Yumurtlama tembelliği ne yazık ki ülkemizde yumurtlaması olmayan yada düzenli yumurtlamayan ve gebe kalamayan kadınlara, durumunu açıklamak için ifade edilir. Benim pek sevmediğim ve hastalarıma ifade etmediğim yumurtlama tembelliği ne anlama geliyor? Anlatmak istedim. Bu konu ile ilgili çok soru alıyorum.
Yumurtalık Tembelliği Nedir?
Sağlıklı bir üreme sistemine sahip olan kadınlarda hormon seviyeleri bir denge içerisindedir. Bu dengenin bozulmasıyla yumurtlamanın olmaması yada düzenli olmaması yumurtalık tembelliğidir. Yumurtalık tembelliği yumurtalık dokusu içindeki yumurta sayısının azalmış olması yada yumurta sayısı yeterli olsa da yumurtlamanın olmaması, düzensiz olması demektir.
Anne karnında iken yumurta sayısı 7 milyon civarında olan kız çocuğu doğduğunda yaklaşık 1 milyon yumurtaya sahiptir. Bu yumurta hücreleri ergenliğe kadar bekler, ergenlikte her ay bir yumurtanin yumurtlanması ile adet kanamaları başlar. Yumurtlama olurken kişiden kişiye değişen miktarda yumurta hücreleri de kaybedilir. Yani her kadının yumurtalıkta kalan yumurta sayısı yani rezervi farklıdır.
Yumurtalık Tembelliği Neden Olur? Risk faktörleri Nelerdir?
Yumurtalık tembelliği iki durumda söz onusudur. Birincisi yumurtalıklarda az sayıda yumurta olması, yumurtalık rezervinin düşüklüğü, ikincisi yumurta sayısının fazla olması ve yumurtlama sorunları ile seyreden polikistik over sendromudur.
Yumurtalık tembelliği için risk oluşturan durumlar :
- Yaşın 38 üzerinde olması
- Ailede erken menopoz öyküsü, genetik yatkınlık
- Yoğun sigara içimi
- Yumurtalık cerrahisi
- Çikolata kisti (endometriozis) varlığı,
- Daha önce herhangi bir nedenle kemoterapi ya da radyoterapi uygulanmış olması
- Kromozomal anomali varlığı
- Polikistik over sendromu (PKOS)
- Obezite
Yumurta Tembelliği Belirtileri
Yumurtalık tembelliği adı üzerinde yumurtlama sorunları nedeniyle adet düzensizliği ile kendini gösterir. Yumurtalık rezervi az olanlarda ilk olarak adet aralarında kısalma , sonraları adetlerin gecikmesi hatta ilaçsız adet olamama belirtileri olur. Polikistik over sendromu olan kadınlarda adet düzensizliğine tüylenme, akne, obezite, saç dökülmesi eşlik edebilir.
Yumurta Tembelliği Hamileliği Engeller mi?
Yumurtalık tembelliğinde adetler çoğu kez düzenli ise kendiliğinden gebelik olabilir. Ancak bir süredir gebelik deneniyorsa, ilave bir kısırlık nedeni varsa ya da yaş ileri ise vakit kaybetmeden uygun tedavi seçeneklerinin gözden geçirilmesi önemlidir. Yumurtalık rezervi az olan kadınlarda zaman değerlidir. Yaş genç ise, ilave bir kısırlık nedeni yok ise, daha yeni bebek kararı verildi ise, elbette bir süre doğal yolla gebelik elde edilmesi için beklenebilir.
Yumurta tembelliği olan (polikistik over sendromlu) kadınlarda kesinlikle yumurtlama olmaz diye bir durum yoktur.Polikistik over olsa da yumurtlama olabilir, tedavi almadan doğal gebelik gerçekleşebilir.
Her iki durumda doğal yolla gebelik olabilse de yumurta tembelliği gebe kalmayı zorlaştıran, engelleyen bir durumdur.
Yumurta Tembelliğinde Adet Düzensizliği Olur mu?
