilişkisi olan her kadına 21 yaşından sonra smear ile tarama önerilir ve 3 yıl boyunca yılda 1 tekrarlanır. Smearler normal ise takiplere 3 yılda 1, 65 yaşına kadar devam edilir. Rahim ağzından rutin HPV testi yapılması 30 yaşından önce önerilmez. Çünkü 30 yaşına kadar kadınların yarısı HPV ile karşılaşır ve %90 olasılıkla vücuttan temizlenir. HPV pozitif olması, zaten kendiliğinden düzelme olasılığı yüksek olan bu enfeksiyonun gösterilmesi moral bozucu olur, genç kadınların anksiyetesi artar, smear normalse beklemek dışında yapacak bir şey de yoktur. Ayrıca pahalı bir testtir. Sadece papsmear anormallikleri yada 30 yaşından sonra yapılmalıdır. Anne adayları gebelik planladıklarında mutlaka muayene olmalıdır.
- Bağışıklık sisteminin güçlü olması: İdeal kiloda olmak, işlenmiş gıdalardan uzak kalmak, sağlıklı beslenmek, hareketli yaşam bağışıklık sistemini güçlü kılar. Sigara içmek % 27 HPV görülme riskini artırır.
- HPV olan gebelerin sezaryenle doğum yapması bebeğe HPV bulaşma riskini azaltır.