Yumurta tembelliğinin en belirgin belirtisi adet düzensizliğidir. Adet gecikmeleri, sık aralıklarla adet kanaması, ara kanamalar, ilaç kullanmadan adet olamama gibi adet düzensizlikleri olmaktadır.
Yumurta Tembelliği Hangi Rahatsızlıklara Yol Açar?
Yumurta tembelliği yaşayan kadınların şikayetleri adet düzensizliği yada gebe kalamamaktır. Yumurta tembelliği polikistik over sendromundan kaynaklanıyorsa obezite, tüylenme, saç dökülmesi, akne gibi şikayetlerle beraber yüksek tansiyon, diabet gibi rahatsızlıklara yol açar. Yumurtalık rezervi azalan kadınlar daha erken yaşlarda menopoza girerler.
Yumurtalık Rezervi Testleri
Adetin 2 yada 3 günü yapılan muayene ve hormon testleri yapılarak yumurtalık rezervi değerlendirilir. Ultrasonografik muayene ile yumurtalıklarda antral folliküller (yumurta hücresi içeren kesecikler) sayılır. Antral folikül sayısı ≤3 ise düşük, 4-9 ise sınırda, 10-15 ise normal, 15’in üzerinde ise yüksek yumurtalık rezervi olarak değerlendirilir. 15 in üzerinde follikül sayısı polikistik over sendromunu gösteririr. Hormon testlerinde over rezervini AMH (anti müllerien hormon) testi gösterir. AMH 1 ng/ml altında ise düşük, 1-2 ng/ml ise sınırda, 2-4 ng/ml ise normal, 4 ng/ml üzerinde ise yüksek yumurtalık rezervi olarak değerlendirilir. AMH 4 ng/ml üzerindeki değerler yumurtlama tembelliğinin polikistik over sendromundan kaynaklandığını gösterir.
Yumurta Tembelliği Kilo Aldırır mı ?
Yumurta tembelliği polikistik over sendromundan kaynaklanıyorsa kilo fazlalığı olabilir. Kilolu, obez polikistik overi olan kadınlar kilo verip ideal kilolarına ulaştıklarında yumurtalık fonksiyonları düzelebilir yani yumurta tembelliğinden kurtulmuş olur. Yumurtalık tembelliği yumurtalık rezerv azlığından kaynaklanıyorsa bu durum kilo almaya neden olmaz. Ancak menopoz durumu söz konusu ise metabolizma yavaşladığından dolayı kilo artışı olabilir.
Yumurta Tembelliği Ağrı Yapar mı?
Yumurta tembelliği yumurtalıkların fonksiyonları ile ilgili hormonal bir problemdir, ağrı yapmaz.
Yumurtalık Tembelliği Geçer mi?
Yumurtalık tembelliği kendiliğinden iyileşmez. Tembellik yumurtalık dokusu içindeki yumurta sayısının azalmasından kaynaklanıyorsa bu azalma süreklilik gösterir. Yumurtalık rezervi az olan kadınlar gebelik planlıyorsa vakit kaybetmemelidir. Kadınların yeni yumurta hücresi üretmesi mümkün değildir. Bu nedenle de yumurtalık tembelliği kalıcı bir durumdur ve zamanla yumurtlama hiç olmaz ve menopoz gerçekleşir. Polikistik over sendromunun kendiliğinden iyileşmesi mümkün değildir. PKOS ve kilo fazlalığı var ise ideal kiloya ulşamak yumurtalama sorularını çözebilir.
Yumurta Tembelliği Bekarlarda Olur mu?
Evet olabilir. Yumurta tembelliğinin cinsel ilişki, evlilikle bir ilişkisi yoktur.
Yumurta Tembelliği Cinsel İsteksizlik Yapar mı?
Yumurta tembelliği menopozla sonuçlandıysa bazı kadınlarda cinsel isteksizlik görülebilir. Ancak yumurta tembelliği cinsel isteksizliğe neden olmaz.
Yumurtalık Rezervindeki Azalma Menopoz mudur?
Yumurtalık rezervinin azalması menopoz değildir. Ancak hormon üretimi azalmıştır, menopoz yaşı yakındır. Yumurtalık rezervi az olan kadınlarda net olarak menopozun ne zaman olacağı bilinemez. Ailesinde erken menopoz olan kadınlarda, sigara içenlerde yumurtalık kapasitesi daha erken tükenmekte ve üremede güçlükler yaşanabilmektedir.
Yumurta Tembelliği Tedavisi
Tedavi kişinin evli, bekar ve bebek isteyip istemediğine göre değişir.
- Yumurtalık rezervi az olan kadınlar gebelik planlıyorlarsa vakit kaybetmemelidir. Bu vakit kadının yaşı, kısırlığa ait ek nedenlerin varlığına göre ayarlanır. Örneğin kadının yumurtalık rezervi az, erkeğin spermleri doğal gebelik için yetersiz ise vakit kaybetmeden tüp bebek tedavisi uygulanır.Bekar, yumurtalık rezervi az ve AMH değeri 1 ng/ml altındaki kadınlar yumurtalarını dondurabilir ve evlendiklerinde bebek sahibi olabilirler.
- Polikistik overli, kilolu kadınlar, kilo vererek ideal vücut ağırlıklarına ulaştıklarında, yumurtlamaları ve adetleri düzene girebilir. Bekar, evli olup bebek düşünmeyen kadınlarda adetler düzensiz ise doğum kontrol hapları yada progesteron hormonu içeren ilaçlarla düzenli adet sağlanır.Yumurtlama tembelliği olan polikistik overli evli ve bebek isteyen kadınlarda yumurtlamayı sağlamak için tedaviler verilir.
Yumurtlamayı uyarıcı ilaçlara her kadının cevabı aynı değildir, yani A ilacı yumurtlaması olmayan bir kadında da etki ederken diğer bir kadın da etki etmeyebilir veya daha yüksek dozda etki eder. Bu yüzden hangi hastada hangi ilacın, hangi dozda yumurtlama yaptığını bulmak doktorun işidir.
Yumurtlama yapan ilaç ve dozu bulunduğunda unutulmaması gereken en önemli nokta, yumurtlama olduğunda ve cinsel ilişki gerçekleştiğinde gebe kalma şansı %100 değil, o ay başına % 20 civarındadır. Bu yüzden yumurtlama ilacından fayda görmedi demek için en az 6 ay ilacın kullanılması gerekmektedir. Bazen hastalarımız yumurtlama yapan dozu bulduğumuzda ve ilk ay hamile kalamadığında umutsuzluğa kapılmakta, ilaç etki etmedi diye tedaviyi değiştirmek istemekteler. Eğer ağızdan verilen haplarla yumurtlama sağlanamaz ise bazen bu haplara ek olarak bazen de direkt olarak iğnelerle yumurtlama sağlanır. Tedavi aşamalarını bilimsel olarak uygulayabilmek için çiftin sabırlı olması gerekir.
***Unutmayınız ki menopoza girmediğiniz sürece yumurtlamanız olabilir ve hamile kalabilirsiniz.
Yumurtlamanın olmadığı önemli bir durum da erken menopozdur. Bu durum yumurtlama tembelliği olarak yorumlanamaz. Genç yaşta bazen yumurtalık rezervi azalır ve yumurtlama gerçekleşmez. Bu durumun ne yazık ki tedavisi yoktur. Erken farkedilirse acil tüp bebek yapılarak gebelik gerçekleşebilir.
Adetleriniz düzensiz ise, ailede erken menopoz varsa, yumurtalık ameliyatı geçirdiyseniz, çok sigara içiyorsanız, akne-tüylenme gibi şikayetleriniz varsa Ankara Çukurambar’da olan muayenehanemde muayene olabilir, yumurtalık rezervinizi öğrenebilirsiniz. Bize 0312 287 70 79 nolu telefondan ulaşabilirsiniz.
